Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • w04 6/15 p. 11-13
  • Ol Anabaptis Ol i Husat?

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Ol Anabaptis Ol i Husat?
  • Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2004
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Stretim Bek Lotu
  • Baptais​—⁠Em Bilong Pikinini o Man i Bikpela Pinis?
  • Senis i Laik Kamap Long Münster
  • Ami i Banisim Nupela Jerusalem
  • Kingdom Bilong Ol Anabaptis i Bagarap
  • Tripela Bokis Ain
  • Ol Anabaptis na “Dispela Stretpela Tok”
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1988
  • Pasin Sekan Long Westphalia—Wanpela Bikpela Senis Long Yurop
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2004
  • Baptais—Em Gutpela Mak Long Winim!
    Stap Amamas Oltaim!—Stadi Long Baibel
  • Baptais Bilong Yu i Makim Wanem Samting?
    Wanbel Long Lotuim Dispela Wanpela God Tru
Lukim Moa
Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2004
w04 6/15 p. 11-13

Ol Anabaptis Ol i Husat?

OL MAN i kam raun long namba wan taim na lukim biktaun Münster long Westphalia, Jemani, ol i save sanap na lukluk long 3-pela bikpela bokis ain, em ol i hangamap antap long wanpela taua bilong haus lotu. Ol dispela bokis i bin stap klostu olsem 500 yia. Pastaim ol i gat bodi bilong 3-pela man ol i bin givim bikpela pen long ol na kilim ol i dai long ai bilong ol man. Ol i bilong lain Anabaptis, na ol dispela bokis i stap olsem mak bilong kingdom bilong ol.

Ol Anabaptis ol i husat? Lain bilong ol i bin kirap olsem wanem? Wanem ol bilip bilong ol? Bilong wanem ol i bin kilim i dai dispela 3-pela man? Na olsem wanem dispela 3-pela bokis i samting bilong wanpela kingdom?

Stretim Bek Lotu

Namel long ol yia 1490 na 1530 samting, ol man i sutim tok long Misin Katolik na ol pris na bisop bilong en. Olkain pasin korapsen na pasin pamuk samting i pulap long lotu; olsem na planti man i ting i mas i gat sampela bikpela senis i kamap insait long Misin. Long 1517, Martin Luther i tokaut strong long ol i mas stretim bek lotu, na taim sampela man moa i wanbel long dispela tok, em nau, i no longtaim na lain Talatala i kirap na i laik stretim bek ol samting bilong lotu.

Tasol ol i no gat wankain tingting long ol samting ol i mas mekim o ol i mas senisim ol samting i go inap long wanem mak. Planti ol i luksave olsem ol i mas bihainim tok bilong Baibel long ol samting bilong lotu. Tasol ol dispela man i no inap wanbel long kamapim insait bilong ol tok bilong Baibel. Sampela i ting ol i wok isi isi tumas long stretim bek lotu, na insait long dispela lain yet lain Anabaptis i kamap.

Long buk bilong em (Die Täufer​​—⁠Geschichte und Deutung) Hans-Jürgen Goertz i tok: “I no gat wanpela lain baptis tasol; i gat tupela o 3-pela samting.” Olsem: Long 1521 i gat 4-pela man ol i kolim ol profet bilong Zwickau, na ol i autim tok bilong lotu Anabaptis long Wittenberg. Na long 1525 i gat narapela lain Anabaptis i kamap long Zurich, Swiselan, na sampela i kirap long Moravia​—⁠nau ol i kolim Ripablik Sek​—⁠na long Netelan.

Baptais​—⁠Em Bilong Pikinini o Man i Bikpela Pinis?

Ol lain Anabaptis em ol i sindaun wantaim olsem wanpela komiuniti ol i liklik lain tasol, na ol i save stap isi. Ol i no haitim ol bilip bilong ol​—⁠ol i save autim tok long ol man. Ol as bilip bilong ol Anabaptis i stap long wanpela tokaut ol i wokim long 1527, ol i kolim Tokaut Bilong Schleitheim. Sampela bilip bilong ol i olsem: Ol i no save insait long ami, ol i stap narapela kain long ol lain bilong dispela graun, na ol i save rausim ol wanlotu i mekim rong. Tasol wanpela bikpela bilip i kamapim long ples klia tru olsem ol Anabaptis i narapela kain long ol narapela lotu, em ol i bilip olsem baptais i bilong ol man i bikpela pinis, na i no bilong ol pikinini.a

Dispela tok long ol man i bikpela pinis ol tasol i ken kisim baptais, em i no samting bilong bilip tasol​—⁠em wanpela bikpela tok i kamap long strong em misin i holim. Sapos ol man i kisim baptais taim ol i bikpela​—⁠na nau ol yet i ken skelim samting ol i laik mekim na i stret wantaim bilip bilong ol​—⁠ating sampela bai i no kisim baptais. Na ol man i no kisim baptais, misin i no inap bosim ol strong. Em nau, pasin bilong baptaisim man i bikpela pinis, em i tekewe hap strong bilong misin.

