Pikinini Bilong Diwai Bata—Ol Inap Wokim Kain Kain Samting Long En!
Wanpela man long Kalombia i raitim dispela stori bilong Kirap!
OL SOLDIA bilong Spen bilong daunim ol narapela kantri long yia 1510 samting, ol i no bin lukim dispela samting bipo. Mak na bikpela bilong en i wankain olsem bilong prut ol i kolim pea, tasol skin i stap grinpela yet maski em i mau. Mit bilong en i malumalum na i olsem bata, na swit bilong en i wankain liklik olsem bilong pinat. Bihain, ol i givim nem avokado [bata] long dispela kaikai ol i kisim long wanpela tok bilong ol Astek, em ahuacatl.
Namba wan taim ol man bilong Yurop i kisim save long bata, em long yia 1519 long rot bilong Martin Fernandes de Ensiso. Dispela man i bin lukim dispela kaikai klostu long hap nau ol i kolim Santa Mata, Kalombia, em long taim ol Spen i go raun long Saut Amerika long namba wan taim. Long dispela taim, em namba wan taim bilong ol Yurop long traim bata na ol narapela nupela kaikai, olsem sokolat, kon, na poteto.
Tru, ol dispela kaikai i no nupela kaikai. Ol asples bilong hap em san i hat liklik long en long hap bilong Wes, ol i bin kaikai ol dispela samting inap planti handet yia pinis. Bata em i bikpela samting long sampela lain asples, olsem na ol i givim bata olsem presen long ol man taim ol i marit, na long ol man i kam lukim ol bilong tok amamas long ol.
Wok Bilong Kamapim Bata
Long nau bata i save kamap long planti hap i hat liklik, olsem Ostrelia, Israel, Kenya, Nu Silan, Not na Saut Amerika, na Filipin. Bata em i wanpela bilong 20 kain kaikai i save kamap long ol ples i hat na ol i mekim bikpela wok bisnis long en long olgeta hap.
Tasol kain kain bata i save kamap long ol kantri bilong Not na Sentral na Saut Amerika. Sampela i liklik olsem kiau bilong kakaruk na sampela i bikpela olsem melen em hevi bilong en i tupela kilo. Skin bilong sampela i grinpela o blakpela liklik, na skin bilong sampela i gat ol liklik liklik buk long en na em inap bruk hariap, na skin bilong sampela i no strong na i no gat ol liklik buk long en. Tasol ol man inap kamapim gaden bata em ol bata bilong en i wankain stret.
Taim ol diwai bata i putim ol plaua, planti tausen yelopela plaua i karamapim ol diwai. Tasol wanpela tasol bilong ol dispela 5,000 plaua bai kamap pikinini bata. Wanpela samting i narapela kain long ol dispela plaua em olsem: Olgeta i gat samting bilong kamapim paura bilong plaua, na tu, ol i gat samting bilong kisim paura bilong plaua. Ol samting bilong diwai bata i wok gut na dispela i mekim na samting bilong kamapim paura na samting bilong kisim paura i no wok long wankain taim.
Olsem na taim san i kam antap long moningtaim, plaua bilong sampela diwai bai op bilong kisim paura na ol i pas gen long belo. Ol dispela wankain plaua bai op gen long apinun bilong kamapim paura. Ol narapela diwai bata i stap klostu bai kamapim paura long moningtaim na kisim paura long apinun. Paura bilong plaua i save go long ol diwai bata taim wanpela diwai i wok long kamapim paura i stap klostu long wanpela diwai i wok long kisim paura. Na tu, ol binen o ol narapela binatang i mekim bikpela wok bilong karim paura bilong plaua i go long plaua bilong ol narapela diwai. Olsem na lait, na hat bilong san, na ol binatang, na win, na ples ol diwai i stap long en, olgeta dispela samting i wok gut wantaim na ol diwai bata inap kamapim kaikai.
Gutpela Kaikai na i Gat Planti Wok Bilong En
Bata i gat planti gutpela marasin bilong strongim skin, olsem protin, raiboflavin, niasin, potasiam, na vaitamin C. Ol i tok, bata i gat 11-pela vaitamin na 14 mineral long en. Long sampela hap bilong Sentral Amerika, ol i ting bata wantaim pankek totila em gutpela kaikai i no sot long wanpela vaitamin samting. Na tu, pikinini bata i gat planti gris long en, na wel bilong en i gat wankain gris (monounsaturated) olsem wel bilong oliv. Ol i wokim sop na ol samting bilong penim pes tu long wel bilong bata.
Klostu olgeta hap bilong diwai bata i gat wok bilong en. Ol man i save mekim wok long en olsem paiawut. Long Saut Amerika ol i save mekim wok long kiau bilong bata olsem kala bilong putim mak samting long klos, na dispela kala i no inap raus. Long sampela hap bilong Filipin, ol i mekim wok long lip bilong diwai bata bilong wokim ti. Na ol i mekim wok long skin bilong diwai bilong putim kala long wanpela samting ol i bin wokim long skin bilong bulmakau samting.
Baim na Kaikai Pikinini Bata
Sapos yu go long maket bilong baim bata, yu no ken skelim kala bilong en bilong save em i mau o nogat, long wanem, kala bilong narapela narapela bata i no wankain. Holim bata long han na bengim isi isi. Sapos bata i malumalum liklik, orait em i mau pinis. Putim ol bata long hap i hat liklik na win inap kam insait gut, na yu ken karamapim ol bata long niuspepa bilong mekim ol i mau hariap. Na tu, yu ken putim ol bata long bokis ais, maski yu katim pinis. Putim wara bilong muli long hap yu katim pinis bambai mit bilong en i no ken kamap braunpela.
Planti ol i laik kaikai bata wantaim tomato o muli samting. Bilong mekim bata i swit moa yu ken putim sampela kain sos i pait liklik. Na tu, bata i gutpela bilong kaikai wantaim kindam o kuka, na yu ken tanim bata wantaim kain kain kumu bilong mekim kumu i swit moa. Sampela man i save tanim bata wantaim sampela prut bilong wokim gutpela dring long en.
Taim yu memeim bata na putim sol na kain kain kari samting long en, bata bai kamap gutpela samting bilong putim antap long bisket. Na wanpela gutpela kaikai em planti man i save long en ol i kolim guakamole. Ol i wokim dispela kaikai long bata, tomato, anian, lombo, na ol kari samting. Na tu, yu ken tanim bata wantaim kaikai yu kukim. Tasol yu mas mekim olsem taim kaikai i tan pinis, nogut bata i boil wantaim kaikai.
Ating yu save kaikai bata planti taim. Tasol long sampela hap bilong graun, ol man i ting bata em i kaikai bilong narapela hap na ol i no save kaikai. Sapos yu no bin kaikai bata, gutpela yu mekim olsem taim rot i op. Ating bai yu kisim save olsem dispela kaikai ol inap wokim kain kain samting long en, em i swit tru!