Taim Narapela Man i Stilim Pikinini
“PLIS HELPIM MIPELA LONG PAINIM EM. PLIS, PLIS HELPIM SARA!”
Bel bilong papamama i bagarap tru na ol i mekim dispela tok na krai long ol man i ken helpim ol. Tupela i kamap long televisen long Amerika na askim ol man long helpim ol long painim pikinini meri bilong ol i gat 12-pela krismas, em Sara Ann Wood. Tripela wik bipo Sara i kikim wilwil i go bek long haus bilong em long hap bilong bus na wanpela man i holim em na stilim em.
PLANTI man i wok long painim em. Ol i painim painim liklik mak bilong em long bus, na long ol ples klia, na long ol raunwara bilong dispela hap, tasol nogat. Long wankain taim, narapela liklik meri long provins klostu em i lus, na mama bilong em tu (Tina Piirainen) i kamap long televisen na krai long ol man i ken helpim em long painim pikinini bilong em. Nem bilong pikinini em Holly na em i gat 10-pela krismas. Wanpela man i pulim em i go long liklik rot bilong bus. Insait long wanpela aua tasol em i lus. Bihain ol i painim bodi bilong em long wanpela ples klia.
Papamama bilong ol pikinini i lus ol i bagarap stret. Long olgeta taim ol i wari long pikinini, long wanem, ol i no save, em i stap laip yet, o wanpela man i mekim nogut long em o mekim pasin sem long em, o kilim em i dai, olsem liklik pikinini meri Ashley. Ashley i go wantaim famili bilong em bilong lukim brata bilong em i pilai kikbal. Ashley i les long lukim kikbal na em i lusim famili na i go long wanpela ples bilong pilai i stap klostu—na em i lus. Bihain ol i painim bodi bilong em long wanpela ples klia long dispela hap. Wanpela man i bin pasim nek bilong em na kilim em i dai.
Samting Nogut Tru
Long Amerika, long olgeta yia, dispela samting nogut tru i save painim 200 inap 300 famili, olsem wanpela man i stilim pikinini na ating em i kilim pikinini i dai. Sampela i skelim dispela hevi wantaim ol narapela hevi na ol i tok, dispela hevi i no save kamap planti taim tumas. Tasol taim wanpela pikinini i lus na bagarap, olgeta manmeri long hap em i stap long en ol i save kirap nogut na tingting planti. Dispela kain samting nogut i bagarapim bel bilong planti tausen manmeri. Ol i pret na tingting olsem: ‘Olsem wanem kain samting olsem inap kamap long dispela hap? Nogut em i kamap long pikinini bilong mi tu.’
Long Amerika, long olgeta yia, ol narapela man i stilim 3,200 inap 4,600 pikinini. Ol i mekim pasin sem long planti. Presiden bilong wanpela lain bilong helpim ol pikinini (em Ernest E. Allen bilong National Center for Missing and Exploited Children) em i tok: “Namba wan as na ol i stilim pikinini, em ol i laik mekim pasin sem long em, na namba 2, em ol i tingting long kilim pikinini i dai.” Na Dipatmen Bilong Jastis long Amerika i tok, long olgeta yia ol man i mekim traim long stilim 110,000 pikinini. Planti man i mekim olsem ol i gat ka na ol i grisim pikinini long kalap long ka. Na long planti narapela kantri, pasin bilong paitim ol pikinini na bagarapim ol nabaut i kamap bikpela.
Yu Ting Ol Manmeri Yet i Gat Hap Asua?
Wanpela saveman bilong Ostrelia i skelim pasin nogut bilong kilim i dai ol pikinini na em i tok, “dispela samting i no kamap nating.” Narapela man, em Paul Wilson, em i raitim buk na em i tok, “ol kilman na ol lain ol i kilim i dai, olgeta i kalabus insait long wanpela pasin nogut ol manmeri yet i bin kamapim.”—Buk Murder of the Innocents—Child-Killers and Their Victims.
Ating yu kirap nogut long dispela tok olsem ol manmeri yet i gat hap asua, long wanem, planti man i tingim pasin bilong mekim nogut long ol pikinini na kilim ol i dai em pasin nogut tru. Tasol long ol kantri i gat planti wok bisnis long en na long ol kantri i stap rabis tu, ol manmeri i wokim planti piksa nogut bilong haus piksa na bilong televisen samting, na ol i wokim planti buk nogut, em ol dispela buk na piksa i litimapim pasin sem na pasin pait.
Nau ol i save wokim planti piksa nogut tru i kamapim long ples klia olkain pasin sem na pasin doti i gat ol pikinini insait long en, o ol manmeri i bikpela pinis ol i bilas olsem pikinini na makim ol pikinini. Ol dispela piksa nogut i kamapim pasin bilong bagarapim ol pikinini na mekim pasin sem long ol. Long buk Wilson i raitim em i kolim nem nogut bilong sampela piksa olsem: I Dai Bilong Pikinini, na Givim Pen Oltaim, na Bilong Lainim Man Long Katim Bodi Long Ol Liklik Hap. Yu ting hamas man i save amamas long lukim kain piksa nogut olsem i kamapim pasin bilong bagarapim man na olkain pasin sem na pasin doti? Ol man i wok bisnis long wokim ol dispela kain piksa ol i save kisim bikpela mani tru, inap planti milion milion kina!
Ol piksa i kamapim klia olkain pasin bilong bagarapim bodi na olkain pasin sem ol i givim tingting nogut long ol man bilong mekim nogut long ol pikinini. Wanpela man i mekim pasin sem na em i kilim i dai 5-pela manki, na em i kot na kisim strafe, em i tok: “Mi man bilong mekim pasin sodom long ol pikinini, na mi kot na kisim strafe long kilim man i dai, na ol piksa nogut i gat pasin sem na ol buk nogut i as bilong pasin mi mekim.” Profesa Berit As bilong Yunivesiti Oslo em i stori long hevi ol dispela kain piksa nogut bilong ol pikinini i kamapim, na em i tok: “Klostu long yia 1969 samting mipela i popaia tru. Mipela i ting sapos ol man bilong laikim pasin sem i lukim ol piksa i kamapim olkain pasin olsem, dispela bai inapim laik nogut bilong ol na ol i no ken mekim ol dispela pasin, olsem na mipela i pinisim tambu long ol dispela kain piksa. Nau mipela i save, mipela i kranki tru. Ol dispela kain piksa i mekim na ol man i ting i no gat rong long ol dispela kain pasin, olsem reipim meri o papa i pilai nogut wantaim pikinini meri. Ol dispela kain piksa i kirapim man nogut long ting olsem, ‘Sapos i orait long lukim dispela pasin, i orait long mi mekim.’ ”
Man i kalabus long lukim ol piksa nogut oltaim, bel bilong em i skrap long mekim ol kain kain pasin doti. Olsem na sampela i redi long stilim pikinini o bagarapim man bambai ol i ken kisim ol pikinini bilong mekim pasin sem long ol, na reipim ol, na kilim ol i dai.
Na i gat sampela narapela as na ol i stilim pikinini. Long sampela kantri planti man i stap rabis na dispela i kirapim sampela long stilim pikinini bilong maniman na singaut long bikpela pe bilong baim bek pikinini. Na long olgeta yia ol i save stilim planti bebi na baim i go long ol lain i karim ol i go long narapela kantri bilong ol manmeri i no gat pikinini ol i ken baim.
Husat ol i bikpela hap lain bilong ol pikinini i lus? Wanem samting i save painim ol? Tupela stori i kamap bihain long dispela bai stori long dispela samting.
[Blok long pes 6]
Planti Milion Pikinini Bilong Pamuk
Yunaitet Nesen i tok, i gat olsem 10 milion pikinini, em planti ol i stap long ol kantri i stap rabis, na ol man i subim ol long mekim pasin pamuk bilong kisim mani; planti pikinini olsem em ol i bin stilim ol. Dispela wok bisnis nogut i kamap bikpela nau long hap bilong Afrika, na Esia, na Latin-Amerika, long wanem, planti turis i kam long ol dispela hap. Long sampela kantri, bikpela hap lain bilong ol planti milion turis i kam, ol i “turis bilong pamuk”—ol i kam bilong painim pikinini bilong pamuk o mekim pasin sem wantaim ol. Tasol i gat de bilong kot—olgeta pasin nogut ol man i mekim “i stap ples klia tru long ai bilong God. Na God tasol bai i skelim olgeta pasin yumi mekim.”—Hibru 4:13.
[Piksa long pes 5]
Stilim pikinini em samting nogut tru