Olsem na ol Katolik na Luteran wantaim i laik pinisim pasin bilong givim baptais long ol man i bikpela pinis. Bihain long 1529, long sampela hap, ol man i givim baptais long ol man i bikpela pinis o ol man i kisim baptais taim ol i bikpela, kot bai tok long ol i mas i dai. Wanpela man bilong raitim ol nius, em Thomas Seifert, i tok, ol Anabaptis i “kisim nogut tru long ol man long olgeta hap bilong Gavman Holi Bilong Rom long Jemani.” Dispela pasin i go nogut moa yet long Münster.

Senis i Laik Kamap Long Münster

Münster bilong bipo i gat olsem 10,000 manmeri i sindaun long en, na i gat traipela strongpela banis i banisim taun olgeta, em braitpela bilong en i olsem 90 mita, na longpela bilong en olsem 5 kilomita. Tasol ol lain insait long taun ol i no strong olsem. Buk The Kingdom of the Anabaptists bilong Haus Tumbuna Bilong Münster i toktok long ‘ol tok pait bilong politik i kamap namel long ol lain bilong bosim taun na ol asosiesen bilong ol bisnisman samting.’ Na tu, ol manmeri bilong taun i kros long pasin ol pris na bisop i bihainim. Taun Münster i orait long senis i kamap, na long 1533 em i no taun Katolik moa​—⁠em i kamap wanpela taun Luteran.

Wanpela strongpela man bilong Münster long autim tok bilong stretim bek ol bilip bilong lotu, em Bernhard Rothmann, em man bilong bel i kirap kwik. Wanpela man bilong raitim ol buk, em Friedrich Oehninger i tok, ol ‘tingting bilong Rothmann i kamap wankain olsem ol Anabaptis; em wantaim ol wanlain bilong em ol i no orait long baptaisim ol pikinini.’ Planti man bilong Münster ol i wanbel wantaim em, tasol sampela tingting bilong em i narapela kain olgeta na sampela i no orait long en. “Planti manmeri em ol i laikim olpela lotu na pasin, bel bilong ol i no stap isi na ol i pilim olsem taim nogut bai kamap, olsem na ol i lusim taun. Ol Anabaptis bilong olgeta hap ol i kam sindaun long Münster, na ol i ting ol bai kisim tru samting ol i bin tingting na wet long en.” Em nau, bikpela lain Anabaptis ol i sindaun long taun Münster, na dispela i mekim na taim nogut tru i kamap.

Ami i Banisim Nupela Jerusalem

Tupela man Holan em ol i kam sindaun long Münster​—⁠Jan Mathys bilong Haarlem, em man bilong wokim bret, na Jan Beuckelson, ol i kolim em John Bilong Leiden​—⁠tupela bai insait long ol samting i wok long kamap long dispela hap. Mathys i tok em i wanpela profet na em i tokaut olsem Krais bai kam bek long namba tu taim long Epril 1534. Em i tokaut olsem taun Münster em dispela Nupela Jerusalem Baibel i toktok long en, na ol man i pilim olsem pinis i klostu. Rothmann i tok, olgeta samting bilong ol wan wan man, nau em i bilong olgeta wantaim. Ol manmeri bilong taun ol i mas skelim olsem ol bai kisim baptais o nogat; sapos nogat, ol i mas lusim Münster. Orait planti manmeri ol i kisim baptais, na sampela bilong ol i ting, nogut ol i mas lusim haus na olgeta samting bilong ol, na long dispela as tasol ol i kisim baptais.

Ol narapela komiuniti i kirap nogut long lukim dispela pasin i kamap long Münster, em namba wan taun ol Anabaptis i holim bikpela strong tru long ol samting bilong lotu na politik. Buk Die Täufer zu Münster i tok, dispela i mekim na “olgeta hap bilong Gavman Holi Bilong Rom long Jemani ol i bel nogut long ol lain bilong Münster.” Wanpela bikman bilong ples, em prins na bisop wantaim, em Franz von Waldeck, em i bungim wanpela ami bilong banisim taun Münster na pait long en. Insait long ami i gat ol Luteran na Katolik wantaim. Dispela tupela lotu ol i bin i stap birua birua long taim ol i kamapim lotu Talatala, na i no longtaim na narapela bai pait long narapela long Pait Bilong 30 Yia, tasol nau ol i bung wantaim bilong mekim pait long ol Anabaptis.

Kingdom Bilong Ol Anabaptis i Bagarap

Ol lain insait long taun ol i ting traipela banis bilong taun bai lukautim ol, na ol i no pret long dispela ami i gat bikpela strong. Long Epril 1534, em taim ol i ting Krais bai kam bek namba tu taim, Mathys i sindaun long waitpela hos na em i lusim taun na i go ausait, na em i ting God bai lukautim em na em i no ken bagarap. Ol lain bilong Mathys i kirap nogut tru taim ol i go antap long banis bilong taun na ol i lukim ol soldia i katkatim bodi bilong Mathys long ol liklik liklik hap na hangamapim het bilong em antap long wanpela pos i gat sap.

John Bilong Leiden i kisim ples bilong Mathys na ol i kolim em King Jan Bilong Ol Anabaptis long Münster. Em i lukim olsem dispela taun i gat planti meri, winim ol man, na em i laik stretim dispela samting. Olsem na em i wok long kirapim ol man long kisim planti meri. I gat strongpela lo long dispela kingdom bilong ol Anabaptis long Münster, olsem: Sapos ol marit o singel i mekim pasin pamuk, ol bai kilim ol i dai, tasol ol i larim ol man i kisim planti meri, na ol i strong long ol i mekim olsem. King Jan yet i kisim 16 meri. Taim wanpela meri bilong em, Elisabeth Wandscherer, i laik kisim tok orait long king long em i ken lusim taun, king i katim nek bilong em long ai bilong olgeta man.

Ol ami i banisim taun inap 14 mun, inap long Jun 1535, na bihain ol i go insait na kisim taun. Ol i bagarapim taun Münster nogut tru, na kain bagarap olsem i no kamap gen long en i go inap long taim bilong Wol Woa 2. Rothmann i ranawe, tasol ol soldia i holimpas King Jan na tupela narapela bikman bilong ol Anabaptis na givim bikpela pen nogut tru long ol na kilim ol i dai. Ol i putim bodi bilong 3-pela insait long ol bokis na hangamapim i go antap long taua bilong Haus Lotu Sen Lambert. Seifert i tok, dispela “i olsem tok lukaut long ol lain i laik kirapim kros pait samting insait long ples.” Em nau, pasin bilong insait long ol samting bilong politik i kamapim samting nogut tru long ol.

Orait olsem wanem long ol Anabaptis i stap long ol narapela hap? Long olgeta hap bilong Yurop ol man i mekim nogut long ol inap sampela yia. Planti bilong lain Anabaptis i holimpas ol lo bilong ol olsem ol i no ken insait long ol pait, tasol i gat wan wan ol i man bilong bikhet. Bihain, Menno Simons, pastaim em i wanpela pris, em i kamap lida bilong ol Anabaptis, na bihain ol i kisim nem olsem ol Menonait na sampela nem moa.

Tripela Bokis Ain

Pastaim ol Anabaptis ol i man bilong lotu na ol i strong long bihainim ol stiatok bilong Baibel. Tasol ol bikhetlain namel long ol long Münster i kirapim ol Anabaptis long lusim dispela pasin na go insait long ol samting bilong politik. Em nau, ol i kamap olsem lain bilong pait long gavman. Dispela i mekim na lain Anabaptis wantaim taun Münster bilong bipo i kisim taim nogut.

Ol lain i save kam raun insait long dispela taun ol inap tingim ol samting nogut tru i bin kamap klostu olsem 500 yia bipo. Ol inap tingim olsem wanem? I gat 3-pela bokis ain i hangamap antap long taua bilong haus lotu.

[Futnot]

a Long dispela stori yumi no skelim olsem i stret ol pikinini i kisim baptais o i no stret. Bilong lukim sampela tok moa bilong dispela samting, lukim stori “Ating Ol Liklik Pikinini i Mas Baptais?” long Wastaua bilong Disemba 1, 1986.

[Ol Piksa long pes 13]

Ol i givim bikpela pen long King Jan, kilim em i dai, na hangamapim em antap long taua bilong Haus Lotu Sen Lambert

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim