Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g95 6/8 p. 28-29
  • Sampela Tok i Kam Long Olgeta Hap

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Sampela Tok i Kam Long Olgeta Hap
  • Kirap!—1995
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Famili i No Lukim Televisen
  • Ol Dok i Gat Strongpela Maus
  • Ples Bilong Sauna
  • Kaikai i Pasim Nek
  • Bateri Inap Bagarapim Man
  • Masol i Lus
  • I Stret Ol i Ken Sakim Blut
  • Strong Bilong Plaua
  • Ol India na Tabak
  • Ol i Kalabus Long Planti Samting
  • Ol Tok Bilong Helpim Smok i Olsem Win Nating Long Balun
    Kirap!—1996
  • I Gat Rong Long Ai Bilong God Long Mi Yusim Smok Tabak?
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2012
  • Smok i Kilim i Dai Planti Milion Man
    Kirap!—1996
Kirap!—1995
g95 6/8 p. 28-29

Sampela Tok i Kam Long Olgeta Hap

Famili i No Lukim Televisen

Long wanpela skul, planti sumatin i no save lukim televisen na ol tisa i tok, ol inap luksave long ol wan wan pikinini i save lukim tumas televisen. Wanpela saveman i tok: “Sapos yu lukim ol liklik pikinini i pilai na makim strongpela man bilong pait na ol i giaman long kilim o katim o bagarapim man, orait yu inap luksave kwik olsem ol i save lukim televisen.” Wanpela nius (The Wall Street Journal) i stori long ol man i lusim televisen na dispela i helpim ol. Wanpela yangpela meri i gat 17 krismas em i tok: “Bipo, i olsem, mipela i save lukim papa taim em i no go yet long wok long moningtaim. Taim em i kam bek long haus em i sindaun lukim televisen wantaim mipela. Bihain mipela i tok gutnait long em. Em tasol. Nau mipela i save toktok wantaim long olgeta taim, na famili i pas gut wantaim.” Em i tok: “Taim mi marit na mi gat pikinini, bai mipela i no ken kisim televisen.”

Ol Dok i Gat Strongpela Maus

Wanpela nius (Daily News) i tok, long Nu Yok Siti long yia 1993, ol dok i kaikaim 10,753 manmeri na ol i go ripot long polis. Inap wanpela taim (averes) long olgeta wik, ol polis i pait wantaim dok na sut long gan. Sampela dok i ran i kam yet long polis, maski polis i sutim ol pinis 6-pela taim. Ol dok i kaikaim sampela plisman, na nius i tok, “katres i kikbek na bagarapim sampela plisman taim ol i pait wantaim dok nogut pitbul, em ol i gat strongpela maus.” Nau ol ofisa bilong Dipatmen Bilong Polis i tingting planti long sutim ol dok nogut long gan, nogut katres i kikbek na sutim man i stap klostu. Ol i lainim ol polis long mekim wok long narapela samting em inap pasim dok, tasol i no kilim em, olsem spre nogut i mekim na dok i no inap pulim gut win.

Ples Bilong Sauna

Wanpela nius (Suomen Silta) i tok: “Ol manmeri bilong kantri Finlan i save laik tumas long sauna.” Sauna em i ples waswas i gat smok bilong hatwara i pulap long en, na ol Finlan i save go long kain ples olsem inap wanpela taim long olgeta wik bilong kisim malolo na mekim skin i kamap klin. Ples i hat tru inap 80-100 digri Selsias. Ol Finlan i save sindaun insait long smok bilong hatwara na bihain ol i waswas long wara i kol, o kalap long wanpela raunwara na waswas. Nius i tok, i gat inap olsem 1.6 milion sauna long kantri Finlan. Ol manmeri bilong dispela kantri ol inap olsem 5 milion, olsem na long dispela kantri long hap bilong not long Yurop i gat olsem wanpela sauna bilong olgeta 3-pela 3-pela man.

