“Mi Laik Kisim Nau!” Long Nau Ol Man i Strong Long Inapim Laik Wantu Tasol

Liklik Joni i laik tru long kaikai aiskrim. Em i pulim longpela pes olsem em bai i dai sapos em i no kisim kwik aiskrim na bai mama i sori long em na givim aiskrim long em wantu tasol. Sapos yu lukim em bai yu lap, long wanem yu save em i giaman tasol bambai em i ken kisim aiskrim. Em i gat wanpela tingting tasol: Em i laik kaikai aiskrim.

Mama i no laik givim aiskrim long pikinini, tasol pikinini i laik kisim nau tasol. Mama i wok long redim kaikai i stap. Pikinini i go klostu na wok long krai long em na i tok: “Tasol Mama . . . ” Mama i pasim tok bilong em na i tok strong olsem: “Joni, mi tok pinis, NOGAT! Mi no ken tokim yu moa! Sapos yu kisim aiskrim nau, bai yu les long ol gutpela kaikai mi redim i stap. Liklik taim na bai yumi kaikai!”

Joni i krai na tok: “Tasol mi laik kisim NAU!” Mama i lukluk strong long pikinini. Nau pikinini i pret na em i lusim mama. I no longtaim na narapela samting i pulim tingting bilong em na em i no tingting moa long kaikai aiskrim, na bihain mama i singautim em i kam kaikai.

Planti pikinini i laik kisim ol samting nau tasol, na i olsem dispela kain laik i bosim ol. Ol pikinini i no save tingting long wet pastaim na bai ol inap kisim samting i gutpela moa, na ol i hatwok long givim baksait long sampela amamas inap nogutim ol bihain. Ol i mas lain long bosim skin olsem. Na i no ol pikinini tasol​—yumi olgeta mas lain long mekim olsem, a?

Wanpela lain bilong Yunivesiti Kolombia long Amerika i bin skelim ol liklik pikinini, ol inap sakim ol samting bilong inapim laik wantu tasol bambai ol i ken kisim ol samting i moa gutpela long bihain, o olsem wanem? Bilong skelim dispela samting ol i tokim ol pikinini, sapos ol i wet inap long taim tisa i kam bek bai ol inap kisim tupela switbisket. Sapos ol i no laik wet, orait ol i ken paitim belo na tisa bai kam na givim wanpela switbisket tasol long ol​—tupela nogat. Ol samting ol dispela pikinini i mekim, ol saveman i raitim long wanpela buk, na 10-pela yia bihain ol i skelim gen pasin bilong ol.

Wanpela nius (Science) i stori long ol pikinini em ol i bihainim pasin bilong wet pastaim na bihain inapim laik bilong ol; na taim ol i kamap bikpela liklik olsem yangpela manmeri, dispela pasin i helpim ol, olsem: Ol inap toktok gut na wok gut wantaim ol narapela, na ol i kisim gut ol tok ol i lainim long skul, na ol i no hatwok tumas long karim ol hevi. Olsem na pasin bilong wet pastaim na bihain inapim laik bilong yumi, em i wanpela bikpela samting tru yumi olgeta manmeri i mas bihainim.

Long olgeta de yumi olgeta i mas skelim ol samting olsem: Bai yumi kisim wantu ol samting, o yumi wet pastaim. Sampela samting yumi mas skelim i olsem liklik samting tasol, olsem: ‘Bai mi kaikai kek o nogat? Nogut mi kaikai na kamap patpela.’ ‘Bai mi lukim televisen o i gat narapela wok mi mas mekim pastaim?’ ‘Bai mi mekim dispela tok mi laik mekim o bai mi pasim maus?’ Long ol dispela samting yumi mas tingting: Sapos yumi kisim ol samting wantu tasol, bihain bai dispela i helpim o nogutim yumi? Tru ating dispela samting i no bikpela samting olgeta, a?

Bikpela samting tru em pasin bilong bihainim ol stretpela lo, olsem: ‘Bai mi giaman bilong helpim mi long abrusim dispela hevi o bai mi bihainim stretpela pasin bilong helpim mi long abrusim dispela hevi?’ ‘Sapos wanpela i laik pulim mi, bai mi larim em i mekim o bai mi stap gut long marit bilong mi?’ ‘Bai mi bihainim pasin bilong planti man na kisim spakbrus, o bai mi bihainim lo na lukautim gut bodi bilong mi?’ Tru tumas, pasin bilong inapim laik wantu tasol, em inap bagarapim wantu i stap bilong yumi. Ating yu lukim pinis dispela kain samting i kamap, a?

Olsem nius (Science) i tok: ‘Bilong ol man i ken i stap gut, ol yet i mas i gat laik long wet pastaim na no ken inapim laik bilong ol wantu tasol, na ol i mas wok long bihainim ol gutpela pasin ol i tingting pinis long bihainim bambai ol i ken i stap gut long bihain.’ Olsem na ating yumi no inap i stap gut sapos bel i skrap long inapim olgeta laik bilong yumi wantu tasol.

Tasol planti man i gat wanpela tingting tasol​—long inapim laik bilong ol wantu tasol, olsem liklik Joni​—ol i strong tumas long kisim ol samting nau tasol, maski em inap nogutim ol bihain. Nau ol man i strong long inapim laik wantu tasol, tasol dispela i no kamapim gutpela pasin long graun, a?