Baibel i Tok Wanem?
Wanem Kain Man i Stap Gut Long Gavman?
BIHAIN long Namba Tu Pait, planti manmeri long Yurop na Japan em ol i ting ol i gutpela manmeri i save bihainim lo, ol i kot na kot i tokaut olsem ol i bin mekim pasin nogut long taim bilong pait. Sampela bilong ol dispela lain em ol bikman bilong ami, ol saientis, na ol narapela man i gat namba. Bilong karamapim rong bilong ol, sampela i tok, ol i bin mekim ol samting ol bikman i tokim ol long mekim, olsem ol man i stap gut long gavman ol i mas mekim. Ol yet i tok ol i gutpela man, tasol ol i bagarapim tru ol narapela.
Tasol i gat ol man i no save daun long gavman. Sampela i bikhet long gavman na ol i no haitim dispela, na sampela i redi long kalapim lo sapos ol polis i no inap holim ol. Tru, wan wan man tasol bai tok yumi no gat wok long bihainim tok bilong gavman, long wanem, sapos ol man i no mekim olsem ol bai mekim nabaut na sakim olgeta lo. Tasol yumi ken kamapim askim olsem: Ol man i ken sakim wanem ol lo na wanem ol wok em gavman i laik ol i mekim? Tingim sampela lo bilong Baibel i bin helpim ol Kristen long taim bilong ol aposel long kisim stretpela tingting long ol samting gavman i laik ol i mas mekim.
Ol Kristen i Daun Long Gavman
Ol Kristen long taim bilong ol aposel, ol i amamas long daun long ol lo bilong “ol gavman”—em ol lain i bin bosim ol long dispela taim. (Rom 13:1) Ol Kristen i ting em i stretpela pasin long “stap aninit long ol king na ol gavman.” (Taitus 3:1) Maski ol i save Krais em i King bilong ol i stap long heven, ol i bihainim tu ol lo bilong gavman na ol i no mekim wanpela samting bilong bagarapim gavman, nogat. Pita i tokim ol long “givim biknem long king” long olgeta taim. (1 Pita 2:17) Aposel Pol i tokim ol Kristen olsem: “Orait namba wan samting yu mas mekim, em i olsem. Yu mas tokim ol manmeri long mekim ol prea na beten long God na tenkyu long em na askim em long helpim olgeta manmeri. Na ol i mas askim em tu long helpim ol king na olgeta gavman. Olsem bai yumi olgeta i ken sindaun gut na i stap bel isi, na yumi ken bihainim tru olgeta pasin God i laikim.”—1 Timoti 2:1, 2.
Ol Kristen long taim bilong ol aposel, ol i baim olgeta kain takis gavman i makim, maski sampela taim dispela i putim bikpela hevi long ol. Ol i bihainim tok em Pol i bin mekim long dispela samting: “Wanem samting yupela i mas givim long gavman, orait yupela givim long ol. Yupela i mas givim ol kain kain takis long man bilong kisim takis.” (Rom 13:7) Ol disaipel bilong Jisas ol i ting gavman bilong Rom na ol wokman bilong en, ol i bosim ol samting, long wanem, God i larim ol long mekim olsem na ol i olsem “wokman bilong God” bilong kamapim bel isi na helpim ol man long i stap gut.—Rom 13:6.
“Redi Long Mekim Olgeta Kain Gutpela Wok”
Ol aposel i kirapim ol Kristen long taim bilong ol long mekim ol wok em gavman i tokim ol long mekim. Krais Jisas yet i tokim ol disaipel long redi long sampela taim long mekim sampela wok moa em gavman i laik ol i mekim, na ol i no ken mekim tasol wok gavman i askim ol long mekim. Jisas i tok: “Sapos wanpela man i strong long yu mas karim kago bilong en i go inap wan kilomita, orait yu mas karim kago i go inap 2 kilomita.” (Matyu 5:41) Taim ol Kristen i bihainim dispela tok, ol i kamapim olsem ol i no laik kisim nating ol gutpela samting em gavman i givim long ol, nogat; ol i laik givim samting tu long gavman. Oltaim ol i “redi long mekim olgeta kain gutpela wok.”—Taitus 3:1; 1 Pita 2:13-16.
