Lefèvre d’Étaples—Em i Laik Bai Ol Man Nating i Ritim Tok Bilong God

LONG wanpela Sande moning long yia 1522 samting, ol manmeri bilong taun Meaux, em liklik taun klostu long Paris, i no inap bilip long samting ol i harim long haus lotu. Ol i harim ol man i ritim ol Gutnius long tokples stret bilong ol, em tok Frans, na i no long tok Latin!

Jacques Lefèvre d’Étaples (nem bilong em long tok Latin em Jacobus Faber Stapulensis) i bin trensletim Baibel long tok Frans. Bihain em i raitim pas long wanpela gutpela pren bilong em na i tok: “Yu no inap bilip olsem long sampela ples, God i opim tingting bilong ol man nating na bai ol inap kisim save long Tok bilong em.”

Long dispela taim, Misin Katolik na ol tisa bilong lotu long Paris i birua long ol man i trensletim Baibel long tokples em planti man i save long en. Wanem samting i kirapim Lefèvre long trensletim Baibel long tok Frans? Na olsem wanem em i helpim ol man nating long kliagut long Tok Bilong God?

PAINIM MINING TRU BILONG OL SKRIPSA

Paslain long Lefèvre i kamap trensleta bilong Baibel, em i givim bel tru long ritim na skelim ol rait bilong bipo long wok painimaut bilong ol saveman na bilong lotu, bikos em i laik putim bek ol tok i stap long ol rait bilong bipo. Em i luksave olsem inap planti handret yia, ol man i kamapim ol tok i no stret na ol i mekim ol popaia long ol rait bilong bipo. Em i laik painimaut mining tru bilong ol dispela rait, olsem na em i stadim Baibel bilong Misin Katolik, em Baibel Latin Vulgate.

Em i givim bel tru long kisim save long Ol Skripsa, olsem na em i tok, “Man i wok long kisim save long tok i tru bilong Baibel . . . em bai kisim bikpela amamas.” Em risen na Lefèvre i no moa stadim rait bilong ol saveman, na em i lusim bikpela haptaim long trensletim Baibel.

Long 1509, Lefèvre i pablisim 5-pela narapela narapela trenslesen bilong Buk Songa long tok Latin, na tu, trenslesen bilong em long Baibel Latin Vulgate. Lefèvre i no bihainim pasin bilong ol tisa bilong lotu long dispela taim, em i wok strong long kisim save long mining tru bilong ol tok bilong Baibel. Pasin em i bihainim long trensletim tok bilong Baibel i helpim planti saveman bilong Baibel na ol man i laik stretim bilip giaman bilong Misin.—Lukim blok “Tingting Bilong Lefèvre i Stiaim Martin Luther.”

Lefèvre i go bikpela long Misin Katolik, olsem na em i ting olsem misin inap senisim sampela bilip bilong ol sapos ol i skulim gut ol man nating long tok bilong Baibel. Tasol olsem wanem ol man nating inap kliagut long tok bilong Baibel na kisim helpim sapos ol rait holi i stap long tok Latin?

BAIBEL TRENSLESEN OLGETA I KEN RITIM

Lefèvre i laikim tru Tok Bilong God, olsem na em i tingting strong long trensletim Baibel bambai planti man i ken ritim. Bilong mekim olsem, long Jun 1523, em i pablisim ol tok bilong Gutnius long tok Frans, em liklik Baibel na i gat 2-pela volium. Ol i salim dispela Baibel long hap prais bilong bikpela edisen bilong Baibel, na dispela i opim rot long ol man nating long kisim kopi bilong Baibel.

Ol man i amamas tru na kwiktaim ol i go baim ol dispela Baibel. Olgeta i laik tru long ritim tok bilong Jisas long tokples stret bilong ol, olsem na taim ol i prinim 1,200 kopi long fes taim, olgeta dispela kopi i pinis insait long sampela mun tasol.

EM I STRONGIM BEL NA TRENSLETIM BAIBEL

Long tok i go pas long ol Gutnius bilong Baibel em Lefèvre i trensletim long tok Frans, Lefèvre i eksplenim olsem em i laik bai “ol man nating” husat i save go long lotu “i kliagut long tok i tru wankain long ol man i ritim Baibel long tok Latin.” Tasol bilong wanem Lefèvre i wok strong long helpim ol man nating long kliagut long tok bilong Baibel?

Lefèvre i save olsem ol tingting na bilip bilong ol man i bagarapim Misin Katolik. (Mak 7:7; Kolosi 2:8) Olsem na em i trensletim ol Gutnius na bai “ol man long graun olgeta i ken ritim na kliagut long ol tok bilong en, na ol inap sakim ol bilip giaman bilong ol man.”

Na tu, Lefèvre i strongim bel na kamapim long ples klia tingting kranki bilong ol lain i birua long em i trensletim Baibel long tok Frans. Em i tokaut long pasin giaman bilong ol, olsem: “Hau bai ol i skulim ol man long bihainim ol tok bilong Jisas Krais, sapos ol i no laik ol man nating i ritim Gutnius bilong God long tokples bilong ol yet?”—Rom 10:14.

Olsem na yumi no kirap nogut olsem ol tisa bilong lotu long Sorbonne, em University of Paris, i traim long pasim wok bilong em. Long Ogas 1523, ol i agensim ol trenslesen bilong Baibel na ol rait ol i kamapim, ol i ting dispela “bai nogutim Misin.” Sapos King Francis Namba 1 bilong Frans i no bin helpim Lefèvre, ol bai sutim tok long em olsem man i bikhet long misin.

STAP ISI NA PINISIM WOK TRENSLESEN

Lefèvre i no larim tok pait bilong ol man i pasim wok trenslesen bilong em long Baibel. Long 1524, bihain long em i pinisim wok bilong trensletim Ol Skripsa Grik (Nupela Testamen), em i trensletim Buk Song long tok Frans na bai ol bilipman i ken “givim bel na pilim tru ol tok” long taim ol i beten.

Kwiktaim ol tisa bilong lotu long Sorbonne i skelim gut wok trenslesen bilong Lefèvre. I no longtaim na ol i tokaut olsem ol man i mas kukim trenslesen bilong em long Ol Skripsa Grik, na ol i tok sampela rait i “wanbel long bilip giaman bilong Luther.” Taim ol dispela saveman i tokim Lefèvre long kamapim bilip bilong em, em i stap isi na ranawe i go long Strasbourg. Long dispela hap, em i hait na wok yet long trensletim Baibel. Sampela man i ting Lefèvre i no gat strongpela bel, tasol em i ting pasin em i bihainim em gutpela rot long bekim tok bilong ol man husat i no amamas long ol gutpela “bis” bilong tok i tru bilong Baibel.—Matyu 7:6.

Klostu wanpela yia bihain long Lefèvre i ranawe, King Francis Namba 1 i makim em long skulim pikinini man bilong em i gat 4-pela krismas, nem bilong em Charles. Dispela i mekim na Lefèvre i gat bikpela haptaim long pinisim wok bilong trensletim Baibel. Empera Charles Namba 5 i givim tok orait long Baibel Lefèvre i trensletim, olsem na long 1530 ol i prinim dispela Baibel long Antwerp, Frans.b

TRAIM LONG HELPIM MISIN

Long laip olgeta bilong Lefèvre, em i laik bai misin i lusim ol bilip giaman bilong ol na skulim ol man long ol tok i tru bilong Baibel. Em i bilip strong olsem “em rait bilong olgeta Kristen long ritim Baibel na kisim save long ol tok bilong en.” Em as na Lefèvre i givim bel tru long trensletim Baibel na bai olgeta man i ken ritim. Em i laik bai misin i senisim ol bilip bilong en, tasol ol i no mekim olsem. Maski i olsem, Lefèvre i mekim gutpela wok tru bilong helpim ol man nating long kisim save long Tok Bilong God.