Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g00 9/8 p. 12-13
  • Sakim Wanpela “Kis” i Kamapim Dai

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Sakim Wanpela “Kis” i Kamapim Dai
  • Kirap!—2000
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Bilong Helpim Ol Man i Gat Dispela Sik
  • Abrusim Sik Em Nambawan Samting
  • Ol i Tingting Planti Long Blut i Gat Sik Long En
    Kirap!—1999
  • Sik—Bihain Bai I Pinis?
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1983
  • Ol Sik Ol Binatang i Givim Long Man—Hevi i Go Bikpela
    Kirap!—2003
  • Kala Kala Bilong Ol Binatang Bitel
    Kirap!—2004
Lukim Moa
Kirap!—2000
g00 9/8 p. 12-13

Sakim Wanpela “Kis” i Kamapim Dai

WANPELA MAN LONG BRASIL I RAITIM DISPELA STORI BILONG KIRAP!

Long biknait taim yu slip, dispela samting i wok long kam klostu long yu. Em i no kirapim yu. Tru tumas, yu slip i dai na yu no surik liklik taim dispela samting i kaikaim yu.

DISPELA samting i save kam long tudak em i wanpela binatang i stap long Saut Amerika na ol i kolim olsem baba, o binatang i save kis long man. Inap 15 minit samting dispela binatang inap kaikaim yu na wok isi isi long pulim blut bilong yu. Hap em i kaikaim yu long en bai i no inap bagarapim yu. Tasol nogut ol pekpek em binatang i lusim long skin bilong yu i gat ol liklik binatang jem long en ol i kolim Trypanosoma cruzi, o T. cruzi. Sapos dispela jem i go insait long bodi bilong yu long rot bilong ai, o maus, o long hap i gat sua long en, wanpela sik inap kamap (American trypanosomiasis). Planti man i save kolim dispela sik olsem sik Sagas.

Taim sik Sagas i kamap nupela, wanpela samting ol i ken luksave hariap long en i olsem ai i solap. Bihain long dispela i gat ol narapela samting inap kamap, olsem skin les, skin hat, les long kaikai, o pekpek wara. Na insait long wanpela o tupela mun bihain dispela samting i save pinis, maski ol i no kisim marasin. Tasol samting nogut moa bilong dispela sik inap kamap bihain. Insait long 10 o 20 yia samting bihain long taim dispela sik i kisim man, em inap kisim sik long klok, olsem klok i no wok stret, o i no wok moa.a

Sampela i ting olsem dispela sik i stap pinis long skin bilong 18 milion manmeri, na long olgeta yia i gat 50,000 manmeri i save dai long en. Tasol i no olsem dispela binatang i kaikaim olgeta dispela manmeri na ol i kisim dispela sik, nogat. Sampela em ol pikinini i susu na kisim dispela sik i stap long skin bilong mama. Taim pikinini i stap yet long bel, em inap kisim dispela sik long mama bilong em o em inap kisim taim mama i karim em. Sampela narapela rot bilong kisim, i olsem long rot bilong blut ol i givim long haus sik na long sampela kaikai ol i no bin kukim na i gat dispela jem (T. cruzi) i stap pinis long en.b

Ol i mekim wanem bilong daunim sik Sagas? Ol marasin bilong kilim binatang i wok long daunim namba bilong ol binatang baba. Tasol i no gutpela tumas long spreim marasin insait long haus, na ol i mas mekim wok long en long olgeta 6-pela mun. Yunivesiti bilong Rio de Janero i bin kamapim narapela samting ol i ken mekim wok long en bilong kilim ol binatang​—⁠em wanpela pen i gat marasin i stap pinis long en. Pastaim ol i traim dispela pen long 4,800 haus. Pen i mekim wanem? Tupela yia bihain, klostu olgeta (80 pesen) bilong ol dispela haus i no gat binatang long en. Sampela lain bilong skelim ol samting i kisim save olsem ol lip bilong diwai nim (Brazilian cinamomo) i gat wanpela kain marasin long en i no gat strong long kilim binatang, tasol dispela marasin i save oraitim sik i stap long binatang na pasim sik long kamap long ol narapela binatang.

Bilong Helpim Ol Man i Gat Dispela Sik

Olsem wanem? I gat samting bilong helpim planti milion manmeri i gat sik Sagas? I gat. Sampela saientis bilong olgeta hap bilong graun ol i wok long kisim ol nupela save long ol samting bilong dispela binatang jem (T. cruzi). Save ol i kisim inap helpim ol long kamapim samting bilong painimaut hariap olsem man i gat dispela sik o nogat, na kamapim marasin i pasim man long kisim sik long namba wan taim, na strongpela marasin moa bilong daunim sik.

Long Julai 1997, ol saientis i salim wanpela hap bilong dispela binatang jem i go long wanpela roket (Columbia) long skai i stap antap tru. Long dispela rot ol inap skelim wanem samting win bilong antap tru i mekim long jem. Em bikpela samting long kisim dispela save, long wanem, dispela bai helpim ol long kamapim wanpela marasin i stret long dispela jem (T. cruzi). Wok bilong painim ol nupela marasin i bikpela samting tru, long wanem, taim dispela sik i stap longtaim pinis long skin, ol marasin ol i mekim wok long en long nau i no inap pinisim.c

Wanpela saientis bilong Brasil, em Constança Britto, em i save olsem i gutpela sapos man i kisim marasin taim sik i nupela long skin bilong em. Olsem na em i kamapim wanpela rot bilong painimaut insait long 2-pela de tasol olsem man i gat dispela sik o nogat. Tasol sori tru, planti man ol i no save olsem ol i gat dispela sik taim sik i nupela long skin bilong ol.

Abrusim Sik Em Nambawan Samting

Orait yu ken mekim wanem samting sapos hap yu stap long en i gat dispela binatang baba?

▪ Mekim wok long wanpela taunam sapos yu slip long wanpela haus ol i wokim long graun o long kunai.

▪ Mekim wok long ol marasin bilong kilim binatang. Dispela bai daunim rot bilong kisim sik.

▪ Stretim ol hap bilong banis bilong haus i bruk liklik. Ol binatang baba inap mekim wok long ol kain hap olsem bilong kamapim ol pikinini.

▪ Olgeta taim haus i mas i stap klin, na klinim baksait bilong ol piksa na ol sia na kabot samting.

▪ Kisim ol matres na laplap samting na putim long san sampela taim.

▪ Tingim, dispela sik inap stap long skin bilong ol animal bilong bus na ol animal bilong ples.

▪ Sapos yu ting yu painim wanpela binatang baba, salim i go long etpos i stap klostu long yu na ol i ken skelim.

[Ol Futnot]

a Ol mak bilong dispela sik i no wankain long olgeta man, na sampela hevi bilong en i no bilong sik Sagas tasol. Mipela kamapim ol bikpela samting bilong dispela sik, olsem na ol tok bilong mipela i no bilong makim olsem man i gat dispela sik o nogat. Planti man i no save pilim wanpela samting bilong dispela sik i go inap long taim sik i laik bagarapim ol.

b Wanpela lain (U.S. Centers for Disease Control and Prevention) i tok sampela kantri ol i no save glasim blut bilong haus sik long olgeta taim bilong save olsem dispela sik Sagas i stap long en o nogat.

c Ol dokta i mekim wok long wanpela marasin (nifurtimox) bilong sakim dispela binatang jem (T. cruzi), tasol planti taim dispela marasin i save pait nogut tru long skin bilong man.

[Blok long pes 13]

Olsem Wanem Ol i Kisim Save Long Sik Sagas?

Long 1909, Carlos Chagas, wanpela dokta bilong Brasil, em i wok long Minas Jerais long Brasil. Long dispela hap sik malaria i laik pasim ol wokman long wokim wanpela rot bilong tren. Dispela dokta i luksave olsem sik bilong planti lain i kam lukim em i no wanpela sik ol man i save long en. Na tu, em i lukim olsem ol binatang baba i pulap long ol haus long dispela hap, em ol binatang i save dring blut bilong man. Taim em i skelim bel bilong dispela binatang, em i painim wanpela nupela jem. Dispela dokta i makim nem bilong dispela jem olsem Trypanosoma cruzi, bilong litimapim nem bilong pren bilong em, em Oswaldo Cruz. I stret dispela nupela sik i kisim nem bilong dispela dokta, Carlos Chagas, long wanem, bikpela wok em i bin mekim i helpim ol long painimaut as bilong dispela sik.

[Piksa long pes 12, 13]

Planti taim ol binatang baba i pulap long ol haus i stap ausait long taun

[Kredit Lain]

Photos: PAHO/WHO/P. ALMASY

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim