Mi Tok Tenkyu Long Jehova Long Faipela Pikinini Man Bilong Mi
EM STORI BILONG HELEN SAULSBERY
Long Mas 2, 1997, bel bilong mi i bagarap stret, winim planti narapela de long i stap bilong mi. Inap 600 pren na wanblut ol i bung long Wilmington, Delawe, Yunaitet Stets, bilong planim gutpela man bilong mi, Dean. Em i wanpela elda Kristen na wasman siaman bilong wanpela kongrigesen bilong ol Witnes Bilong Jehova. Taim mi tingim ol 40 yia mipela i bin marit na i stap amamas, i gat planti samting mi ken tok tenkyu long en. Mi save Dean i stap long gutpela ples, em long tingting bilong God i Gat Olgeta Strong, em Jehova, na mi save mipela bai lukim em gen long bihain.
DEAN i go insait long lain ami bilong balus taim em i winim pinis haiskul long 1950. Em i no man bilong tingim ol samting bilong lotu, na em i no wanbel wantaim sampela bilip bilong lotu bilong mi bilong dispela taim, em lotu Katolik. Tasol mipela i wanbel long ol pikinini bilong mipela bai go bikpela insait long lotu Katolik. Long olgeta nait mipela i brukim skru na beten long tingting. Mi save kolim ol beten bilong Misin Katolik, na Dean i kamapim ol samting i stap long bel bilong em. Bihain, mipela i kisim 5-pela pikinini man: Bill, Jim, Dean Jr., Joe, na Charlie.
Mi save go oltaim long lotu na kisim ol pikinini i go wantaim mi. Tasol bihain mi les long lotu, na tu, lotu i insait long Pait Bilong Vietnam. Kadinal Spellman, em i dai pinis, em i tok long ol man i skelim pasin bilong Yunaitet Stets, olsem i stret ol i pait long Vietnam o nogat, na em i tok: ‘Mi helpim kantri bilong mi, maski i stret o i no stret long ol i pait.’ Mi no inap orait long ol pikinini man bilong mi ol i go long pait, maski lotu bilong mi em i insait long en. Tasol mi beten long God bambai wanpela pikinini i ken kamap pris na man bilong mi i ken kamap wanpela Katolik.
Mi Senisim Tingting
Long wanpela Sarere long nait, mi bung wantaim sampela pren Katolik na wanpela pris. Mipela i dring na amamas, na bihain liklik wanpela meri i askim pris olsem: “Pater, em i bikpela sin sapos long tumora mi no inap kirap hariap na i go long Misa, long wanem, mipela i mekim pati nau?”
Em i tok: “Nogat, nogat. Em i orait. Long Tunde long nait mipela bai mekim Misa long haus bilong pris. Olsem na i gat rot na yu ken i go long Misa na inapim wok bilong yu.”
Kirap long taim mi liklik yet, ol i bin lainim mi olsem man i mas i go long Misa long Sande, maski wanem samting i kamap. Taim mi no wanbel wantaim pris, em i tok nogut long mi na tok kros olsem meri i no ken stretim pris.
Mi tingting, ‘Mi bin beten long God bambai ol pikinini man bilong mi ol i ken kamap kain man olsem?’ Tru, mi save i no olgeta pris i gat kain pasin olsem, tasol mi tingting planti.
Long 1965 samting, ol Witnes Bilong Jehova i kam long haus bilong mipela long Filadelfia, Pensilvenia, na bihain long Nuwark, Delawe. Tru, mi laikim pasin bilong ol long givim bel long wok Kristen, tasol olgeta taim mi tokim ol olsem: “Sori, mi no laik harim, long wanem, mi wanpela Katolik.”
Bihain, long wanpela de i kol long Novemba 1970, ol Witnes i kam gen. Ol i mekim wanpela askim long Baibel na ol i ritim Song 119:105: “Tok bilong yu i olsem lam bilong helpim mi long wokabaut stret, na i olsem lait bilong soim rot long mi.” Dispela tok i kirapim tingting bilong mi. Long dispela taim mi bin tingting olsem, ‘Baibel! Ating em inap helpim mi, tasol mi no gat Baibel.’ Lotu bilong mi i bin lainim mi olsem ol Katolik ol i no gat wok long Baibel, na Baibel bai paulim tingting bilong mipela, na ol pris tasol i gat wok long ritim na kamapim insait bilong tok bilong en. Mi ting olsem mi wanpela gutpela Katolik, long wanem, mi no gat Baibel.
