DST—Wanpela Tingting Ol Man i No Redi Hariap Long Bihainim
Bilong wanem ol man i stap long sampela kantri i gat wok long senisim aua bilong ol klok tupela taim long olgeta yia? Sampela i les long dispela pasin bilong senisim aua bilong ol klok. Wanem taim ol i mas senisim aua bilong klok? Dispela pasin i kamap olsem wanem? Husat i kamapim dispela tingting bilong senisim aua i stap long klok, olsem DST?
Wanpela buk Encyclopædia Britannica i tok olsem Benjamin Franklin i bin kamapim dispela tingting long yia 1784. Na inap wan handet yia bihain long dispela, wanpela man bilong Inglan, em William Willett, i bin strong long ol man i mas bihainim dispela tingting. Tasol em i dai taim gavman i no kamapim yet wanpela lo i tok ol man i mas mekim olsem.
Wanpela man bilong Inglan i save raitim ol stori, em Tony Francis, em i tok, Willett bilong taun Siselhes, long Kent, em i wanpela hapman bilong wokim ol bikpela haus samting. Wanpela taim Willett i raun long hos bilong em long bikmoning, na em i lukim ol windo bilong ol haus i pas yet. Ating em i pilim olsem gutpela lait bilong san i lus nating, long wanem, ol man i slip yet. Olsem na em i kirapim wok bilong tokim palamen bilong Inglan long kamapim wanpela lo bilong senisim aua bilong klok. Taim bilong kol i laik pinis, orait ol bai tanim han bilong klok i go antap inap olsem 80 minit, na bihain taim kol i laik kam bek gen ol bai tanim han bilong klok i go bek inap 80 minit, na bai i gat hap san i stap yet long apinun tru bilong mekim ol wok.
Francis i tok, wanpela pepa Willett i bin raitim i tok olsem: “Lait i olsem wanpela gutpela presen yumi kisim long Man i bin wokim yumi. Taim lait bilong san i stap, ol man i stap amamas na ol i no tingim tumas ol bikpela hevi, na ol i pilim olsem ol i gat strong bilong karim ol kain kain hevi i save kamap long yumi ol man.”
King Edward Namba 7 i no bin wetim ol lain bilong palamen i tok orait long wanpela lo bilong senisim aua bilong ol klok, nogat. Em i makim Sandringham, em haus bilong king na bikpela hap graun inap olsem 7,900 hekta i stap long en, long bihainim dispela pasin bilong senisim aua bilong klok. Bihain em i bin mekim wankain samting long ol hap bilong king i stap long Winsa na Balmoral.
Bihain, wanem samting i bin mekim na ol lain bilong palamen i orait long dispela lo bilong senisim aua bilong ol klok? Long taim bilong Namba Wan Pait ol i no laik bai kerasin o ges samting i pinis hariap, na ol i save, sapos san i stap yet, ol man bai i no gat wok long kirapim lait! Em nau, long dispela as na sampela narapela kantri i bihainim wankain pasin. Long taim bilong Namba Tu Pait long Inglan ol i bin senisim aua bilong klok na maski em 8 o 9 klok long nait, san i stap yet. Dispela i mekim na long taim bilong san ol i tanim han bilong klok i go antap inap tupela aua, na long taim bilong kol ol i tanim han bilong klok i kam bek inap wanpela aua.
Wanpela ston i gat rait i stap long en long Pets Wut bilong kirapim ol man long tingim William Willett, em piksa bilong em i stap long han sut. Rait i tok olsem William Willett em i “man bilong kirapim ol narapela long tingim ‘taim bilong san.’ ” Dispela rait i stap long narapela tok ples olsem “Horas non numero nisi aestivas,” insait bilong dispela tok i olsem, “Mi no save tingim ol aua bilong klok long olgeta taim, nogat, mi save tingim ol aua long taim bilong san tasol.”
[Piksa Kredit Lain long pes 31]
With thanks to the National Trust