Kaikai i Pasim Nek

Sapos hap kaikai i pasim nek bilong man na yu paitim strong baksait bilong em, dispela i no inap helpim em gut. Wanpela nius (Berkeley Wellness Letter) i tok, gutpela sapos yu mekim pasin Heimlik (Heimlich). Nius i stori long ol samting yu mas mekim: “Sanap baksait long man, em hap kaikai i pasim nek bilong em, na holim em antap liklik long bel long tupela han wantaim. Brukim wanpela han na putim i stap namel long bun bilong bros na butoma, na bikpela pinga i go long bel. Narapela han i mas holim dispela han na subim kwik na strong i go insait na i go antap. Mekim mekim inap long man i trautim dispela hap kaikai o narapela samting i pasim nek bilong em. No ken mekim dispela long pikinini i no winim yet wanpela krismas na samting i pasim nek bilong em na yu laik rausim kwik.” I gat skul first-aid o skul CPR (cardiopulmonary resuscitation), na ol man i gat save long helpim skin i stap gutpela ol i lainim ol man long mekim dispela pasin. Nius i tok, “samting i pasim nek bilong man i kilim i dai 3,000 inap 4,000 man long Amerika long olgeta yia.”

Bateri Inap Bagarapim Man

Wanpela nius (Snow Country) i kamapim tok bilong wanpela lain bilong Yuta long Amerika (Prevent Blindness), em ol i tok: “Long olgeta yia ol bateri i pairap na kukim ai o bagarapim ai bilong 6,000 samting manmeri.” Nius i tok, planti bagarap olsem i kamap long taim ensin bilong ka i no kirap na draiva i putim waia long bateri bilong ka bilong em na bateri bilong narapela ka bilong hatim bateri na kirapim ensin. Liklik hap paia i kamap long bateri inap pairapim ges long win. Nius i tok, bilong abrusim dispela hevi, taim draiva i putim waia long bateri, gutpela sapos em i pasim “blakpela waia long hap ain ol i no penim, olsem long wanpela skru i stap ples klia, na em i no ken pasim long hap bilong en long bateri (negative terminal). Olsem bai paua i no kalap na mekim samting i pairap.” Taim man i laik kirapim ensin olsem, em i mas stretim gut ol waia, nogut ol i tanim wantaim, na em i mas “pasim aiglas bilong lukautim ai.”

Masol i Lus

Sapos man o meri i laik lusim skin, em i mas was gut, nogut em i laik pinisim gris bilong skin, tasol em i pinisim masol tu. Dokta Wayne Westcott i save raitim tok long nius na stori long rot bilong helpim skin i stap gutpela. Em i tok: “Ol masol i helpim yumi long mekim planti samting long olgeta de, olsem na nogut ol i lus.” Ol man i no wok long lusim skin, ol tu i mas was gut. Sapos ol i save sindaun tasol long olgeta taim, ol masol bilong ol inap lus. Ol i ting insait long 10-pela yia, planti gris (7 kilo) i kamap long skin bilong kain man olsem, na bikpela hap masol (2 kilo) i lus. Dokta Westcott i tok: “Kain man olsem, taim em i sanap long skel bai em i lukim hevi bilong skin bilong em i go bikpela inap 5 kilogram (em 7 kilo gris tekewe 2 kilo masol i lus). Tasol em i gat hevi tru long 9 kilogram (em 7 kilogram gris moa na 2 kilogram masol i lus).” Bilong skin i ken i stap gutpela na i stap strong, gutpela sapos yumi eksasais na strongim ol masol.

I Stret Ol i Ken Sakim Blut

Long biktaun Tokyo i gat Komiti bilong makim stretpela pasin ol i mas bihainim long ol haus sik na haus bilong karim pikinini. Dispela Komiti i givim wok long sampela saveman na wanpela nius (Mainichi Daily News) i kamapim ripot bilong ol, em het-tok long nius i olsem: “I Stret Ol Sikman i Ken Sakim Blut.” Planti haus sik bilong ol yunivesiti i tokaut pinis long dispela samting, tasol nau em namba wan taim kaunsil i tokaut olsem. Ripot i tok, gutpela sapos lain bilong ol haus sik long Tokyo i tingim gut laik bilong ol sikman i bikpela pinis, na taim dokta i katim sikman, sapos sikman i no laik kisim blut, dokta i no ken givim, maski em yet i ting sikman i mas kisim bambai em i no ken i dai. Ripot i tok: “Sapos sikman i hapdai na ol i kisim em i kam long haus sik, tasol em i holim wanpela kat i tok, dispela man o meri i no laik kisim blut, orait dokta i mas tingim laik bilong sikman i namba wan samting.” Na ripot i tok: “Sapos sikman em i yangpela man o meri i go long nesenel-haiskul, dokta i mas tingim laik bilong em wankain olsem em i man i bikpela pinis.” Tasol ol i tok, sapos sikman em i pikinini i no winim yet haiskul, orait dokta i mas makim wanem samting ol bai mekim bilong helpim em; papamama nogat.

Strong Bilong Plaua

Longtaim pinis ol lain bilong ailan Madagaska i laikim tumas ol plaua bilong ples, long wanem, ol inap wokim marasin long en bilong helpim sikman. Wanpela nius (Africa​—Environment & Wildlife) i tok, ol i save kisim sampela samting long ol narapela narapela kain plaua bilong oraitim “kain kain liklik na bikpela sik, olsem fiva o kaskas o sik kensa.” Gutpela plaua okit tu inap helpim sikman. Wanpela kain okit (Angraecum eburneum) i helpim ol dokta long stretim sik em ol liklik binatang i save kamapim, na em inap helpim meri i gat bel bambai pikinini i no ken lus long bel. Long dispela taim ol i kisim save long wanpela plaua long ailan, em rosi periwinkel (Catharanthus roseus) bilong wokim marasin bilong oraitim sik kensa bilong blut, em lukimia. Tasol ol man bai inap kisim ol dispela plaua inap hamas yia moa bilong helpim ol? Nius i tok sori tru “i no gat bikpela hap taim moa, long wanem, long olgeta de ol wok bisnis bilong kisim diwai na wokim gaden na wok gol samting i pinisim planti kain kain plaua ol man i no kisim save yet long en.”

Ol India na Tabak

Wanpela nius (British Medical Journal) i tok: “Ol ripot bilong gavman i makim olsem 142 milion man na 72 milion meri, em ol i winim pinis 15 krismas, long India, ol i save kaikai tabak na smok.” Nius i tok moa olsem “ol manmeri i stap rabis i save kaikai tabak bilong daunim hangre bilong ol.” Ol India i gat bikpela wok bisnis long tabak; ol i namba 3 kantri bilong planim planti brus; namba wan em Saina, na namba 2 em Amerika. Dispela wok bisnis i givim wok long planti tausen manmeri. Tasol wanpela lain bilong India, ICMR (Indian Council of Medical Research), ol i tingting planti, long wanem, sik kensa bilong maus, na nek, na hap bilong kamapim toktok, na mambu bilong nek, na wetlewa, i kamap planti. Nius i stori olsem lain ICMR i tok, “mani yumi mas tromoi bilong stretim ol kain kain sik i kamap long rot bilong kaikai tabak na smok i laik winim mani yumi kisim long rot bilong wok bisnis long tabak.” Ol dokta na ol lain i no wokman bilong gavman i tok, ol i mas givim toksave long ol man olsem tabak inap bagarapim ol, na isi isi ol i mas pinis long planim brus na planim narapela samting.

Ol i Kalabus Long Planti Samting

Wanpela lain long biktaun Bon long Jemani (German Center Against Dangers From Addiction) ol i tok, winim 5 milion manmeri long Jemani i kalabus long mekim kain kain samting. Inap 1.4 milion i save kisim olkain marasin long olgeta taim, na inap 120,000 i save kisim drak heroin long olgeta taim. Winim 100,000 ol i kalabus long pilai laki. Na wanpela nius (Süddeutsche Zeitung) i tok, bikpela lain tru ol i kalabus long dring. Nius i tok moa olsem: “Ol Jeman i winim tru olgeta narapela lain long dring planti.” Bihain long yia 1950 ol manmeri bilong Jemani i kirap long dring planti moa, inap 300 pesen moa, na dispela lain long biktaun Bon i tok, nau inap 2.5 milion manmeri i go long sampela kain haus sik bilong helpim ol bambai ol i ken lusim pasin bilong dring oltaim.

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim