Sindaun Bilong Ol Man Long Ol Maunten Long Karakas
Wanpela man long Veneswela i raitim dispela stori bilong Kirap!
KARAKAS long Veneswela i gat ol bikpela bikpela haus ofis, na planti pairap bilong ol ka, na ol man i pas pas long ol stua na haus kaikai. Ol turis i raun wantaim kamera na planti man moa i wokabaut i go i kam.
Ol liklik maunten i banisim biktaun Karakas na long arere bilong ol maunten long hap bilong is na wes na saut, ol man i bin wokim haus bilong ol. Klostu 2 milion manmeri i sindaun long ol dispela hap long planti handet setelmen ol i kolim barrio.
Ol setelmen i kamap olsem wanem? Long 1958 gavman i kirap na givim liklik mani long ol man i sindaun long biktaun na ol i no gat wok mani. Dispela i kirapim planti man long lusim ples na kam long Karakas. Na planti ol i tingim haus sik na skul na yunivesiti na ol i kam.
Pait i kamap long sampela kantri klostu long Veneswela, long wanem, ol man i kros long gavman, na sampela kantri i gat hevi long mani, olsem na planti man i kam bilong painim wok mani. I no longtaim na ol haus i pulap long ples daun bilong Karakas, olsem na ol narapela man i mas wokim haus bilong ol i go antap long ol liklik maunten. Em nau, ol setelmen i kamap long ol liklik maunten.
Mipela Go Antap
Bilong go long hap mipela laik go long en mipela mas sanap long lain wantaim planti man. Ol i no wetim bas, ol i wetim jip. Ol rot i go antap tumas, olsem na jip i gutpela moa bilong raun long en. Wanpela jip i kam, i gat longpela bun bilong en. Inap 12-pela man i kalap long en—tupela i sindaun long haus kepten wantaim draiva, na 10-pela i sindaun baksait long 2-pela bang i stap arere arere. Dua i stap long baksait na mipela mas lindaun tru bilong go insait. Mipela mas subim skin i go insait long liklik hap spes namel long ol man i sindaun pinis. Mipela i no laik krungutim kago bilong wanpela meri, olsem na mipela mas brukim lek i kam antap.
Nau jip i wok long ran i go antap long maunten. Ol rot i liklik na i baut baut, na sampela taim i olsem rot i go stret antap. Taim draiva i putim wanpela kaset musik em i save laikim tumas na ol pasindia i harim krai bilong en, ol i paitim lek bilong ol long plua bilong jip bilong bihainim musik. Nau wanpela pasindia i singaut olsem: “¡Donde pueda!” (Pasim long hap yu inap!) Mipela ting em narapela kain pasin long askim draiva long pasim jip. Tasol draiva i gat save na mobeta em i skelim ples bilong pasim jip. Sapos jip i sanap long wanpela hap rot i go antap tru ating em i no inap kirap gen na go stret—em bai kostan i go daun tasol! Sampela pasindia i laik go daun na ol i krungutim lek bilong sampela pasindia.
Nau mipela stap baksait long wanpela trak i ran isi isi. Liklik hap wara i kapsait long planti hap bilong en, long wanem, trak i karim wara i go long haus bilong ol man i no gat paip wara. Ol man long dispela hap i mas pulimapim wara long tang o long ol dram pipia.
Draiva i mas pasim jip planti taim na pasindia i go daun. Taim em i mekim olsem jip i save meknais. Nau em taim bilong mipela long go daun. Tasol taim mipela go daun mipela i mas wet liklik na stretim lek.
Ol Haus Long Maunten
Ol man i wokim kain kain haus long ol hap i gat spes. Taim ol famili i go bikpela ol i skruim sampela rum o plua moa long haus. Sampela haus ol i wokim long brik na i strong. Tasol sampela ol i wokim long plang, o ol pipia katon, o ol pipia tin ol i bin stretim.
Jip i go pinis na nau ol samting i stap isi. Mipela lukluk i go daun na em i samting tru bilong lukim—daunbilo tru mipela inap lukim biktaun Karakas. Tasol wantu wanpela nek i singaut long bikmaus olsem: ‘Yes, mipela i gat anian na poteto.’ Mipela baut na lukim wanpela trak i sanap na baksait long en wanpela manki i tilim kaikai long ol man i kam baim.
Ol man i tok i gat 500 setelmen long Karakas. Sampela setelmen i gat nem bilong ol “santu,” na sampela i gat nem bilong ol man politik, na sampela i gat nem bilong wanpela bikpela de.
Sindaun Bilong Ol Long Setelmen
Long ol setelmen ol man i save pas gut na rausim ol man i mekim nabaut long ol drak na mekim pasin raskol. Klostu olgeta setelmen i gat stua i gat kain kain kago, na ol i gat wanpela skul na wanpela stua marasin. Man i bosim stua marasin i amamas long tokim sikman em i gat wanem kain sik, na sapos sik i no bikpela tumas em i amamas long toksave long wanem marasin bai helpim em.
Tasol sindaun bilong ol man long setelmen i hatwok. Wanpela saveman (Dr. Elio Gómez Grillo) i kamapim sampela hevi bilong ol olsem: ‘I gat 2 milion manmeri i stap long ol dispela ples na ol i rabis tru. Pasin bikhet i go bikpela, sampela i kilim i dai skin bilong ol yet, na ol i hansapim man bilong stilim samting bilong em, na ol i stilim mani bilong haus beng, na taim ol raskolman i stil ol i kilim i dai man.’ Na planti taim setelmen i no gat wara o paua.
Long taim bilong ren ol liklik maunten i save senis. Graun i kamap malumalum, na wara i kapsait i go daun long ol lata olsem ol wara i kalap, na ol wara i karim pipia i go, na wara na pipia i pulap long ol baret. Na pairap i no liklik taim ren i paitim rup kapa bilong ol haus. Ol man insait long haus i no toktok moa, ol i hariap painim ol dis o baket samting, long wanem, ren i kam insait long ol liklik hul bilong rup. Tasol liklik taim bihain i gat san, olsem na rup bilong ol haus na ol rot i save drai hariap. Em nau, taim ren i pinis ol man i kirap gen na mekim wok bilong ol.
Wokabaut Long Lek
Mipela raun yet, long wanem, mipela laik painim haus bilong wanpela pren. Namel long tupela haus i gat wanpela lata simen i go antap long maunten. Ol haus i pas pas na sampela haus i gat toksave bilong pulim ai bilong ol man. Sampela i tok olsem: Cortes de Pelo (Ples Bilong Katim Gras); Se Venden Helados (Ples Bilong Baim Aiskrim). Ol man i sindaun long dispela hap i tingim kain kain rot bilong painim liklik mani. Sampela i save stretim o penim ka, o senisim wel bilong en. Na ol i mekim dispela wok we? Long rot tasol!
Mipela sotwin taim mipela i kam antap long lata, olsem na mipela malolo liklik. Nau mipela bihainim ol liklik liklik rot namel long ol haus i pas pas na taim mipela kam ausait gen, mipela i no inap opim ai bikpela, long wanem, san i strong. Nau mipela kamap klostu long haus bilong pren. Ol haus i no gat namba. Nau mipela harim smel bilong kopi. Mipela save pren bai amamas long givim kopi long mipela wantaim arepa, em wanpela kain bret ol i bin wokim long kon, na em i swit moa sapos ol i putim kain kain samting long en.
Mekim Gut Long Mipela
Ol man long dispela hap i save mekim gut long ol man i kam lukim ol, olsem na maski dispela famili mipela i kam lukim ol, ol i no gat planti samting, ol i amamas long mipela i kam. Haus i liklik, tasol em i klin. Ol i tok: “Están en su casa” (Plis, sindaun).
San i paitim rup kapa, olsem na mipela amamas long win i kam insait long ol windo i no gat glas. Planti man i save stil, olsem na maski ol windo i no gat glas, ol i gat sekuriti-ba. Famili i luksave olsem skin bilong mipela i hat, olsem na ol i bringim fen i wok long paua bilong kolim skin bilong mipela. Planti man i gat dispela kain fen na bokis ais na televisen. Plua bilong haus bilong pren em simen, tasol plua bilong planti haus klostu em graun tasol.
Papa bilong haus i gat 5-pela liklik pikinini. Taim em i yangpela em i bin lusim ples na kam long biktaun bilong painim gutpela sindaun. Em i bin stap wantaim bikbrata na meri bilong em. Bikbrata i bin mekim wankain pasin—taim em i yangpela em i bin kam long biktaun na painim hap graun long wanpela liklik maunten na wokim haus. Taim pren bilong mipela i laik marit, bikbrata bilong em i amamas long givim liklik hap graun klostu long haus bilong em, bilong wokim haus bilong em yet. Olsem na man ya wantaim meri bilong em na sampela wanblut na sampela man klostu, isi isi ol i bin wokim dispela haus brik long liklik hap graun bikbrata i bin givim.
Dispela famili mipela kam lukim, ol i ting dispela hap ol i sindaun long en i no gutpela tumas, tasol ol i save ol i no gat rot long sindaun long narapela hap. Ol i tok: “Ating bihain mipela inap wokim haus daunbilo liklik long maunten—si Dios quiere” (sapos God i laik).
Mipela amamas tru long sindaun wantaim dispela famili. Maski ol i stap rabis, ol i gat gutpela pasin. Taim mipela stori, wan wan taim ol liklik pikinini i kam na katim tok bilong mipela. Ol i kam bilong baim loli. Pe bilong papa bilong haus i liklik, olsem na bilong kisim liklik hap mani moa, mama i save baim ol loli. Em i save putim ol loli long windo bilong haus na ol pikinini i kam baim.
Mipela Go Bek
Nau mipela mas lusim dispela famili, nogut tudak i painim mipela. Em Fraide na ol man i save kisim pe long dispela de, olsem na ol man long setelmen i save kirap na mekim nabaut. Ol stua i baim planti bia i go long ol man, na gutpela musik bilong ples i pairap—ol dispela samting i mekim na ol man i malolo na amamas.
Taim mipela kam daun long maunten mipela wokabaut i go long ples bilong kisim tren. Tren bai kisim mipela i go long biktaun. Mipela amamas long kam bek long ples bilong mipela yet, tasol taim mipela lukluk i go bek long ol liklik maunten em tudak i karamapim na ol planti planti lait bilong ol haus i meknais, mipela amamas tru long mipela i bin go long dispela hap bilong Karakas na kisim save long wanpela hap bipo mipela i no bin save tumas long en.