Ol i laikim tru ol narapela man na ol i painim rot bilong helpim ol. (Matyu 22:39) Dispela pasin bilong ol long laikim tru ol narapela na long bihainim ol gutpela lo i mekim na ol Kristen long taim bilong ol aposel, ol i helpim gut ol manmeri long hap ol i sindaun long en. I gat as tru na ol man i stap klostu long ol, ol i ken amamas long sindaun klostu long wanpela Kristen. (Rom 13:8-10) Bilong kamapim pasin bilong ol long laikim ol narapela, ol Kristen i no givim baksait tasol long pasin nogut, nogat. Aposel Pol i tokim ol long toktok wantaim ol narapela man na long tingim ol, na ol i no ken mekim olsem long ol wanbilip tasol, nogat; ol i mas “mekim gutpela pasin long ol arapela,” olsem Krais Jisas i bin mekim.—Galesia 6:10.
“Mipela i Mas Bihainim Tok Bilong God”
Tasol ol Kristen i no aninit olgeta long ol gavman. Bai ol i no mekim wanpela samting i bagarapim maus bilong bel bilong ol o i mekim na ol i no pas gut moa wantaim God. Olsem: Taim ol bikman bilong lotu long Jerusalem ol i tambuim ol aposel long autim tok long Jisas, ol i no bihainim dispela tok. Ol i tok: “Mipela i mas bihainim tok bilong God tasol. Mipela i no ken bihainim tok bilong ol man.” (Aposel 5:27-29) Ol Kristen i strong long ol i no ken insait long pasin bilong lotuim king bilong Rom. (1 Korin 10:14; 1 Jon 5:21; KTH 19:10) Dispela i kamapim wanem samting? Saveman J. M. Roberts, em i tok: “Ol i no sutim tok long ol, long wanem, ol i Kristen, nogat; ol i sutim tok long ol, long wanem, ol Kristen i no laik bihainim sampela lo bilong gavman.”—Buk Shorter History of the World.
Bilong wanem ol i ‘no laik bihainim sampela lo bilong gavman’ long dispela taim? Ol i save olsem God i larim “ol gavman” i bosim ol man, olsem na ol i “wokman bilong God” na ol i putim ol polis samting bambai ol man i bihainim lo na i stap gut. (Rom 13:1, 4) Tasol ol Kristen i ting lo bilong God i winim lo bilong gavman. Ol i tingim gutpela lo Krais Jisas i bin kamapim long ol man i laik bihainim em, olsem: “Orait, samting bilong Sisar, em yupela i mas givim long Sisar. Na samting bilong God, em yupela i mas givim long God.” (Matyu 22:21) Lo bilong God i namba wan bikpela samting long ol, na lo bilong gavman i namba tu.
Pasin bilong bihainim lo bilong God i stretpela rot, na ol samting i painim ol man i tok ol i Kristen taim ol i no bihainim ol dispela gutpela lo i kamapim klia dispela samting. Saveman John Keegan i tok, ol bikman bilong ol lotu i holim nating nem Kristen, ol i “redi long mekim ol samting gavman i laik ol i mekim, olsem insait long wok bilong strongim na lukautim ami.” Lain bilong ol dispela lotu ol i bruk na ol i kirap helpim narapela narapela kantri long taim bilong pait i kapsaitim blut bilong planti milion manmeri. Keegan i tok: “Ol man i no tingim liklik lo bilong God taim bel bilong ol i kirap long pait.”
Tasol ol Kristen long taim bilong ol aposel ol i bihainim stretpela tingting, olsem na ol i stap olsem gutpela piksa tru. Ol i stap gut long gavman. Ol i mekim gut ol wok bilong ples gavman i tokim ol long mekim. Tasol ol i strong long bihainim ol lo bilong Baibel i kamapim klia ol samting ol i mas mekim, na ol i bihainim maus bilong bel em Baibel i skulim pinis long olgeta samting long i stap bilong ol.—Aisaia 2:4; Matyu 26:52; Rom 13:5; 1 Pita 3:16.
[Piksa long pes 12]
“Samting bilong Sisar, em yupela i mas givim long Sisar”