Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • w03 7/1 p. 26-29
  • Tupela Man Nating i Tanim Tok Bilong Baibel

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Tupela Man Nating i Tanim Tok Bilong Baibel
  • Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2003
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Lain Lotu i Laik Kirapim Ol Man
  • Ol Man Nating i Winim Hevi
  • Wanpela Bikpela Wok
  • No Gat Planti Helpim, Tasol Tingting i No Sot
  • Tanim Pinis
  • Wok i Karim Bikpela Kaikai
  • Taim Ol Lotu i Kam Long Tahiti
    Kirap!—2008
  • Nem Bilong Jehova Long Pasifik
    Kirap!—2004
  • Ol Misineri “i Go Inap Long Olgeta Hap Bilong Graun”
    Hau Mipela i Yusim Ol Donesen Yu Givim
  • Ol Misineri—Ol i Mas i Stap Olsem Wanem Kain Man?
    Kirap!—1995
Lukim Moa
Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2003
w03 7/1 p. 26-29

Tupela Man Nating i Tanim Tok Bilong Baibel

LONG 1835, Henry Nott, wanpela man bilong Inglan i save wokim ol haus brik, na John Davies, man bilong Wales i wok aprentis bilong kamap stuakipa, tupela inapim wanpela bikpela wok. Tupela i wok strong inap 30 yia na ol i tanim tok bilong Baibel olgeta i go long tok ples Tahiti. Wanem ol samting i bin givim hevi long dispela tupela man nating, na wanem ol samting i kamap long rot bilong dispela wok i no bilong kisim pe samting?

Lain Lotu i Laik Kirapim Ol Man

Long 1751 i go inap long 1800, i gat wanpela lain Talatala ol i autim tok long ol ples bung insait long ol taun na long ol hap klostu long ol main na faktori long Briten. Dispela lain i laik autim tok long ol man nating. Ol i givim bel long wok bilong tilim Baibel long ol man.

Man i kamapim dispela lain em wanpela Baptis, nem bilong em William Carey, em i insait long wok bilong kamapim lain LMS (London Missionary Society), lain hia i kirap long 1795. Lain LMS i bin skulim ol manmeri husat i amamas long lainim tok ples bilong ol man bilong ples na mekim wok misineri long hap bilong Saut Pasifik. Bikpela laik bilong ol dispela misineri em long autim Gutnius long tok ples bilong ol man long ol hap ol i go long en.

I no longtaim na ol man i bin painim ailan Tahiti na dispela ailan em i kamap namba wan hap LMS i salim ol misineri long en. Long tingting bilong ol misineri, ol dispela ailan i olsem ‘ples tudak’ bilong ol haiden, na olsem gaden em kaikai i redi pinis bilong kamautim.

Ol Man Nating i Winim Hevi

Bilong autim tok long ol as ples bilong Tahiti, 30 misineri em ol i makim hariap na ol i no bin mekim bikpela wok long redim ol, ol i kalap long Duff, em sip LMS i baim. Lista long wanpela pepa i olsem: “Fopela pasto [i no bin skul long wok pasto], 6-pela kapenta, 2-pela bilong wokim su, 2-pela bilong wokim haus brik, 2-pela bilong lumim laplap, 2-pela bilong samapim klos, wanpela stuakipa, man i wokim let samting bilong hos, wokboi, man i lukautim gaden, dokta, man i wokim samting long ain, man bilong wokim ol dram samting long diwai, bos bilong faktori bilong wokim koten, man bilong wokim hat, bos bilong faktori bilong wokim laplap, man bilong wokim kabot, 5-pela poroman marit, na 3-pela pikinini.”

Ol i no holim planti samting bilong helpim ol long save long ol tok ples bilong Baibel bilong pastaim, ol i gat wanpela dikseneri bilong tok Grik na tok Inglis na wanpela Baibel i gat dikseneri bilong tok Hibru. Ol i raun long sip inap 7-pela mun na insait long dispela hap taim ol misineri i wok long lainim sampela tok Tahiti. Em ol tok ol man i bin raun long dispela hap bipo i bin wokim lista long en, planti i kam long ol bikhetman bilong sip Bounty. Bihain Duff i kamap long Tahiti, na long Mas 7, 1797, ol misineri i lusim dispela sip. Tasol inap wanpela yia bihain planti bilong ol i pilim olsem ol samting i hatwok tumas na ol i lusim dispela ples. Sevenpela misineri tasol i stap yet.

