Pis Ol Man i No Laikim
YU SAVE laikim pis sak, winim ol narapela? Ating nogat. Planti manmeri i no laikim sak, tasol sampela ol i laik tru long kaikai mit bilong sak, na sampela i laikim skin bilong en bilong mekim wanpela wok long en, o sampela i laik kilim sak taim ol i go hukim pis. Long ol dispela as na nau ol man i kilim planti sak moa. Wanpela nius (U.S.News & World Report) i tok, long tupela ples tasol, olsem long hap bilong Is long Amerika na long Galf bilong Meksiko long Karibian, ol man i hukim planti sak moa yet, winim 1,000 pesen insait long 10-pela yia i go pinis!
Sapos yu no bin harim sampela man i tok, yu mas lukautim ol sak, no ken kilim planti, ating yu no ken kirap nogut long dispela. Long wanem, planti i ting sak i no gutpela pis—em i save kaikai planti ol narapela pis samting na em i no gat gutpela tingting—em i save tingting long kaikai man tasol. Tru, sampela sak i kaikai man, tasol i no planti.
Dispela nius i tok moa, ‘long olgeta hap graun, ol sak i bin kaikai man long olgeta yia i no winim 100, na wan wan man tasol i dai long dispela.’ Na tu, i no olsem olgeta sak i kaikai man. I gat kain kain sak. Longpela bilong sampela em olsem 10 sentimita tasol na sampela i longpela inap 18 mita, na hevi bilong sampela em 14 ton! I gat 300 kain sak, na klostu olgeta kain, inap olsem 90 pesen, (maski ol i bikpela tru) ol i no save bagarapim man.
Ol sak i mekim gutpela wok. Taim pis o narapela samting bilong solwara i gat sik, o i gat planti pipia long solwara, ol sak i save kaikai dispela samting, olsem na ol i klinim solwara. Ol saveman i wok long skelim ol sak, long wanem, ol i ting olsem dispela kain pis i no save kisim kensa o ol narapela bikpela sik. Olsem na ol saveman i laik skelim wanem samting i stap insait long skin bilong sak na em i no kisim ol dispela sik. Sak mama i no save karim pikinini planti taim, nogat; na em i no save karim planti wantaim. Insait long olgeta wan wan yia em i karim 2-pela pikinini tasol. Olsem na sapos ol man i wok long kilim kilim dispela kain pis, ating ol i no inap kamap planti hariap.
Gutpela tru na sampela man i prenim sak. Wanpela lain long Amerika (National Marine Fisheries) i wokim wanpela lista i save tokaut long olsem wanem yumi ken lukautim ol sak na no ken kilim nating. Dispela pas i tok i gutpela long makim hamas sak ol man inap kilim. Tasol i no gat lo olsem sak inap kilim hamas man. Man i bin wokim yumi na ol sak tu, Em i tok promis olsem, bihain bai yumi ol pikinini bilong Em i no pret long wanpela samting long dispela graun.—Aisaia 11:6-9.
[Piksa Kredit Lain long pes 31]
N. Orabona/H. Armstrong Roberts