Sampela Ples Long Graun Bilong Promis
Gerasa—Em Ples i Gat Ol Juda na Grik Long En
APOSEL Pol i tok, long dispela lain i olsem ol pikinini tru bilong Abraham, “i no gat ol Juda na ol Grik.” (Galesia 3:26-29) Tru tumas, God i no tingim lain bilong man na makim em bilong dispela lain.
Dispela tok inap makim ol Kristen i stap nabaut long wanpela provins bilong Rom, olsem provins bilong Galesia—long dispela provins i gat ol Juda, na Grik, na Rom, na ol as ples tu ol i stap. Tasol olsem wanem long sampela hap bilong kantri Israel yet, olsem distrik Gileat?
Dispela distrik i stap long hap sankamap bilong Wara Jordan, namel long Raunwara Detsi na Raunwara Galili. Em i wanpela ples stret i antap liklik na graun i gat gutpela gris. Wara Jabok i brukim dispela hap, na klostu long namel em i ron i go daun long Wara Jordan. Long piksa antap yu ken lukim ol pipia ston bilong sampela haus bilong biktaun Gerasa bilong bipo, nau ol i kolim Jeras, em i stap klostu long Wara Jabok antap.
Bipo i gat wanpela bikrot bilong ol man bilong bisnis i brukim distrik Gileat, em i kirap long not na i go long saut. Taim Jekop wantaim famili bilong em ol i lusim taun Haran, ol i bihainim dispela rot i go kamap long Wara Jabok. Jekop i pait wantaim wanpela ensel na em i bungim Iso klostu long dispela hap em bihain ol man i wokim Gerasa long en. (Stat 31:17-25, 45-47; 32:22-30; 33:1-17) Sampela yia bihain, taim ol Israel i lusim hap bilong saut na wokabaut i go long Graun Bilong Promis, ol i bihainim dispela bikrot. Tupela lain bilong Israel na wanpela hap lain ol i kisim graun long hap not na hap saut bilong Wara Jabok klostu long dispela bikrot.—Namba 20:17; Lo 2:26, 27.
Olsem wanem? I gat sampela Grik tu ol i bin stap long dispela hap? Na sapos olsem, orait, ol i bin kam olsem wanem? Ol Grik i kam i stap long dispela hap long taim Bikpela King Aleksander i daunim ol man bilong dispela hap. Ol tumbuna i tok, em i wokim biktaun Gerasa olsem ples bilong ol man i bin stap longtaim long ami bilong em. Isi isi pasin na tingting bilong ol Grik i kamap strong long dispela hap. Long hap sankamap bilong Wara Jordan na Raunwara Galili, i gat 10-pela biktaun em ol Grik i go sindaun long en na ol i kolim dispela hap olsem Dekapolis. Ating yu bin lukim dispela nem long Baibel, em Baibel i tok “planti bikpela lain manmeri bilong Galili na bilong hap bilong distrik Dekapolis, na bilong Jerusalem na Judia na bilong graun i stap long hapsait bilong wara Jordan, ol i save bihainim [Jisas] i go.” Gerasa em wanpela bilong ol dispela biktaun bilong distrik Dekapolis.—Matyu 4:25.
Wanpela buk i tok, ‘Aleksander i gat tingting long putim ol Grik i go sindaun long olgeta kantri em i bosim. Planti Grik i go sindaun long hap bilong Siria daunbilo [na long distrik Dekapolis tu]. Long hap sankamap bilong Wara Jordan i gat ol pipia ston bilong planti bikpela haus samting ol Grik i bin wokim long ol dispela biktaun. I olsem ol dispela biktaun i bin kamap ples bilong ol Grik, long wanem, i gat ol bikpela haus lotu i stap bilong ol god man na god meri bilong ol Grik, na ol haus spot, na ol ples waswas bilong ol man, na ol i bihainim pasin bilong ol Grik long mekim bikpela bung bilong resis wanpela taim long olgeta yia, na i gat kain kain skul bilong ol saveman bilong ol Grik.’—Buk Hellenism, bilong Norman Bentwich.
Sapos yu go lukim ol pipia ston bilong Gerasa, bai yu lukim planti samting olsem. Klostu long dua long hap saut i gat ples maket i stap, em yu inap lukim long piksa. Na ating bai yu kirap nogut long lukim ol ples waswas, na ol haus lotu, na ol haus bung samting, na i gat ol gutpela rot ol i bin wokim long ston na arere arere ol pos i lain i stap. Ausait long biktaun yu inap lukim ol ston i gat rait long en bilong makim em hamas kilomita bilong go kamap long ol narapela taun bilong distrik Dekapolis. Ol dispela ston i stap long wanpela rot bilong bipo i lusim Gerasa na i go long ol narapela biktaun bilong Dekapolis na long ol ples bilong ol sip long nambis bilong Solwara Mediterenian.
Long yia 63 paslain long Krais ol Rom i kirap bosim Gerasa, tasol ol pasin samting bilong ol Grik i strong yet long dispela hap. Olsem na yumi ken save, i no hatwok long sampela Juda i stap long Gerasa na ol hap klostu ol i kirap kisim pasin na tingting bilong ol Grik. Dispela buk (Hellenism) i tok: ‘Isi isi ol Juda i wok long kisim ol bilip bilong lotu bilong ol man i stap wantaim ol long dispela hap na dispela i paulim tingting bilong ol long ol tok bilong Baibel.’
Ating Jisas i no bin autim tok long dispela biktaun, tasol em i bin i go long hap bilong Gerasa, ating dispela hap i go inap long Raunwara Galili. Long dispela hap Jisas i rausim sampela spirit nogut long wanpela man na larim ol i go insait long ol pik. (Mak 5:1-17) Ol disaipel bilong Jisas bilong pastaim ating ol i bin autim tok long ol Juda i stap long ol biktaun bilong distrik Dekapolis, na bihain long yia 36 (C.E.) ol i autim gutpela tok bilong Kingdom long ol Grik i stap long Gerasa. Man i kamap Kristen, maski bipo em i bihainim tru lotu Juda, o em i wanpela Juda i bihainim pasin bilong ol Grik, o em i wanpela Grik, God tru inap orait long em na makim em i kamap wanpela pikinini bilong Abraham long spirit.
[Mep long pes 24]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
Dion
Gerasa (Jeras)
Filadelfia (Raba)
Bikrot
Raunwara Detsi
Jerusalem
Wara Jordan
Wara Jabok
Pela
Saitopolis (Besan)
Gadara
Raunwara Galili
[Kredit Lain]
Based on a map copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel.
[Piksa long pes 24]
Long kalenda bilong ol Witnes Bilong Jehova bilong 1992 yu ken lukim bikpela piksa bilong dispela piksa antap.
[Kredit Lain]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Piksa Kredit Lain long pes 25]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.