Henry Nott, dispela man bilong wokim haus brik, em i wanpela bilong dispela sevenpela. Em i gat 23 krismas tasol. Wok bilong skelim ol pas em i bin raitim i kamapim klia olsem em i no bin skul tumas. Tasol kirap long taim em i kam nupela long dispela hap, em i kamapim ples klia olsem em i fit tru long lainim tok ples Tahiti. Ol man i tok Nott em i man i gat gutpela bel na pasin bilong stap isi na stap amamas.

Long 1801, ol i makim Nott long skulim 9-pela nupela misineri long tok Tahiti. Wanpela bilong ol em John Davies, em man bilong Wales i gat 28 krismas, em i man i kisim save hariap na i gat pasin bilong wok strong, pasin isi em i bikpela pasin bilong em na em i man bilong tingim ol narapela. I no longtaim na dispela tupela man i pasim tok long tanim Baibel long tok Tahiti.

Wanpela Bikpela Wok

Tasol i hatwok long tanim tok Tahiti, long wanem, long dispela taim ol man i save kolim tasol dispela tok ples, i no gat ol rait samting bilong en. Ol misineri i bin kisim save long dispela tok ples long rot bilong putim gut yau tasol. Ol i no gat wanpela dikseneri o wanpela buk lo bilong kolim dispela tok ples. Krai bilong tok wantaim pasin bilong katkatim tok, na pasin bilong kolim planti leta olsem a e i o u wantaim (wanpela tok tasol inap i gat 5-pela leta olsem long en), na i no gat planti ol narapela leta, dispela i givim hatwok tru long ol misineri. Ol i tok: “Planti tok i gat ol leta olsem a e i o u tasol long en, na olgeta wan wan leta i gat krai bilong en.” Ol i tok ol i no inap “kisim gut krai bilong ol tok olsem ol i mas kisim.” Ol i ting sampela krai ol i harim ol i no bin harim bipo!

Samting i hatwok moa em sampela taim i gat tambu long kolim sampela tok Tahiti na ol i mas yusim narapela tok. Het i bruk long ol tok i gat wankain mining bilong en. I winim 70 tok Tahiti i makim dispela tok “beten.” Pasin bilong bungim ol wan wan tok Tahiti wantaim i narapela kain olgeta long tok Inglis, dispela tu i givim hatwok long ol. Maski i hatwok, isi isi ol misineri i wokim ol lista bilong ol wan wan tok Tahiti, inap 50 yia bihain Davies i mekim wok long ol dispela lista na kamapim wanpela dikseneri i gat 10,000 tok long en.

I gat hatwok tu long raitim tok Tahiti. Bilong mekim olsem ol misineri i traim bihainim wankain pasin ol man i yusim bilong raitim tok Inglis. Tasol Inglis i yusim ol leta bilong tok Latin na ol dispela leta i no stret long krai bilong ol tok Tahiti. Olsem na ol misineri i lusim bikpela hap taim tru na stori planti long krai bilong ol leta na pasin bilong spelim ol tok. Planti taim ol i namba wan lain i kamapim pasin bilong spelim wanpela tok, long wanem, ol i namba wan lain long Saut Pasifik i kamapim pasin bilong raitim wanpela tok ples em ol man i save kolim tasol. Ol i no save olsem wok ol i mekim bai stap olsem rot ol man bai bihainim long planti narapela tok ples bilong Saut Pasifik.

No Gat Planti Helpim, Tasol Tingting i No Sot

Ol lain bilong tanim tok i no gat planti buk bilong givim sampela save long ol. Lain LMS i tokim ol long bihainim tok i stap long Baibel Textus Receptus na Baibel King James Version bilong tanim tok. Nott i askim LMS long salim i kam sampela dikseneri moa bilong tok Hibru na tok Grik na sampela Baibel long tupela tok ples wantaim. Yumi no save em i kisim ol dispela buk o nogat. Davies i bin kisim sampela buk i gat gutpela save long en long sampela pren bilong Wales. Ol stori i kamapim klia em i bin holim wanpela dikseneri bilong tok Grik, wanpela Baibel Hibru, Nupela Testamen long tok Grik, na Baibel Septuagint.

Wok autim tok bilong ol misineri i no karim kaikai. Maski ol misineri i stap long Tahiti inap 12-pela yia pinis, i no gat wanpela asples i kisim baptais. Bihain, planti pait tumas i kirapim ol misineri long ranawe i go long Australia, Nott tasol i strong long stap. Inap sampela hap taim Nott tasol i stap na wok misineri long ol ailan Windward bilong bikpela lain ailan Sosaiti. Tasol taim King Pomare Namba 2 i ranawe i go long ailan Moorea i stap klostu, Nott i mas bihainim em.

Tasol maski Nott i go stap long narapela hap, dispela i no stopim wok bilong tanim tok, na bihain long Davies i stap tupela yia long Australia, em i kam stap gen wantaim Nott. Nott i bin kirap na lain long tok Grik na tok Hibru inap long em i save pinis long dispela tupela tok ples. Olsem na em i kirap tanim sampela hap bilong Ol Skripsa Hibru i go long tok Tahiti. Em i makim ol hap bilong Baibel i gat ol stori ol asples bai i no hatwok long save gut long en.

Nott i wok wantaim Davies na kirap tanim tok bilong Gutnius bilong Luk, long Septemba 1814 dispela i pinis. Tok em i tanim i krai gut olsem em i makim stret tok Tahiti, wok bilong Davies em long sekim tok Nott i tanim, olsem i stret wantaim Baibel bilong tok Hibru na tok Grik o nogat. Long 1817, King Pomare Namba 2 i kamapim olsem em i laik prinim namba wan pes bilong dispela Gutnius bilong Luk. Em i mekim olsem long wanpela liklik masin bilong prinim ol tok ol misineri i bin bringim i kam long Moorea. Stori bilong man bilong Tahiti nem bilong em Tuahine i insait long stori bilong olsem wanem i gat Baibel long tok Tahiti. Man hia i stap wantaim ol dispela misineri inap planti yia ol i mekim dispela wok, em i helpim ol long save gut long ol liklik liklik stretpela pasin bilong kolim dispela tok ples.

Tanim Pinis

Long 1819, bihain long ol i bin wok strong inap 6-pela yia pinis, ol i tanim pinis ol Gutnius, Buk Aposel, na Buk Song. Wanpela masin bilong prinim ol tok ol nupela misineri i bringim i helpim tru wok bilong prinim na tilim ol dispela buk bilong Baibel.

Bihain long dispela ol i mekim save long wok bilong tanim tok, sekim tok ol i tanim, na stretim ol tok ol i tanim. Long 1825 Nott i kisim sik na lain LMS i larim em i go bek long Inglan, em bin stap 28 yia pinis long Tahiti. Tasol gutpela tru wok bilong tanim Ol Skripsa Grik i klostu pinis long dispela taim. Taim em i raun long sip na long hap taim bilong em long stap long Inglan, em i wok long tanim laspela hap bilong Baibel. Long 1827 Nott i kam bek long Tahiti. Inap 8-pela yia bihain, long Disemba 1835, wok bilong em long tanim tok i pinis. Inap 30 yia em i givim bel long wok na em i tanim pinis tok bilong Baibel olgeta.

Long 1836, Nott i go bek long Inglan bilong stretim rot bilong prinim Baibel olgeta long tok Tahiti long London. Long Jun 8, 1838, Nott i amamas long givim namba wan Baibel Tahiti olsem presen long Kwin Victoria. Dispela em i bikpela samting tru long dispela man bilong wokim haus brik husat i bin lusim ples 40 yia paslain na kalap long sip Duff na givim bel tru long lainim ol pasin bilong Tahiti na bai em i ken inapim dispela traipela wok bilong planti yia tru.

