Mani na Stretpela Pasin Samting Bilong Bipo i Lainim Yumi

LONG Epril 7, 1630, foa handet manmeri long 4-pela sip ol i lusim Inglan na i go long Amerika. Planti bilong ol i bin kisim bikpela skul. Sampela narapela i gat bisnis i wok gut na sampela i memba bilong palamen. Long Inglan, mani i sot tru. Samting i mekim dispela hevi bilong mani i go nogut moa, em wanpela bikpela pait i bin kamap long Yurop, ol i kolim Pait Bilong 30 Yia (1618-​48). Olsem na dispela 400 manmeri i lusim haus, wok bisnis, na ol wanblut bilong ol na i go long Amerika bilong painim gutpela sindaun.

Dispela lain ol i gat laik long mekim wok bisnis, tasol i no dispela samting tasol i kirapim ol long lusim Inglan, nogat. Ol i bilong wanpela lain lotu ol i kolim Puritan, ol i laik ranawe long ol man i birua long ol.a Ol i gat bikpela laik long kamapim wanpela komiuniti i save aninit long God, we ol yet na ol tumbuna pikinini bilong ol i ken stap gut long ol samting bilong skin, tasol bilong mekim olsem, ol i no laik lusim ol stretpela lo bilong Baibel. Ol sip i go sua long Salem, Massachusetts, na bihain liklik ol i kisim wanpela liklik hap graun klostu long nambis long hap saut. Ol i kolim dispela ples, Boston.

I Hatwok Long Mekim

John Winthrop, lida na gavena bilong ol, em i traim bes long helpim dispela komiuniti, na helpim olgeta wan wan bilong en long kisim mani. Em i laik bai ol i holim mani na stretpela pasin wantaim. Tasol dispela i hatwok long mekim. Olsem na planti taim em i tokim ol wanlain bilong em long wok bilong mani insait long wanpela komiuniti i aninit long God.

Wankain olsem ol narapela lida bilong ol Puritan, Winthrop i ting olsem pasin bilong kisim planti mani, dispela yet i no gat rong long en. Em i tok, nambawan bikpela wok bilong planti mani, em bilong helpim ol arapela. Olsem na man husat i holim planti mani, em inap helpim planti man. Savemeri Patricia O’Toole i tok: “Mani em samting ol Puritan i bin wari na tingting planti long en. Planti mani em wanpela mak olsem God i amamas long man, tasol mani inap mekim narapela samting tu. Em inap pulim man long mekim sin, olsem hambak . . . na bihainim ol laik bilong skin.”

Winthrop i tok, bilong abrusim ol sin em pasin bilong holim planti mani inap kamapim, man i mas bosim gut skin. Tasol ol wan wan bilong dispela komiuniti i laik kisim mani bilong helpim ol yet tasol, na i no longtaim na dispela i pait wantaim wok bilong Winthrop em i laik ol i tingim ol lo bilong God na laikim ol arapela. Sampela i no amamas long pasin bilong Winthrop, em i save strong long bosim ol samting bilong ol. Sampela i laik bai ol i vot na makim wanpela lain bilong lukautim ol. Tasol sampela i lusim Boston na ol i go sindaun long Connecticut we ol inap mekim ol samting bilong helpim ol yet.

O’Toole i tok: “Rot i op, gutpela sindaun, stap fri, ol dispela samting i mekim bikpela samting long laip bilong ol Puritan long Massachusetts, na i kirapim ol long tingim ol samting bilong ol yet. Ol i no tingim moa samting em Winthrop i laik kamapim, olsem yusim mani bilong helpim komiuniti olgeta.” Long 1649, taim Winthrop i gat 61 krismas, em i dai. Taim em i dai, em i no holim planti mani, liklik tasol. Maski dispela komiuniti i winim planti hevi na i stap, Winthrop i no lukim samting em i laik kamapim.

Dispela Tingting i Stap Yet

I no Winthrop wanpela tasol i tingting long rot bilong kisim gutpela sindaun, nogat. Long olgeta yia, planti tausen manmeri i save lusim Afrika, Saut-is Esia, Isten Yurop, na Latin Amerika, bilong painim gutpela sindaun. Samting i kirapim sampela, em ol planti handet nupela buk na bung na Web sait ol man i save kamapim long olgeta yia em ol i stori long rot bilong kisim planti mani. I klia tru olsem planti man i save wok yet long kisim planti mani.

Tasol sori tru. Bilong kisim planti mani, planti man i bin lusim ol stretpela pasin bilong ol, na sampela i lusim bilip bilong ol tu. Olsem na i stret yumi askim olsem: “Man inap stap Kristen na maniman wantaim? Wanpela taim bai kamap we i gat wanpela lain i aninit long God em ol i gat planti samting bilong skin na bihainim stretpela pasin wantaim?” Baibel i bekim ol dispela askim, olsem stori i kamap bihain long dispela bai soim yumi.

[Futnot]

[Ol Piksa Kredit Lain long pes 3]

Boats: The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck; Winthrop: Brown Brothers