Yu Ting Ol Inap Strongim Bek Ol Lotu?
“OL PIPEL long Briten i save bilip yet long God, tasol ol i no laik tok promis long bihainim Krais.” Stephen Tirwomwe, em wanpela pasto bilong Yuganda, em i bin tok olsem. Inap 20 yia i go pinis em i bin abrusim bagarap long taim gavman i mekim nogut tru long misin bilong em long Yuganda. Long nau em i save autim tok bilong lotu long ol haus klap long Leeds, Inglan, na em i save givim tok long ol inap 10-pela minit na bihain ol i kirap pilai bingo.
Long hapsait bilong solwara Atlantik, wankain hevi bilong lotu i painim Misin Angliken long Amerika em nau tasol ol i bin kirapim. Web-sait bilong misin long Intenet i tok: “Long olgeta kantri we ol man i save tok Inglis, Amerika i gat planti man ol i no insait long wanpela lotu na ol i no tingim ol samting bilong spirit, winim ol narapela kantri we ol man i save tok Inglis. Amerika i laik kamap wanpela kantri we ol misineri i mas mekim wok long en.” Dispela nupela misin i bel hevi long ol i no inap senisim sampela pasin insait long misin, olsem na ol i bung wantaim ol lida bilong Esia na Afrika long kirapim “wok misineri long Amerika.”
Tasol bilong wanem ol misineri bilong Afrika, Esia, na Latin-Amerika ol i mekim wok bilong “kisim bek” ol manmeri long ol kantri long Yurop na Not Amerika em ol i kolim Kristen kantri?
Ol i Kisim Bek Husat?
Winim foa handet yia pinis, planti misineri bilong Yurop i bihainim bikpela lain manmeri em ol i wok long go long Afrika, Esia, Pasifik, na Saut Amerika taim ol kantri long Yurop i kisim ol dispela hap. Ol dispela misineri i gat tingting long bringim lotu bilong ol long ol dispela kantri em ol i bin kolim haiden. Orait bihain, Amerika, em ol i tok ol i bin bihainim ol lo Kristen na kamapim kantri, ol tu i kirap salim ol misineri i go, na bihain ol i winim ol kantri bilong Yurop long kamapim ol misin long olgeta hap graun. Tasol nau dispela pasin i senis.
Andrew Walls, em i bin kamapim wanpela wok bilong skelim lotu Kristen long ol kantri i no stap long hap Wes, em i tok: “Ol hap we lotu Kristen i bin i gat strong, nau ol i senis.” Long 1900, inap 80 pesen bilong ol man i tok ol i Kristen, ol i bilong Yurop o Not Amerika. Tasol long nau, inap 60 pesen bilong ol man i tok ol i Kristen ol i stap long Afrika, Esia, na Latin-Amerika. Wanpela nius bilong nau i tok: “Ol Katolik sios long Yurop i mas kisim ol pris long Filipin na India bilong mekim wok long ol haus lotu bilong ol, na long Amerika, wanpela long olgeta 6-pela 6-pela pris i bin kam long narapela kantri.” Ol lain Afrika i save autim tok bilong lotu long Netelan, em planti ol i bilong Gana, na ol i tok ol i olsem “wanpela sios bilong ol misineri i stap long kantri i no bilip long lotu.” Na sampela evanjelis bilong Brasil nau ol i save wok strong long ol hap bilong Briten bilong kirapim ol man long tanim bel. Wanpela man bilong raitim buk i tok, ‘ples wok bilong ol misineri Kristen i senis tru.’
Taim Nogut i Laik Painim Ol
I luk olsem i mas i gat ol misineri long Yurop na Not Amerika we ol man i no tingim lotu moa. Wanpela nius i tok: “Long Skotlan, liklik lain Kristen tasol, i no winim 10 pesen, ol i save go oltaim long lotu.” Long Frans na Jemani, dispela namba i daun moa. Narapela nius i tok: “Inap olsem 40 pesen bilong ol Amerika na 20 pesen bilong ol Kanada i tok ol i save go oltaim long lotu.” Tasol ol i tok, long kantri Filipin klostu 70 pesen ol i save go long lotu, na em i wankain tu long ol narapela kantri i no gat planti wok bisnis samting.
Na narapela samting tu, ol lain i save go long lotu long Hap Saut ol i strong long holimpas ol lo bilong lotu bilong ol, winim ol lain bilong lotu long Hap Not. Olsem: Taim wanpela lain i skelim tingting bilong ol Katolik long Amerika na Yurop, ol i save tokaut olsem ol i no laikim ol pris i bosim ol, na ol i tok misin i mas larim ol lain nating bilong lotu i insait long ol samting bilong lotu, na larim ol meri i holim wankain wok olsem ol pris. Tasol klostu olgeta Katolik long Hap Saut ol i holim strong lo bilong misin long ol dispela samting. Dispela pasin i wok long go bikpela long hap bilong saut, na dispela i mekim na i luk olsem bihain bai i gat kros pait i kamap namel long dispela tupela lain. Philip Jenkins, em wanpela saveman bilong ol samting i bin kamap bipo na bilong lotu, em i tok: “Yumi ken ting, inap 10 o 20 yia bihain, ol lain bilong ol lotu Kristen long hap saut i no ken tingim ol lain bilong hap not i Kristen tru, na ol lain bilong hap not bai i gat wankain tingting long ol lain bilong hap saut.”
Walls i tingim ol dispela samting i laik kamap na em i tok, i gat bikpela askim long “olsem wanem ol Kristen bilong Afrika, Esia, Latin-Amerika, Not Amerika, na Yurop inap i stap wantaim insait long wankain lotu na kamapim wankain bilip.” Wanem tingting bilong yu? Yu ting ol inap strongim bek ol lotu long dispela taim ol lain bilong graun i bruk bruk? I mas i gat wanem samting na ol Kristen i ken i stap wanbel tru? Stori i kamap bihain long dispela bai kamapim bekim i stap long Baibel, na sampela mak i kamapim klia olsem i gat wanpela lain Kristen i stap long olgeta hap na ol i stap wanbel pinis.
[Piksa long pes 4]
Pastaim dispela haus em i haus lotu, tasol nau em i haus kaikai na haus bilong pilaim musik
[Kredit Lain]
AP Photo/Nancy Palmieri