Em i Bikpela Samting Long Ol Samting i Mas i Stap Klin?
OL MAN i gat narapela narapela tingting long ol samting i mas i stap klin. Olsem: Taim mama i tokim pikinini long wasim han na pes, ating pikinini bai ting sapos em i putim han long wara na putim liklik wara long maus, dispela em inap. Tasol mama i save, dispela tasol i no inap. Em bai kisim pikinini i go bek long ples waswas na rapim planti sop long han na pes bilong em na wasim long wara—maski pikinini i no laik na i krai!
Tru, long olgeta hap ol man i gat narapela narapela lo bilong ol samting i mas i stap klin, olsem na ol i gat narapela narapela tingting long dispela samting. Long bipo, ol skul long planti kantri ol i stap klin na ol i putim stret ol samting, na dispela i bin helpim ol sumatin long kisim pasin bilong mekim ol samting i stap klin. Nau long sampela skul ol pipia i pulap na skul i kamap olsem ples pipia, na i no olsem ples bilong pilai na eksasais. Na olsem wanem long klas-rum? Darren, em man bilong stretim ol samting i bagarap long wanpela haiskul long Australia, em i tok: “Nau mipela i lukim ol pipia insait long ol klas-rum tu.” Sampela sumatin i ting ol dispela tok olsem “Kisim dispela pipia” o “Rausim ol dispela pipia” i makim olsem ol i kisim strafe. As bilong dispela tingting em sampela tisa i save tokim ol sumatin long rausim pipia taim ol i strafim ol.
Tasol sampela taim ol man i bikpela pinis ol i no stap gutpela piksa long mekim ol samting i stap klin, long sindaun bilong ol o long ol wok bisnis samting. Olsem: Long ol ples bung samting, ol man i save larim ol pipia i stap nabaut na i bagarapim ples. Sampela bikpela kampani i save bagarapim ol samting long graun olsem win, wara na bus. Tasol ol kampani na bisnis yet i no bagarapim graun, nogat, ol man yet i mekim. Tru, pasin mangal i as na ol man i bagarapim ol samting long graun, tasol hap asua i stap long pasin nogut bilong ol man yet. Wanpela dairekta jeneral bilong Komonwel bilong Australia i wanbel long dispela tok taim em i tok: “Olgeta wan wan man, meri, na pikinini i gat asua long ol sik i painim ol man.”
Tasol sampela man i ting pasin bilong mekim ol samting i stap klin em samting bilong wan wan man, na i no gat wok long narapela man i toktok long dispela samting. Yu ting dispela tingting i stret?
Long ol samting bilong kaikai, pasin bilong ol samting i mas stap klin i bikpela samting moa—maski yumi baim kaikai long maket o yumi kaikai long haus kaikai o long haus bilong wanpela pren. Ol man i redim kaikai ol i gat wok long bihainim gut pasin bilong mekim ol samting i stap klin. Sapos han i doti—han bilong ol lain i redim kaikai o han bilong ol lain i kisim kaikai—dispela inap kamapim planti sik. Olsem wanem long ol haus sik—em ples i mas i stap klin tru winim olgeta narapela hap? Wanpela nius (The New England Journal of Medicine) i stori olsem sampela ol dokta na nes i no save wasim han, olsem na long dispela as planti sikman i save kisim ol bikpela sik, na long wanpela yia inap 10 bilion dola i lus long oraitim sik ol man i kisim long haus sik. I stret yumi no laik bai wanpela man i nogutim skin bilong yumi long pasin bilong em olsem em i no wasim han samting.
Narapela bikpela hevi em taim wanpela man i bagarapim wara yumi save kisim—ating em yet i laik mekim o em i no bin tingting gut na em i mekim. Na sapos man i wokabaut lek nating long nambis na i gat ol nil bilong kisim sut em ol man bilong kisim drak na ol narapela i mekim wok pinis long en, em inap kisim bagarap, a? Na ating bikpela samting moa long yumi wan wan em dispela askim: Yumi bihainim pasin bilong mekim ol samting i stap klin long haus bilong yumi yet?
Long buk (Chasing Dirt) bilong em, Suellen Hoy i askim: “Yumi stap klin olsem long bipo?” Em i bekim: “Ating nogat.” Nambawan as em i kamapim i olsem pasin bilong ol man i wok long senis. Ol man i no stap tumas long haus, olsem na ol i baim narapela man long klinim haus bilong ol. Olsem na ol man i no tingim moa olsem em i bikpela samting long wan wan man i mas mekim ol samting i stap klin. Wanpela man i tok: “Mi no save klinim ples waswas—mi save klinim skin bilong mi yet. Sapos mi stap klin, mi no wari sapos haus bilong mi i doti.”
Tasol bilong i stap klin, i no olsem man i mas i stap klin long skin tasol. Em i makim olgeta samting man i mekim bilong abrusim ol sik samting. Em i makim tu olsem tingting na bel bilong yumi i stap olsem wanem, na ol pasin na lotu bilong yumi i insait long dispela samting. Orait nau yumi ken stori long ol dispela samting.