Ol Yangpela i Laik Save . . .

Olsem Wanem Long Pasin Bilong Sutim Skin Bilong Pasim Bilas?

‘Nambawan taim mi lukim sampela manmeri ol i bin sutim hul long arere bilong maus na ol narapela hap bilong bodi bilong putim ring samting, mi ting “Man! Em i gutpela tru.” ’​​—⁠Lisa.

I NO Lisa tasol i pilim olsem. Planti yangpela ol i kirap putim ol ring samting long gras antap long ai, na nus, na yau, na tang, na arere bilong maus, na long butoma. Bilong mekim olsem ol i sutim liklik hul long skin bilong pasim dispela bilas.a

Wanpela meri i gat 16 krismas, nem bilong em Heather, em i amamas long bihainim dispela pasin. Em i ting wanpela ring long butoma bilong em bai luk ‘nambawan tru.’ Joe, i gat 19 krismas, em i hambak long wanpela liklik bilas gol em i pasim long tang bilong em, na i luk olsem wanpela ain ol man i save apim bilong wokim masol. Na narapela yangpela meri i bin sutim hul long gras antap long ai, long wanem, em i laik “bai ol man i ken lukim” na ol bai “kirap nogut long en.”

Pasin bilong pasim bilas long bodi i no nupela samting. Bipo, long taim bilong ol man i bin raitim Baibel, wanpela meri i bilip long God, nem bilong em Rebeka, em i bin putim ring long nus bilong em. (Stat 24:​22, 47) Long taim ol Israel i bin lusim Isip ol i save putim ol ring long yau. (Kisim Bek 32:⁠2) Tasol yumi no save ol i bin sutim hul long yau o nus bilong pasim ol dispela ring o nogat. Ol i bin wokim hul long yau bilong ol gutpela wokboi bilong makim olsem ol i stap gut long bosman bilong ol. (Kisim Bek 21:⁠6) Sampela narapela lain bilong bipo ol tu i save sutim hul long sampela hap skin bilong ol. Ol Astek na ol Maya i bin sutim hul long tang bilong ol na em i samting bilong lotu bilong ol. Pasin bilong wokim hul long arere bilong maus i stap yet long planti hap bilong Afrika na sampela Indian bilong Saut Amerika ol i save wokim yet. Long Melanisia na India na Pakistan ol manmeri i save putim ol gutpela bilas long hul ol i wokim long nus.

Inap sampela yia i go pinis, ol meri long hap bilong Wes ol i save sutim hul long yau tasol bilong putim yau-ring. Tasol nau ol yangpela man na meri ol i save putim ol ring samting long klostu olgeta hap bilong bodi.

Bilong Wanem Ol i Mekim?

Planti ol i mekim, long wanem, ol i ting em i stail stret. Sampela i ting em bai helpim skin bilong ol i luk naispela moa. Ol manmeri i gat nem long pilai spot na mekim musik samting ol i save pasim ol dispela kain bilas na dispela samting i bin kirapim planti yangpela long bihainim dispela pasin. Sampela yangpela i mekim dispela samting bilong tokaut olsem ol i laik bosim ol samting bilong ol yet, o ol i laik stap narapela kain, o ol i laik kamapim klia olsem ol i no wankain olsem ol narapela. Wanpela man bilong raitim stori long ol niuspepa, em John Leo, i tok: “Wanpela bikpela as na planti yangpela i laik mekim dispela pasin i olsem, ol i laik bagarapim bel bilong papamama bilong ol na mekim ol manmeri i kirap nogut long samting ol i mekim.” Samting i save kirapim ol long mekim dispela em i olsem: Ol i no amamas long i stap bilong ol na ol i no laik bihainim ol tok o lo na ol i laik bikhet.

Sampela i bihainim dispela pasin bilong mekim isi bel na tingting bilong ol. Sampela yangpela i pilim olsem, sapos ol i bihainim dispela pasin em bai strongim tingting bilong ol olsem ol i no samting nating tasol. Sampela manmeri em ol man i bin mekim nogut long ol taim ol i stap pikinini ol i pilim olsem taim ol i bihainim dispela pasin dispela i makim olsem ol i bos bilong bodi bilong ol yet.

Em i Nogutim Skin

Tasol olsem wanem? Dispela pasin bilong sutim skin bilong pasim bilas em inap givim sik long man o nogat? Planti dokta i tok sampela pasin bilong wokim hul long skin na putim bilas ol i no gutpela. Hevi inap painim ol man i save mekim dispela pasin long ol yet. Na maski yu go long ol man i tok ol i gat save long mekim dispela wok, hevi inap painim yu. Planti bilong ol i no bin lain gut long mekim dispela wok o ol i kisim save long rot bilong ol pren o kaunim ol magasin o lukim sampela video. Olsem na ating ol i no mekim wok long ol samting i klin na ol i no save gut wanem kain hevi inap kamap taim ol i sutim skin bilong man. Na tu, planti bilong ol man i mekim dispela wok ol i no save gut long bodi bilong man. Dispela i no liklik samting, long wanem, sapos ol i sutim skin long wanpela hap i no stret bai bikpela blut inap kapsait. Sapos ol i sutim wanpela rop wailis dispela inap givim hevi long man inap long olgeta taim bihain.

Na tu, yu inap kisim sik long dispela rot. Sapos ol i mekim wok long ol tul i no klin tru, yu inap kisim sik hepataitis, AIDS, TB, o sik tetanus. Na maski ol i bihainim klinpela pasin taim ol i sutim skin bilong man, em i bikpela samting long lukautim gut dispela hap bilong skin ol i bin sutim. Olsem: Taim ol i wokim hul long skin bilong butoma ating 9-pela mun inap lus inap long sua i drai gut, long wanem, ol klos i save skrapim skin long dispela hap bilong bodi.

Ol dokta i tok pasin bilong sutim hul long nus na long arere bilong yau i moa nogut, winim pasin bilong sutim hul long liklik hap skin i stap daunbilo long yau. Nius bilong wanpela lain dokta (American Academy of Facial Plastic and Reconstructive Surgery) i tok: “Pasin bilong sutim sampela hul long arere bilong yau em inap kamapim sua na dispela inap mekim na arere bilong yau inap bagarap na lus olgeta. Pasin bilong sutim hul long nus em tu inap kamapim sampela birua, long wanem, long dispela hap i gat ol liklik rop bilong blut na sapos sua i kamap long dispela hap em inap karim sik i go long kru.” Bilong pinisim tok nius i tok: “Mobeta ol i sutim hul long liklik hap skin i stap daunbilo long yau tasol.”

Sampela narapela hevi i olsem: Skin bilong man bai skrap o sua taim em putim ol bilas gol samting o bai ol mak nogut i stap long skin taim ol sua i drai. Sapos ring i stap long sampela hap bilong skin i no strong tumas, olsem long susu, na klos o sampela narapela samting i pulim em, dispela inap brukim skin long dispela hap. Taim sua i drai pinis long susu bilong yangpela meri, skin long dispela hap inap kamap strong na pasim rot susu i save kam long en, na sapos em i no lukim dokta, bihain em bai hatwok long givim susu long bebi o bai em i no inap long mekim.

I no longtaim i go pinis ol dokta bilong tit bilong Amerika (American Dental Association) i tok pasin bilong sutim hul long skin long hap bilong maus em i rot bilong painim sik. Ol hevi inap kamap long dispela i olsem: Bilas man i pasim inap pas long nek, tang i dai na no inap pilim swit bilong kaikai, blut i ran i go longpela taim, tit i bruk, planti spet i kamap long maus, na spet i kamap long olgeta taim, maus i sua, toktok i no klia, hatwok long pulim win, hatwok long memeim na daunim kaikai. Taim wanpela yangpela meri, nem bilong em Kendra, em i bin larim ol long sutim hul long tang bilong em, tang i bin “solap olsem balun.” Na samting i nogut moa em olsem: Man i bin wokim hul em i bin putim wanpela kain bilas long tang em i bilong putim long wasket na dispela bilas i katim tang bilong em nogut tru na klostu em i no inap mekim toktok moa.

