Pasin Wanbel Ol i Kirap Nogut Long En
OL MAN i kirap nogut tru taim gavman Komyunis i pundaun na taim kain kain lain i kirap na pait. Tasol planti milion man long Isten Yurop ol i kirap nogut long wanpela lain ol i stap wanbel. Maski ol i bilong kain kain lain, ol narapela i no birua long narapela na ol i amamas long wok wantaim. Dispela lain em husat? Em ol Witnes Bilong Jehova.
Maski i gat pait klostu, ol Witnes i stap wanbel long lotu. Long 1991 taim 14,684 Witnes bilong ol narapela narapela kantri i bung long Sagreb, Kroesia, wanpela plisman i tok: ‘I gutpela tru sapos ol niusman i kamapim dispela samting nau yumi lukim long stediam hia—ol man bilong Serbia, Kroesia, Slovenia, Montenegro, na ol narapela lain moa, ol i sindaun wantaim long bel isi.’
Wanpela niusman long wanpela kibung long Saibiria i lukim sampela man bilong Rasia i amamas na holimpas wanpela nupela man i kisim baptais na em i bilong lain Buryat. Niusman i save, pasin pren i no stap namel long ol Rasia na ol kain lain olsem, olsem na em i askim ol: ‘Wanem samting i bin helpim yupela long daunim tingting long bel nogut long ol man bilong ol narapela kantri?’
Long 1993 i gat 45 kibung bilong ol Witnes i bin kamap long Isten Yurop na Esia. Kibung long Mosko na Kiev em kibung intenesenel. Inap olsem 368,000 manmeri i bung long olgeta 45 kibung—winim 112,000 i bung long kantri bipo ol i kolim Soviet Yunion na klostu 11,000 i bung long 4-pela biktaun bilong kantri bipo ol i kolim Yugoslavia.
Maski pait i kamap long ol hap bilong ol, long Ogas 19 i go inap Ogas 22, 1993, inap 215 Witnes i kam long kibung long Belgret, Serbia. I gat 3,241 manmeri i kam long dispela kibung. Wanpela niusman i tok: ‘Sampela lain i stap klostu long Sarayevo ol inap i kam long kibung. Ol i baim wanpela bas na 56 i kalap long en. Ol i bilong biktaun Lukavica, na Pale, na Ilidža, na Vogošća. Na 5-pela moa i kam long Benkovac. Na 23 bilong ol 174 i bin kisim baptais long kibung, ol i bin kam long ol hap i gat pait.’
Mosko na Kiev
Long namba wan pes bilong nius The New York Times bilong Julai 28, 1993, i gat wanpela bikpela piksa bilong ol Witnes Bilong Jehova i kibung long Mosko. Na ol rait i stap klostu long piksa i tok: ‘Rasia i larim ol lotu i stap fri, olsem na planti man i laik baptais na kamap Witnes Bilong Jehova, ol i kam long Lokomotiv Stediam, long Mosko.’
Nius Times i tok: ‘Aiwara bilong ol Witnes i kam daun na ol i holimpas ol nupela man i baptais pinis. Dispela kibung i narapela kain long ol narapela bung i kamap long Lokomotiv Stediam—no gat wanpela i smok, o tok nogut, o spak.’ Inap 4-pela de ol Witnes bilong Rasia na bilong 30 kantri moa ol i pulap long stediam. Wanpela de i gat 23,743 i bin bung.
Na kibung intenesenel long biktaun Kiev long Yukren i bikpela moa. Inap olsem 64,714 i bin bung long Ripabliken Stediam. Namba wan pes bilong nius Evening Kiev i tok: ‘Ol Witnes Bilong Jehova pasim liklik blupela kat i gat nem olsem: “God i Skulim Yumi,” na dispela i makim ol i stap wanbel, na tu, trupela bilip bilong ol i mekim ol i stap wanbel.’
Bilong Kamapim Pasin Wanbel
Long kibung long Kiev wanpela lapun Witnes bilong Yukren i helpim yumi long save olsem wanem ol Witnes inap i stap wanbel. Em i makim heven na tok: “Jehova.” Bihain em i pasim han bilong em bilong makim samting i raunpela na em i putim wanpela pinga i kam antap. Em i laik tok olsem: ‘Mipela olgeta i stap olsem wanpela. Jehova i skulim mipela olgeta, olsem na mipela stap wanbel.’
Wanpela buk (Encyclopædia Britannica) i stori long as bilong pasin wanbel bilong ol Witnes long kantri bipo ol i kolim Soviet Yunion, na buk i tok: ‘Ol i save long olgeta bilip bilong ol, em Baibel i as bilong en, na ol i save wok strong long autim tok; na long i stap bilong ol, ol i bihainim lotu bilong ol.’ Olsem na i stret long dispela yia, nem bilong ol kibung bilong ol Witnes Bilong Jehova, em “God i Skulim Yumi”!
Krais Jisas em i man bilong sambai long ol tok God i skulim yumi long en, na wanpela taim em i beten na kamapim wanpela bikpela samting bilong helpim lain bilong em long stap wanbel. Em i tok: “Ol i no bilong dispela graun, olsem mi yet mi no bilong dispela graun.” Tru tumas, ol Witnes Bilong Jehova i no bilong dispela graun, olsem na ol i stap wanbel. Na Jisas i tok ol i mas stap olsem taim em i tok: “Mi laik bai dispela olgeta man i ken i stap wanbel, olsem yu Papa, yu stap long mi na mi stap long yu.”—Jon 17:16-21.
Taim wanpela Witnes i lusim Spen bilong i go long kibung long Mosko, em i bungim wanpela man bilong Afganistan. Tok bilong tupela i helpim yumi long save, olsem wanem pasin bilong no ken insait long ol samting bilong graun i save helpim lain bilong God long i stap wanbel. Man Afganistan i tok, maski ol man i bilong wankain lotu long kantri bilong em, narapela i kilim i dai narapela long pait. Em i kirap na askim Witnes olsem: ‘Lotu bilong yu i save bihainim wanem lain politik?’ Witnes i tok: ‘Mipela i no save bihainim wanpela lain politik.’ Ol Witnes Bilong Jehova i no insait long wanpela lain politik, olsem na ol i no insait long ol pait bilong kain kain lain.
Sampela i lusim wanpela kantri bipo em i wanpela Soviet ripablik bambai ol i ken i go long kibung, na samting i painim ol i helpim ol long save, pait i samting nogut tru. Tren ol i stap long en i kamap namel long tupela lain ol i pait, tasol ol i amamas long kamap gut long stediam long Kiev. Ol i kisim bikpela amamas tru long pasin sori na pasin wanbel i stap namel long kain kain lain bilong planti kantri!
Sampela bilong Jemani na Rasia em ol i kam long kibung, ol i amamas long ol samting God i bin skulim ol long en. Taim ol i yangpela ol i bin insait long Namba 2 Pait na narapela i bin pait long narapela bilong kilim em i dai. Tasol long kibung long Kiev ol i stap wanbel long lotu i tru, olsem yumi inap lukim long pes 7.
Ol Narapela i Kirap Nogut
Bipo rot i no op bilong ol 9 milion manmeri long biktaun Mosko i ken kisim save long ol Witnes Bilong Jehova. Tru, planti ol i bin harim olsem gavman Komyunis i bin mekim nogut long ol na kalabusim ol. Long 1993 ol Witnes i kamapim 18 nupela kongrigesen long Mosko na 13 long Kiev, long wanem, planti man i kam long ol miting bilong ol. Tasol nau ol man bilong dispela biktaun i lukim planti tausen manmeri i wokabaut long taun bilong ol o long ol ples kibung, na olgeta i pasim liklik kat bilong kibung. Planti man i kirap nogut long dispela samting.
Nambawan paiaman bilong Mosko i tok: ‘Mi kirap nogut long dispela kibung. I olsem ol dispela planti manmeri bilong kain kain lain i mekim wanpela tok ples tasol. Na mi kirap nogut long gutpela klinpela pasin bilong yupela. Inap 20 yia mi wok long dispela stediam na i no gat wanpela taim mi lukim kain pasin olsem nau mi lukim.’
Wanpela meri bilong kisim ol turis i raun em i tok: ‘Taim mi kisim ol man i raun, mi save ol i no stap wanbel kirap long taim mipela i lusim ples balus. Tasol dispela kain pasin i no stap long ol Witnes Bilong Jehova.’ Wanpela meri i kam lukim kibung long Kiev i tok: ‘Yupela i stap wanbel tru. Yupela i stap narapela kain long ol man ausait long stediam!’