Long dispela de mi kisim wanpela buk bilong ol Witnes i helpim ol man long kisim save long Baibel, nem bilong en, Tok i Tru i Bringim Man Long Laip Oltaim. Mi ritim dispela buk long dispela wik stret, na mi save olsem mi bin painim tok i tru! Ol Witnes i kam bek na ol i bringim 2-pela Baibel, wanpela em i Baibel Katolik. Mi kirap nogut long lukim olsem ol skripsa buk i kolim i stap long Baibel Katolik. Long dispela taim, ol Witnes i kirap stadi long Baibel wantaim mi, na mi wok long kamap strong. Mi kisim baptais long Ogas 1972, wantaim susa bilong mi Sally, em tu i bin kirap stadi long Baibel.
Man bilong mi, Dean, em i no birua long lotu bilong mi, tasol em i kirap nogut long lukim olsem mi gat laik long kisim save long wanpela lotu i no lotu Katolik. Planti taim em i wok long harim na lukluk long ol samting mi mekim. Bipo, mi save singaut bikmaus long ol pikinini bambai ol i ken harim tok. Tasol mi kisim save olsem Baibel i tok, yumi no ken “belhat na bikmaus na tok bilas.” (Efesus 4:31, 32) Na tu, man i no inap skulim ol pikinini taim em i singaut bikmaus long ol. Wanpela taim mi harim man bilong mi i stori long mama bilong em long ol Witnes Bilong Jehova olsem: “Mama, dispela lain i save bihainim tok ol i autim!” I no longtaim bihain long dispela, na Dean i kirap na stadi long Baibel. Dean i kamap wanpela Witnes i baptais pinis long Janueri 1975.
Wok Bilong Skulim 5-pela Pikinini
Taim mi kirap long i go long Haus Kingdom, mi ting ol miting i longpela tumas na ol pikinini i no inap sindaun longpela taim olsem. Olsem na mi lusim ol i stap wantaim papa bilong ol long haus. Taim mi wanpela i go long ol miting, mi amamas na mi stap bel isi. Tasol taim wanpela brata long miting bilong mipela em i stori long ol miting Kristen i winim hamas aua, na em i kamapim wanpela askim olsem: “Sampela taim yu bin tingting long hamas aua ol pikinini bilong yu ol i save lukim televisen?” Long dispela taim stret ol pikinini bilong mi ol i mekim dispela samting! Olsem na mi ting, ‘Ol bai no ken lukim moa televisen long taim bilong miting! Ol i mas i kam wantaim mi!’ Man bilong mi em i orait long ol i kam wantaim mi, na bihain em tu i kirap na i kam long ol miting.
Pasin bilong i go oltaim long ol miting i bosim i stap bilong famili bilong mipela, na i helpim famili long stap strong. Tasol i no dispela samting tasol. Long olgeta taim mitupela Dean i traim long mekim wok papamama bilong mipela i kamap gutpela moa, na mipela i kamapim ol popaia bilong mipela na bihainim gut tok bilong Baibel. No gat wanpela taim mipela i bihainim tupela kain pasin. Ol samting i stret long mi na man bilong mi i ken mekim, dispela samting i stret long ol pikinini bilong mipela i ken mekim. Na oltaim mipela i mekim wok autim tok, i olsem em i wanpela lo bilong mipela.
Long taim bilong painim amamas, mipela i no larim ol i lukim ol piksa wokabaut i stori long pasin pait o pasin pamuk. Long olgeta taim mipela famili olgeta i painim amamas na mekim ol gutpela samting, olsem pilai kain kain spot, go long ples pilai, go piknik, na kaikai pisa long ol Fraide apinun. Na Dean em i gutpela het bilong famili bilong mipela. Long ol yia mipela i bin marit, mipela i save sindaun bilong famili i mas i stap olsem.—Efesus 5:22, 23.
Taim mi kirap stadi long Baibel wantaim ol Witnes Bilong Jehova long 1970, Billy i gat 12-pela krismas, Jimmy 11-pela, Dean Jr., 9-pela, Joe 7-pela, na Charlie 2-pela. Ol i lain pinis long pasin bilong i go long lotu, tasol nau ol i kisim save long Baibel. Mipela i amamas tru long dispela. Mi save tokim ol olsem: “Kam! Lukim dispela!” Ol i kam, na mipela i amamas long toktok long ol samting i nupela long mipela. Taim mipela i stadi long nambawan gutpela buk i stap long graun, em Baibel, ol pikinini i lain long laikim tru Jehova, na ol i save olsem God, em Man bilong wokim ol em i skelim ol long ol samting ol i mekim, na i no papamama bilong ol tasol i skelim ol.
Taim mipela i no kisim yet save long tok i tru bilong Baibel, mipela i bin kisim planti dinau. Bilong bekim hap dinau, mipela i salim haus bilong mipela yet na mipela i rentim wanpela haus. Mipela i salim tu nupela ka bilong mipela na baim wanpela olpela ka. Mipela i no wok long painim planti samting bilong skin. Olsem na mi inap i stap long haus wantaim ol pikinini, na mi no mekim wok mani. Mipela i ting olsem mi mama bilong ol pikinini, olsem na mi mas i stap long haus. Dispela i opim rot na mi inap lusim bikpela hap taim moa long autim tok taim ol pikinini i stap long skul. Bihain, long Septemba 1983, mi inap kirap mekim wok painia (em wok bilong autim tok long olgeta de). Tru, i no planti taim ol pikinini bilong mipela ol i kisim ol gutpela gutpela samting bilong skin, tasol ol i no pilim olsem ol i sot long wanpela samting. Olgeta wan wan pikinini i go long bikpela haiskul na ol i kisim save long wok didiman, wok kamda, wok mekenik, na wokim piksa. Olsem na ol inap long lukautim ol yet long ol samting bilong skin.
Planti taim mi tingting long i stap bilong famili bilong mipela na mi tokim mi yet olsem, ‘Mi ting famili bilong mipela i stap amamas tru winim planti famili, maski mipela i no gat planti samting bilong skin.’ Bihain liklik, Dean i wok long kisim bikpela wok insait long kongrigesen, na ol pikinini tu i mekim olsem. Long 1982, Dean i kamap wanpela elda Kristen. Inap 8-pela yia bihain, long 1990, namba wan pikinini bilong mipela, Bill, em i kamap wanpela elda. Bihain, long dispela yia yet Joe i kamap elda, na Dean Jr. i kamap elda long 1991, na Charlie long 1992, na Jim long 1993.
Mi save sampela taim mipela i no mekim stret ol samting papamama i mas mekim, na sampela taim i hatwok long tingim ol samting mipela i bin mekim gut. Wanpela pren i askim ol pikinini bilong mi long ol inap tingim wanem samting bilong taim ol i nupela Kristen, na wanem ol lo bilong Baibel ol i bin lainim taim ol i liklik yet, na ol dispela lo i bin helpim ol long winim mak bilong kamap elda Kristen. Tok bilong ol i mekim gut bel bilong mi.
Tok Ol Pikinini Bilong Mi Ol i Mekim
Bill: “Mi inap tingim gut ol samting mipela i bin lain long en long Rom 12:9-12. Hap tok bilong en i tok: ‘Yupela i mas givim bel bilong yupela long ol arapela manmeri bilong God, na laikim ol tru olsem ol brata bilong yupela stret. Yupela i mas strong long litimapim nem bilong ol arapela tasol . . . na larim Holi Spirit i kirapim yupela . . . [na] bilip na wetim Bikpela i mekim gut long yupela.’ Papamama bilong mi ol inap soim ol man olsem ol i laikim ol tru. Mipela inap lukim olsem taim ol i kamapim pasin sori long ol narapela man, dispela i mekim na ol i amamas. Pasin sori i stap long haus bilong mipela, na dispela i mekim na ol tok i tru bilong Baibel i pas long tingting bilong mipela. Dispela i helpim mipela long pas long tok i tru. Papamama bilong mi ol i laikim tru tok i tru bilong Baibel. Olsem na i no hatwok long mi long laikim tru tok i tru na long holimpas.”
Jim: “Wanpela bikpela lo mi inap tingim em Matyu 5:37. Em i tok: ‘Yupela i mas tok ‘Yes’ na ‘Nogat’ tasol. Em inap. Tok ol i save skruim long dispela, em ol tok Satan yet i kamapim.’ Mi na ol brata bilong mi, oltaim mipela i save long ol samting papamama i laik bai mipela i mas mekim, na ol i stap olsem gutpela piksa long pasin ol Kristen i mas mekim. Long olgeta taim tupela i stap wanbel wantaim. No gat wanpela taim ol i tok pait. Sapos ol i no wanbel long wanpela samting, mipela pikinini i no save long dispela samting. Ol i stap wanbel, na mipela olgeta i pilim tru dispela samting. Mipela i no laik mekim mama na papa i bel hevi, na bikpela samting moa, mipela i no laik mekim Jehova i bel hevi.”
Dean: “Sindaun 15:1 i tok: ‘Sapos man i belhat long yu, orait bekim tok isi long em, na bai belhat bilong en i dai. Tasol sapos yu rabisim narapela man long tok bilong yu, bai yu mekim em i belhat nogut tru long yu.’ Papa i gat pasin isi. Mi no inap tingim wanpela taim mi bin tok pait wantaim em—na long taim mi yangpela yet, long dispela taim tu mipela i no bin mekim olsem. Long olgeta taim em i mekim pasin isi, maski em i bel hevi. Sampela taim em i salim mi i go i stap long rum bilong mi, olsem strafe bilong mi, o pasim mi long mekim sampela samting mi laik mekim, tasol i no gat wanpela taim mipela i bin tok pait. Em i no stap tasol olsem papa bilong mipela, nogat; em i pren tu bilong mipela na mipela i no laik mekim em i bel hevi.”
Joe: “Long 2 Korin 10:5, Baibel i tok long ‘kalabusim olgeta tingting, bilong mekim tingting i bihainim laik bilong Krais.’ Ol i skulim mipela long bihainim lo na tok bilong Jehova. Tok i tru em i nambawan samting long i stap bilong mipela. Em pasin bilong mipela long i go oltaim long ol miting. Long nau tu, mi no inap tingting long mekim narapela samting long taim bilong miting. Long olgeta taim mipela i mekim wok autim tok tu—i no olsem mipela i autim tok sapos mipela i gat laik long mekim olsem, nogat. Ol pren bilong mipela ol i stap long Haus Kingdom. Mipela i no gat wok long painim ol pren long sampela narapela hap. Papa i helpim mipela long wokabaut long rot i go long laip, na i no gat narapela gutpela samting papa inap mekim bilong helpim ol pikinini bilong em, a?”
Charlie: “Mi tingim Sindaun 1:7. Em i tok: ‘Sapos yu laik kisim gutpela save, orait pastaim yu mas aninit long Bikpela. Ol man i no gat gutpela tingting ol i no laik tru long skul na kisim gutpela save.’ Papamama i helpim mipela long bilip olsem Jehova i stap tru, na em i bikpela samting long pret long em na long laikim em tru. Ol i toktok gut wantaim mipela, na ol i tok: ‘I no olsem yupela i mas mekim dispela samting, long wanem, mipela yet i tokim yupela olsem. Yupela yet i ting olsem wanem? Yupela i ting Jehova i pilim olsem wanem taim em i lukim dispela samting? Satan i gat wanem kain tingting long en?’
“Dispela i helpim mipela long tingim wanpela bikpela samting. Papa na mama ol i no inap i stap oltaim wantaim mipela. Wok bilong ol long putim tok i tru bilong Baibel i go long bel bilong mipela i gat mak bilong en. Papamama i no stap wantaim mipela long skul, long ples wok, na long taim mipela i raun wantaim ol pren bilong mipela. Dispela pasin bilong pret long Jehova em i bikpela samting bilong helpim mipela—na long nau tu mipela i pret long em.
“Na tu, mama i toktok oltaim long wok painia bilong em na long ol gutpela ekspiriens em i kisim. Long olgeta taim em i gat gutpela tingting long wok autim tok, na dispela i kamapim gutpela samting. Mipela i lain long laikim tru ol manmeri olsem em i mekim, na mipela i lain long laikim tru wok bilong autim tok long ol haus.”
As na Mi Ken Tenkyu
Ol pikinini man bilong mi ol i marit pinis, na mi gat 5-pela gutpela tambu meri, em olgeta i stap gut long Jehova na i mekim wok bilong em. Na mi bin kisim 5-pela pikinini man moa—em nau, 5-pela tumbuna pikinini! Papamama bilong ol i lainim ol long laikim tru Jehova na long putim Kingdom i stap namba wan samting long i stap bilong ol. Mipela i beten long God bambai ol i ken kamap elda long bihain, olsem papa bilong ol na bubu man bilong ol.
I no longtaim bihain long taim Dean i dai, wanpela pikinini bilong mi em i raitim pas i kam long mi. Em i tok: “Mi sori tru long papa bilong mi, long wanem, nau em i slip. Em i no gat pen moa. Em i no karim hevi moa. Ol bai i no katim em moa, o givim sut long em, o givim kaikai long em long rot bilong rop gumi—nau em i stap bel isi tasol. Mi no bin tok gutbai long em paslain long taim em i dai. Sampela taim yumi no inap mekim ol samting yumi tingting long mekim. Mi ken tok tasol olsem mi tingting strong long mekim stretpela pasin bambai mi inap long tok gude long em taim em i kirap bek!”
Mi tok tenkyu tru long Jehova long gutpela man bilong mi na long gutpela samting mi inap bilip na wet long en, olsem ol man i dai pinis ol bai kirap bek! (Jon 5:28, 29) Na mi tok tenkyu tru long Em long 5-pela pikinini man bilong mi!
[Piksa long pes 23]
Helen Saulsbery na famili bilong em long nau