God i lainim lain bilong em, Israel, long ol i mas lukautim gut bodi bilong ol na no ken katim nabaut skin bilong ol. (Wok Pris 19:28; 21:5; Lo 14:⁠1) Tru, ol Kristen bilong nau i no stap aninit long Lo Bilong Moses, tasol Baibel i save kirapim ol long lukautim gut bodi bilong ol. (Rom 12:⁠1) Olsem na em i savepasin long abrusim ol samting em inap givim sik long yumi, a? Tasol i gat sampela samting moa yumi mas skelim.

Dispela Pasin i Givim Wanem Tingting Long Ol Man?

Baibel i no gat wanpela lo long en i toktok stret long pasin bilong sutim skin bilong pasim sampela bilas. Tasol em i kirapim yumi long bihainim gutpela tingting na pasin daun taim yumi bilasim skin bilong yumi. (1 Timoti 2:⁠9) Long sampela hap ol man bai orait long wanpela pasin bilong putim bilas, tasol bikpela samting yumi mas tingim em i olsem: Ol man long hap bilong yumi yet i gat wanem tingting long dispela pasin. Olsem: Long sampela hap ol man i orait long ol meri i putim yau-ring, tasol long narapela hap ol i ting em i samting nogut.

Maski sampela man bilong pilai spot na piksa wokabaut ol i sutim skin bilong pasim bilas na ol i putim ring long yau, tasol planti man long hap bilong Wes i no orait long dispela pasin. Ating wanpela as bilong dispela em i olsem: Inap longtaim ol kalabus na ol lain nogut i raun long motabaik na ol man i mekim singsing nogut na bilas kranki tru, na ol man i mekim pasin sodom na givim pen long ol yet o narapela man, ol i save pasim kain bilas olsem. Planti man i ting ol man i putim dispela kain bilas ol i laik bikhet na stap narapela kain. Na sampela i pilim em i samting nogut tru. Wanpela meri Kristen, nem bilong em Ashley, em i tok: “Long klas bilong mi i gat wanpela manki i bin sutim hul long nus bilong em na em i hambak stret long dispela, tasol long tingting bilong mi em i samting nogut tru!”

Olsem na wanpela stua long Amerika em ol man i save gut long en, em i putim wanpela lo long ol wokman i save salim ol samting long ol manmeri i kam long stua. Dispela lo i tok ol i ken pasim wanpela yau-ring long wan wan yau tasol na no ken pasim ol bilas long ol narapela hap ol i bin sutim skin long en. Wanpela mausmeri bilong kampani i tok, “Yu no inap save ol manmeri bai kisim wanem kain tingting.” Ol man i save helpim ol sumatin bilong yunivesiti long painim wok mani ol i tokim ol yangpela man olsem “ol i no ken pasim ol yau-ring o narapela bilas long ol hap ol i bin sutim skin long en, na ol yangpela meri . . . i no ken pasim ring long nus” taim ol i laik painim wok.

Ol yangpela Kristen i mas i gat laik long mekim ol samting na bai ol narapela i kisim stretpela tingting long ol, na ol i mas tingim dispela moa yet taim ol i mekim wok autim tok. Ol i “no laik bai ol man i tok nogut long dispela wok bilong ol, olsem na ol i no save mekim wanpela samting i save sutim lek bilong ol man na ol i pundaun.” (2 Korin 6:​3, 4) Maski yu yet i gat wanem tingting long pasin bilong sutim skin bilong pasim bilas, pasin bilong yu long bilas i save tokaut long tingting na pasin bilong yu. Yu laik bai ol man i ting olsem wanem long yu?

Yu yet​—⁠na papamama bilong yu tu​—⁠yupela i mas pasim tok olsem yu bai pasim dispela kain bilas o nogat. “Yupela i no ken wokabaut wankain olsem ol man bilong dispela graun.” Em gutpela tok bilong Baibel long Rom 12:⁠2. Tasol wanem wanem ol samting i painim yu long pasin yu mekim, em yu yet i mas karim.

[Futnot]

[Ol Piksa long pes 12]

Planti yangpela i laikim pasin bilong sutim skin bilong pasim bilas