Kibung long Mosko i bin kirap long Fonde, Julai 22. Klostu long ples bung sampela wokman i stap antap long wanpela nupela bikpela haus. Ating ol i kirap nogut long harim nek bilong 23,000 manmeri long ples bung taim ol i singsing, long wanem, inap liklik taim ol i sanap na lukluk i go long stediam. Sapos ol i bin save ol i singsing long 12-pela tok ples ating bai ol i kirap nogut tru. Na maski ol yaupas Witnes i no inap singsing long nek, ol i mekim long han.
Long olgeta apinun planti i amamas long bung long Ret Skwea long Mosko. Em i no save tudak hariap—bihain long 10 klok samting. Olsem na long apinun paslain long kibung i kirap, planti handet Witnes bilong kain kain lain i stap long Ret Skwea na narapela i amamas long holimpas narapela. Wanpela niusman bilong nius Moscow Times i wokabaut long dispela ples na em i laik save long samting em i lukim, olsem na em i askim ol: ‘Yupela i husat?’ Ol Witnes i tokim em na nau em i tok: ‘I no gat wanpela taim bipo mi lukim planti kain kain lain i bung wantaim na amamas long Ret Skwea. Taim bikpela lain man i bung hia, planti taim em bilong mats na kamapim kros bilong ol.’
Ol asples bilong Mosko na Kiev ol i kirap nogut long lukim planti tausen manmeri ol i pasim liklik kat bilong kibung, na narapela i amamas long bungim narapela, na holimpas narapela, na wok long toktok wantaim, maski ol i no save long tok ples bilong narapela. Wanpela bisnisman bilong Iran i kam long Kiev na em i kam long wanpela Witnes bilong Amerika, na em i tok: ‘Yupela i holim wanpela gutpela samting. Inap sampela de mi wok long skelim yupela. Mi laik kaunim sampela buk bilong yupela long tok Inglis.’ Em i tok em i mas go bek long Iran long de bihain, sapos nogat, em bai kam long kibung.
Long ol rot na ples na tren bilong Mosko na Kiev, ol Witnes i kam long kibung i bin wok long tilim ol liklik nius na buk i stori long Baibel. Long olgeta apinun ol Witnes i sanap long Ret Skwea na toktok wantaim ol man na tilim ol liklik nius. Planti man i amamas long kisim. Na ol Witnes i tilim nius samting taim ol i raun long tren, na taim ol man i kisim nius, wantu ol i kirap kaunim. Yu inap lukim 5-pela o 6-pela man long wanpela ka bilong tren ol i wok long kaunim liklik nius bilong Baibel ol i bin kisim.
Taim ol manmeri i raun long tren ol i kaunim pinis liklik nius, planti i save tok tenkyu. Wanpela man i lapun liklik i no save gut long tok Inglis, tasol em i tok: ‘Tenkyu tru. Bipo i no gat rot bilong mipela i ken kaunim kain tok olsem.’ Na wanpela yangpela man na mama bilong em i amamas tru long tok ol i harim, olsem na taim Witnes i lusim tren tupela i lusim tu bambai ol i ken harim sampela tok moa.
Inap olsem 50,000 Witnes bilong 30 kantri ol i kam long Kiev, na olgeta i mas kisim ples slip. Planti bilong ol i slip long ol hotel, na haus bilong ol man, na ol skul. Tasol 1,800 bilong ol i slip long 6-pela bot. Wanpela meri i save klinim wanpela bilong ol dispela bot em i bin raitim liklik pas na larim i stap bilong ol Witnes i ken kaunim. Pas i tok: ‘I olsem yupela i kam long narapela ples, olsem mun sta samting. Yupela i gutpela lain tumas na yupela i stap wanbel, na dispela i olsem wanpela gutpela blesing yu kisim i kam. Ating yupela i pikinini bilong God. Olgeta taim mi tingim dispela samting.’
Gutpela tru ol Witnes Bilong Jehova inap mekim ol bikpela kibung bilong ol na olgeta manmeri na ol bikman tu inap lukim ol gutpela pasin Kristen bilong ol, em ol pasin i save litimapim nem bilong God! Ol bos bilong stediam na ol dipatmen bilong gavman, ol i amamas long wok wantaim ol Witnes na ol i bin litimapim nem bilong ol. Ol i tok, ol Witnes i mekim gutpela wok na kamapim ol gutpela pasin na wok gut wantaim ol.
Wanpela bikman long Kiev i tok: ‘Inap 13 yia ol i no bin klinim stediam olsem nau yupela i mekim.’ Na wanpela plisman long stediam i tok: ‘Yupela i narapela kain! I olsem mi stap long nupela taim. Mi no inap save long as na ol man i bin mekim nogut long yupela.’
Bikpela Samting Bilong Kibung
Ating bikpela samting long ol Witnes long Mosko na Kiev em ol planti tausen manmeri bilong ol narapela kantri ol i kam na bung wantaim ol. Na sampela bilong ol, ol i bilong Lain Bilong Bosim Ol Witnes Bilong Jehova. Yumi no inap stori gut long amamas bilong ol—amamas i bikpela moa. Man bilong mekim laspela tok long kibung long Mosko na Kiev i tok, bikpela tenkyu bilong ol Witnes i mas go long Jehova, long wanem, em laik bilong Jehova na kibung i bin kamap. Orait nau olgeta manmeri i harim tok ol i sanap na paitim han i go i go inap long taim man bilong mekim tok i kirap gen na toktok.
Na sampela gutpela samting moa bilong kibung, em sampela brata long Lain Bilong Bosim Ol Witnes Bilong Jehova ol i mekim sampela tok long olgeta de long tok Inglis. Na sampela bilong ol narapela kantri i kamapim ripot bilong kantri bilong ol. Taim ol dispela tok i kamap long tok Inglis, long wankain taim ol narapela brata i tanim long tok ples bilong ol man i harim tok. Long Kiev ol i tanim tok i go long 16 tok ples! Olsem na sapos man i sindaun long hap ol i mekim narapela narapela tok ples, em inap harim dispela tok long tok ples bilong em yet.
Narapela gutpela samting long kibung em nupela liklik buk, Yumi Stap Bilong Mekim Wanem? long tok ples Rasia na Yukren. Na ol i amamas tru long kisim buk Skul Bilong Wok Autim Tok long tok Rasia. Ol Witnes i save mekim wok long dispela buk bilong helpim ol long kamapim gut ol tok i tru bilong Baibel. Na long tok Rasia ol i kisim narapela buk—Baibel Stori Buk Bilong Mi. Ol i raitim dispela buk bilong helpim ol yangpela, na i no hatwok long kisim save long ol tok bilong en. Buk i stori long ol samting i kamap bipo olsem Baibel i tok. Ol samting i kamap pastaim, buk i stori pastaim long en, na samting i kamap bihain, buk i save stori long en bihain. Ol i bin wokim 36 milion bilong dispela buk long 80 tok ples.
Planti manmeri i baptais na dispela tu i gutpela samting bilong kibung. Na planti bilong ol dispela manmeri i baptais em ol yangpela, olsem na long Kiev long bung bilong sampela man bilong raitim nius, wanpela niusman bilong nius Osvita i givim askim olsem: ‘Long kibung bilong yupela i gat planti yangpela. Ol i tingim narapela man, na ol i gat gutpela pasin na gutpela skin. Yupela i mekim wok long wanem samting bilong helpim ol yangpela? Mi laik save, long wanem, mi save wok wantaim ol yangpela.’
Stretpela save i mas kirapim man long dediket long God, i no olsem bel tasol i kirapim em long mekim olsem. Tasol taim man i baptais, olgeta i pilim dispela samting long bel na tingting bilong ol. Long Mosko, kirap long taim ol 1,489 manmeri i wokabaut i go long 3-pela tang wara bilong baptais na i go inap long taim ol i baptais pinis, olgeta manmeri i sanap na paitim han. Ol i mekim olsem winim wanpela aua.
Long Kiev 64,000 i bin bung. Long wanpela hap bilong stediam ol i bin putim 6-pela tang wara bilong ol man i laik kisim baptais. I gat 6-pela man o sampela moa long olgeta tang wara bilong baptaisim ol man. Planti man, olsem namba bilong ol manmeri insait long wanpela kongrigesen, ol i baptais long olgeta tupela tupela minit. Tupela aua samting i lus na olgeta i baptais pinis! Long 1958 long wanpela kibung intenesenel long Nu Yok, 7,136 i bin kisim baptais. Tasol long Kiev, 7,402 manmeri bilong Yukren na ol narapela ripablik bilong kantri bipo ol i kolim Soviet Yunion, ol i kisim baptais bilong makim olsem ol i kamap Witnes Bilong Jehova. I no gat narapela taim bipo em planti man olsem i bin kisim baptais. Tok ples bilong dispela lain i kisim baptais em tok ples Rasia, na ol i kam long ol ples bipo gavman i tambuim ol Witnes inap planti yia, na nau tasol gavman i orait long ol!
Long kibung i kamap long Belgret i gat sampela brata ol i kam long ol kantri i gat pait. Wanpela Witnes i tok: ‘Planti taim ol dispela man i tok tenkyu long mipela i bin singautim ol i kam long kibung. Tasol ol i strongim mipela taim mipela i lukim gutpela pasin bilong ol long laikim tumas tok i tru na givim bel tru long en.’
Long planti “God i Skulim Yumi” Kibung, ol i bin kaunim wanpela pas i bin kam long Sarayevo. Pas i tok: ‘Em i kol nogut tru. Mi stap wantaim meri bilong mi na tupela pikinini man bilong mi. Mipela i no gat paua na mipela sot long paiawut. Mipela inap harim pairap bilong ol masin-gan na bom samting. Tasol tok i tru na pasin pren bilong mipela wantaim Jehova i mekim na mipela i no pret; mipela i stap bel isi. Mipela laik bai yupela beten yet long Jehova na askim em long helpim mipela long sanap strong namel long ol dispela pasin birua, na stap strong long bilip. Mipela beten askim Jehova long helpim yupela!’
Em i Bikpela Samting?
Olgeta lotu i no stap wanbel, olsem na taim yumi tingim pasin wanbel bilong ol Witnes, yumi save ol i narapela kain. Tasol olsem wanem? Pasin wanbel bilong ol Witnes inap kamapim wanpela gutpela samting? Wanpela nius i bin stori long wanpela kibung i kamap sampela yia i go pinis, na stori i tok: ‘Sapos olgeta man i bihainim Baibel olsem ol Witnes Bilong Jehova i save mekim, pasin birua na kilim i dai man bai pinis na pasin sori bai bosim olgeta man.’
Tasol klostu olgeta manmeri i no bihainim ol tok God i skulim yumi long en. Long taim bilong ol aposel tu ol man i no laik harim Pikinini bilong God, em Krais Jisas. Olsem wanem? Yumi ken ting bihain olgeta man bai stap wanbel? Pasin wanbel inap kamap olsem wanem?
[Blok long pes 12]
OL KIBUNG LONG ISTEN YUROP NA ESIA
Kantri Hamas Ol i Kam Baptais
Albenia (Wanpela kibung) 598 39
Balgeria (Wanpela kibung) 704 45
Ripablik Sek (2-pela kibung) 20,025 620
Ol kantri bipo ol i bilong Soviet Yunion
Estonia (2-pela kibung) 4,732 383
Rasia (3-pela kibung) 32,582 2,454
Yukren (2-pela kibung) 69,333 7,797
Kirgistan (Wanpela kibung) 5,678 604
Ol kantri bipo ol i bilong Yugoslavia
Kroesia (Wanpela kibung) 5,003 157
Masedonia (Wanpela kibung) 642 27
Serbia (Wanpela kibung) 3,241 174
Slovenia (Wanpela kibung) 1,961 69
Hangari (5-pela kibung) 22,191 798
Polan (13 kibung) 152,371 4,352
Romenia (9-pela kibung) 36,615 2,375
Slovakia (2-pela kibung) 13,215 473
Bungim Olgeta: 368,891 20,367
[Piksa long pes 7]
Winim 64,000 i bung long Ripabliken Stediam long Kiev
[Piksa long pes 7]
Ol i bin stap birua taim Jemani na Yukren i pait long Namba 2 Pait. Baibel i helpim ol long stap wanbel
[Ol Piksa long pes 8, 9]
Winim 23,000 i wanbel long lotu na ol i bung long Lokomotiv Stediam, Mosko
Inap 7,402 i baptais long Kiev na 1,489 long Mosko
Ol man bilong ol narapela kantri em ol i kam long kibung ol i bringim planti ton kaikai long ol man i sot
Antap na namel: Kain kain lain i stap isi na wanbel Daunbilo: Autim tok long Ret Skwea
[Piksa long pes 10]
Long kibung ol i amamas long kisim buk “Baibel Stori” na buk “Skul Bilong Wok Autim Tok,” na nupela liklik buk long tok ples bilong ol