Yu Inap Bilip Long Ol Tok Promis Bilong God?
GOD JEHOVA, em Man bilong wokim yumi, na olgeta taim em i tok tru. Em i bin tok: “Mi tok pinis long mekim dispela ol samting, na bai mi mekim ol i kamap olsem mi tok.” (Aisaia 46:11) Josua i kisim ol Israel i go insait long Graun Bilong Promis na bihain em i tok: “Olgeta samting [Jehova] i bin promis long mekim, ol i kamap pinis, na i no gat wanpela promis i popaia.”—Josua 21:45; 23:14.
Kirap long taim bilong Josua i kam inap long taim Mesaia i kam, planti handet tok profet God i bin kirapim ol man long raitim, ol i bin kamap tru. Olsem: Yumi ken tingim strafe i bin painim man i wokim gen taun Jeriko. Sampela handet yia paslain long dispela samting i kamap, Baibel i bin tok profet long en. (Josua 6:26; 1 King 16:34) Na yumi ken tingim wanpela tok promis God i bin mekim long ol Samaria na i olsem truim bilong en i no inap kamap, long wanem, ol Samaria i gat bikpela hangre. Tasol God i tok long de bihain long em i mekim tok promis, ol bai kisim planti kaikai. Long 2 King sapta 7 yu inap kaunim stori long olsem wanem God i bin truim dispela tok promis bilong em.
Ol Bikpela Gavman Bai Kamap i Go Pinis
God i bin kirapim ol man long raitim long Baibel ol samting bai painim ol bikpela gavman, olsem ol bai kamap strong na bosim planti ples na bihain bai strong bilong ol i pinis. Olsem: Klostu 200 yia paslain long taim bikpela gavman Babilon i bagarap, God i tokaut long en long maus bilong profet Aisaia. Na Baibel i tok, Midia bai wok wantaim Persia, na ol bai daunim Babilon. (Aisaia 13:17-19) Tasol wanpela samting i narakain tru i olsem: Profet bilong God i kolim nem bilong king bilong Persia, em Sairus, olsem em bai go pas long mekim wok bilong daunim Babilon. Taim Aisaia i raitim dispela tok long Baibel, mama i no karim yet Sairus! (Aisaia 45:1) Nau tingim sampela tok moa.
Profet Aisaia i tok tu long olsem wanem Babilon bai pundaun. Em i tok, wara Yufretis i save banisim Babilon bai “drai” na ‘ol dua bilong Babilon bai op i stap.’ (Aisaia 44:27–45:1) Olgeta dispela samting i kamap tru olsem saveman Herodotus i tok.
Taim Babilon i stap yet olsem nambawan gavman, long maus bilong Daniel God i kolim ol bikpela gavman bai kamap bihain long Babilon. Daniel i driman na em i lukim wanpela sipsip man i gat tupela kom na em i winim ol narapela “animal.” Yumi no gat tupela tingting long dispela samting, long wanem, Daniel i tokaut long en. Tupela kom i “makim kantri Midia na kantri Persia.” (Daniel 8:1-4, 20) Tru tumas, olsem Baibel i kolim, Midia wantaim Persia, tupela i kamap nambawan gavman taim ol i daunim Babilon long yia 539 paslain long Krais.
Long dispela driman Daniel i kisim long God, nau em i lukim ‘wanpela meme man i gat wanpela traipela kom namel long tupela ai bilong en.’ Daniel i stori moa: “Mi lukim em i pait long sipsip. Dispela meme i kros nogut tru na taitim bun na i ran i go stret na bamim sipsip man na brukim tupela kom bilong en. . . . Na i no gat wanpela samting inap long helpim dispela sipsip. Orait dispela meme i hambak moa yet na i soim strong bilong en. Tasol taim strong bilong en i kamap bikpela tru, kom bilong en i bruk. Na 4-pela arapela kom i kamap long ples bilong dispela kom i bruk.”—Daniel 8:5-8.
Baibel i helpim yumi long save gut long insait bilong dispela ol tok profet. Baibel i tok: “Dispela meme yu bin lukim, em i makim kantri Grik, na dispela traipela kom i sanap namel long tupela ai bilong en, em i namba wan king bilong ol Grik. Yu bin lukim dispela traipela kom i bruk, na 4-pela arapela kom i kamap long ples bilong en. As bilong dispela i olsem. Kantri Grik bai i bruk na i kamap 4-pela nupela kantri. Tasol ol bai i no gat strong olsem bipo taim kantri i no bruk yet.”—Daniel 8:21, 22.
Ol stori bilong bipo i tok, long dispela taim Bikman Aleksander i bosim “kantri Grik.” Aleksander i dai long yia 323 paslain long Krais, na bihain gavman bilong em i kamap olsem 4-pela gavman na 4-pela kepten bilong ami bilong em, em Tolemi Lagus, Selukus Nikato, Kasanda, na Laisimakas, ol i bosim ol dispela gavman. Olsem Baibel i kolim, “4-pela arapela kom i kamap long ples bilong en.” Na olsem Baibel i tok, i no gat wanpela bilong ol dispela 4-pela kepten i kisim bikpela strong olsem Aleksander i bin kisim. Tru tumas, truim bilong ol dispela tok profet i narakain stret, olsem na sampela man i tok, ol dispela tok profet i olsem ‘stori ol i raitim pastaim long ol samting i kamap tru bihain.’
Tok Promis Long Mesaia
God i tok promis long salim wanpela Mesaia bilong tekewe sin na i dai long ol man, na em i bin givim planti tok profet bilong ol man i ken save husat dispela Man God i bin tok promis long salim i kam. Tingim sampela bilong ol dispela tok profet. I no inap Jisas yet i ken wokim rot bambai em inap truim ol tok profet i stori long em yet, nogat.
Inap planti handet yia paslain long mama i karim Jisas, Baibel i tokaut olsem Jisas bai kamap long Betlehem na wanpela nupela meri bai karim em. (Skelim wantaim Maika 5:2 na Matyu 2:3-9; Aisaia 7:14 na Matyu 1:22, 23.) Baibel i tok profet olsem wanpela man bai kamapim Jisas long ol birua na em bai kisim 30 mani silva. (Sekaraia 11:12, 13; Matyu 27:3-5) Na tu, Baibel i tok ol i no ken brukim wanpela bun bilong Jisas, na ol bai pilai satu bilong makim wanem man bai kisim ol klos bilong em.—Skelim wantaim Song 34:20 na Jon 19:36, Song 22:18 na Matyu 27:35.
Wanpela bikpela samting Baibel i bin tok profet long en, em taim stret Mesaia bai kam. Baibel i tok: “Stat long taim dispela tok i kamap bilong wokim gen Jerusalem, 7 taims 7-pela yia i mas pinis pastaim, orait na dispela bikman God i bin makim [Mesaia], em bai i kamap.” (Daniel 9:25) Baibel i tok, dispela tok bilong wokim gen Jerusalem i kamap long namba 20 yia bilong Artaserksis i stap king, na ol buk bilong graun i stori long ol samting bilong bipo i makim dispela yia em yia 455 paslain long Krais. (Nehemia 2:1-8) Dispela 69 wik o yia i pinis 483 yia bihain (7 x 69 = 483), em long yia 29. Long dispela yia stret Jisas i kisim baptais na spirit holi i makim em olsem Mesaia o Krais!
Dispela i bikpela samting, long wanem, long taim bilong Jisas ol manmeri i wetim Mesaia i kamap long taim bilong ol, na Luk, em wanpela Kristen, em i bin stori olsem. (Luk 3:15) Tupela saveman Rom, em Tasitus na Switonius, na tupela saveman Juda, em Josifas na Filo, ol tu i bin tok ol man i save Mesaia i mas kamap long dispela taim. Na Abba Hillel Silver i tok long buk bilong em (A History of Messianic Speculation in Israel), ‘ol man i bin ting Mesaia bai kam namel long yia 25 na 50 samting, long wanem, ol i bin lukim sampela rait i makim ol de na yia,’ olsem i stap long Baibel long hap bilong Daniel.
Em nau, taim yumi tingim ol dispela tok, yumi no ken kirap nogut long save, Baibel i kolim taim Mesaia bai kam bek olsem king. Tok profet bilong Daniel i tokaut long taim stret “God Antap Tru” bai givim wok king long “man nating,” em Krais Jisas, bilong bosim olgeta manmeri. (Daniel 4:17-25; Matyu 11:29) Daniel i tok profet long “7-pela yia” o 7-pela hap taim na dispela hap taim i pinis long 1914.a
Baibel i No Makim De o Yia Stret
Dispela yia 1914 i makim tasol taim Krais i kirap mekim wok king namel long “ol birua” bilong em. (Song 110:1, 2; Hibru 10:12, 13) Buk Kamapim Tok Hait long Baibel i tok, taim Krais i kirap mekim wok king long heven, em bai tromoi Satan na ol ensel bilong em i kam daun long graun. Baibel i tok, taim Jisas i no bagarapim yet ol dispela ensel nogut, inap “sotpela taim” ol bai givim bikpela hevi moa long ol man i stap long graun.—KTH 12:7-12.
Na bikpela samting, Baibel i no tokaut stret long wanem taim dispela “sotpela taim” bai pinis na Krais bai kirap olsem strongpela Man bilong pait na kilim i dai ol birua bilong God long Armagedon. (KTH 16:16; 19:11-21) Olsem stori i kam paslain long dispela i tok, Jisas i tok yumi mas was i stap, long wanem, yumi no save wanem taim Armagedon bai i kamap. (Mak 13:32, 33) Taim wanpela man i skruim sampela tok moa long tok bilong Jisas, olsem ol Kristen bilong bipo long Tesalonaika i bin mekim na sampela man bihain long ol, em nau, tok giaman o tok nating bai kamap.—2 Tesalonaika 2:1, 2.
Mas Kisim Stretpela Tingting
Long namel samting bilong yia 1914, planti Kristen i ting Krais bai kam bek na kisim ol i go antap long heven. Olsem na long Septemba 30, 1914, A. H. Macmillan, wanpela Sumatin Bilong Baibel, long wanpela tok bilong em, em i tok: ‘Ating nau em i laspela taim mi bai givim kain tok olsem, long wanem, klostu nau yumi bai go long heven.’ Yumi save, Macmillan i popaia long dispela samting, tasol i no dispela samting tasol em na ol narapela Sumatin Bilong Baibel i bin popaia long en.
Ol Sumatin Bilong Baibel, em ol i kisim nem ol Witnes Bilong Jehova long 1931, ol i ting ol bai lukim truim bilong sampela tok profet bilong Baibel long 1925 tu. Ol i ting long dispela yia ol man bilong bipo na ol i bin stap gut long bilip, olsem Abraham, Devit, na Daniel, ol bai kirap bek long graun. Na sampela yia i go pinis, planti Witnes i ting ol samting i makim olsem Taim Bilong Wan Tausen Yia Bilong Krais i Stap King bai kirap long 1975. Ol i ting olsem, long wanem, ol i skelim ol yia samting, na ol i ting ol man i bin stap long graun inap 6,000 yia pinis na nau laspela hap bilong 7,000 yia, em inap 1,000 yia, em i laik kirap.
Tasol ol dispela tingting kranki bilong ol man i no makim olsem ol tok promis bilong God i no stret, olsem God i bin popaia; nogat tru! Tingting kranki bilong ol Kristen long taim bilong ol aposel i olsem, long wanem, ol i no bin bihainim tok bilong Jisas: “Yupela i no save wanem taim dispela ol samting bai i kamap.” Dispela tingting kranki bilong ol i no makim olsem ol i bel nogut long Krais o ol i no stap gut long em, nogat; ol i gat bikpela laik bai ol samting God i tok promis long en i mas kamap hariap long taim bilong ol.
Olsem na bihain A. H. Macmillan i tok: ‘Mi kisim save olsem yumi no ken sem long tokaut olsem tingting bilong yumi i kranki, na yumi mas wok yet long lukim Baibel bilong kisim sampela save moa. Maski yumi mas senisim tingting bilong yumi sampela taim, dispela i no save senisim ol samting ofa bilong Krais bai kamapim na tok promis bilong God long givim laip oltaim long ol man.’
Tru tumas, yumi ken bilip long ol tok promis bilong God! Em yumi man tasol i save popaia. Olsem na ol trupela Kristen bai was i stap olsem Jisas i tokim ol long mekim. Ol bai redi na wetim taim Krais bai kam olsem strongpela Man bilong pinisim ol birua bilong God. Ol i no larim ol tok giaman o tok nating i paulim tingting bilong ol, na nau ol i givim baksait long ol trupela tok bilong Baibel long pinis bilong dispela pasin nogut bilong nau.
Orait, olsem wanem long dispela tok olsem pasin nogut bilong nau bai pinis? Ol samting i makim olsem dispela taim i klostu, em bai kamap long taim bilong yumi?
[Ol Futnot]
a Lukim buk Yu Inap i Stap Oltaim Long Paradais Long Graun, pes 138-141, em Sosaiti Wastaua bilong Nu Yok i wokim.
[Piksa long pes 7]
Baibel i kolim stret ol liklik liklik samting i painim Babilon
[Ol Piksa long pes 9]
I no inap Jisas yet i ken wokim rot bambai em inap truim ol tok profet i stori long em yet