Tupela mun bihain Nott i raun i go bek long Saut Pasifik wantaim 27 katon i gat 3,000 kopi bilong Baibel Tahiti. Taim sip i sua long Sydney, em i kisim sik gen, tasol em i strong long ol dispela katon i mas i stap wantaim em. Taim sik bilong em i orait, em i kamap long Tahiti long 1840, ol man i resis long kisim kopi bilong Baibel Tahiti. Nott i dai long Tahiti long Me 1844 taim em i gat 70 krismas.

Wok i Karim Bikpela Kaikai

Tasol wok bilong Nott i mekim yet ol bikpela samting. Baibel em i tanim i mekim bikpela samting long ol tok ples long hap bilong Polinisia. Wok bilong ol misineri long kamapim wanpela rait Tahiti i makim tok ples i mekim na dispela tok ples i no lus. Wanpela man i tok: “Nott i kamapim ol lo bilong kolim stret tok Tahiti. Oltaim Baibel bai stap olsem rot bilong lain long tok Tahiti stret.” Pasin bilong dispela tupela man long ol i no givap long wok i mekim na planti tausen tok i no lus. Inap 100 yia bihain wanpela man i tok: “Gutpela Baibel bilong Nott em i makim stret tok Tahiti​—⁠olgeta man i wanbel long dispela tok.”

Dispela wok i helpim ol man bilong Tahiti, tasol em i bikpela helpim tu long wok bilong tanim tok bilong ol narapela tok ples bilong Saut Pasifik. Olsem: Ol lain bilong tanim tok long ol ailan Kuk na Samoa i yusim wok bilong Nott bilong stiaim wok bilong ol yet. Wanpela man bilong tanim tok i tok: “Mi bihainim tasol ol samting Nott i bin mekim, mi skelim gut Baibel bilong em.” Na i gat stori long wanpela man bilong tanim tok ‘i mekim wok long Buk Song bilong tok Latin na bilong tok Inglis na bilong tok Tahiti’ taim em i ‘tanim tok bilong wanpela song bilong Devit i go long tok ples Samoa.’

Ol misineri long Tahiti i bihainim pasin bilong dispela lain Talatala long Inglan na givim bel long kirapim ol man long lain long rit rait. Inap 100 yia samting i no gat narapela buk ol lain bilong Tahiti i holim bilong ritim, Baibel tasol i stap. Long dispela rot em i kamap wanpela bikpela samting bilong Tahiti.

Nem bilong God i stap planti taim long Ol Skripsa Hibru na Grik em Nott i tanim, dispela em i wanpela gutpela samting tru bilong Baibel bilong em. Dispela i mekim na ol man long Tahiti na ol ailan bilong en ol i save gut long nem bilong Jehova. Na nem i stap long sampela haus lotu bilong ol Talatala tu. Tasol long nau ol man i save long dispela nem i tingim ol Witnes Bilong Jehova na wok bilong ol long givim bel long autim tok. Ol Witnes i mekim bikpela wok long Baibel Tahiti em Nott na ol helpim bilong em i kamapim. Na ol bikpela wok ol man bilong tanim tok olsem Henry Nott i mekim i mas kirapim yumi long tenkyu tru olsem klostu olgeta manmeri long nau i gat rot long ritim Tok Bilong God.

[Ol Piksa long pes 26]

Ol namba wan Baibel Tahiti long 1815. Nem bilong Jehova i stap

Henry Nott (1774-1844), man i mekim bikpela wok long tanim Baibel Tahiti

[Ol Kredit Lain]

Tahitian Bible: Copyright the British Library (3070.a.32); Henry Nott and letter: Collection du Musée de Tahiti et de ses Îles, Punaauia, Tahiti; catechism: With permission of the London Missionary Society Papers, Alexander Turnbull Library, Wellington, New Zealand

[Piksa long pes 28]

Buk lotu bilong 1801 i gat tok Tahiti na tok Wels long en, na nem bilong God tu i stap

[Kredit Lain]

With permission of the London Missionary Society Papers, Alexander Turnbull Library, Wellington, New Zealand

[Piksa long pes 29]

Haus lotu bilong ol Talatala i gat nem bilong Jehova i stap long fran bilong en, ailan Huahine, Frens Polinisia

[Kredit Lain]

Avec la permission du Pasteur Teoroi Firipa

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim