Wanem Samting i Painim Ol?
MEMFIS na Tebes em tupela nambawan biktaun bilong Isip bilong bipo i gat nem. Memfis i stap 23 kilomita long hap saut bilong Cairo na long hapsait wes bilong wara Nail. Tasol bihain, Memfis i no gat nem moa olsem nambawan biktaun bilong Isip. Long yia 1500 B.C.E., Isip i gat nupela biktaun, em Tebes, em i stap 500 kilomita long hap saut bilong Memfis. Wanpela bilong ol planti haus lotu i bin bagarap long Tebes, em haus lotu bilong Karnak, em wanpela bikpela haus tru i gat planti pos ston. Taun Tebes na dispela haus lotu bilong Karnak, ol i dediketim long lotu bilong Emon, em nambawan god bilong ol Isip.
Baibel i mekim wanem tok profet long Memfis na Tebes? Jehova i makim pinis kot bilong ol king na ol god bilong Isip, na moa yet long nambawan god bilong ol, ‘Emon bilong taun Tebes.’ (Jeremaia 46:25, 26) Bikpela lain i kam bilong mekim lotu, ol birua bai “kilim olgeta” i dai. (Esekiel 30:14, 15) Na dispela tok profet i bin kamap tru. Ol samting bilong lotu bilong Emon i stap yet, em ol pipia bilong haus lotu i bin bagarap. Taun Luxor bilong nau, em i sindaun antap long wanpela sait bilong taun Tebes bilong bipo, na ol narapela liklik liklik taun ol i sindaun namel long hap bilong olpela taun i bin bagarap.
Na long taun Memfis, ol matmat tasol bilong en i stap. Wanpela saveman bilong Baibel, em Louis Golding, i tok: “Inap planti handet yia taim ol Arap i daunim Isip, ol i yusim ol bikpela hip pipia bilong taun Memfis i bagarap olsem karanas bilong wokim biktaun [Cairo] bilong ol long narapela sait bilong wara. Wok bilong wara Nail na ol man Arap i save wokim haus, dispela i bin stretim gut bikpela hap tru i raunim dispela taun bilong bipo na no gat wanpela ston i sut i kam antap long blakpela graun.” Tru tumas, olsem Baibel i tok profet pinis, Memfis i bin kamap wanpela hap “i stap nating na i no gat man i stap long en.”—Jeremaia 46:19.
Dispela em tupela tasol bilong ol samting i kamapim olsem ol tok profet bilong Baibel em i stret tru. Bagarap bilong Tebes na Memfis i strongim tru bilip bilong yumi long olgeta tok profet long Baibel em truim bilong ol i no kamap yet.—Song 37:10, 11, 29; Luk 23:43; KTH 21: 3-5.
[Piksa Kredit Lain long pes 32]
Photograph taken by courtesy of the British Museum