Ol i Go Longwe Long Narapela Hap
WANPELA MAN LONG KENYA I RAITIM DISPELA STORI BILONG KIRAP!
GRAUN i pairap bikpela tru taim planti milion lek i paitim graun. Bikpela lain animal i ron i go, na lek bilong ol i kikim graun na kamapim planti retpela das. Lek bilong ol animal i longpela nating na ol i ron i go na abrusim ol liklik maunten na ples daun, ol ples kunai na wara. Planti animal i wokabaut wantaim, na ol i katim bikpela hap kunai na i go. Dispela bikpela lain animal i save singaut na ron i go, em i wanpela gutpela samting tru bilong lukim long ples bilong ol animal—em ol wildebis i go longwe long narapela hap.
Gaden Iden Bilong Afrika
Serengeti i wanpela hap graun ol man i no bin wokim gaden samting long en. Em i stap long kantri Tansania na Kenya. Em i traipela ples kunai em sais bilong en i 30,000 skwe-kilomita. Dispela hap graun i gat gutpela gris long en, olsem na naispela grinpela gras i karamapim dispela hap. I gat hap ol diwai akas i stap long en na ples kunai i gat sampela diwai em ol elefan i save kaikai lip bilong ol. Ol lain jiraf i wokabaut isi i go long ples kunai.
Long sampela hap i gat ol liklik maunten ston, em win na ren i mekim na ol dispela ston i no gat ol liklik baret samting long en. Ol dispela ston i kam antap long graun na ol laion na lepat i ken sanap long ol na lukluk nabaut. Ol wara i ron strong na i baut baut i go na i pulap long ol hipopotamus na pukpuk. Long ples kunai, ol lain wildebis, hatebis, topi, na planti narapela kain antelop i kaikai gras i stap. Ol sibra em nek bilong ol i drai i bung long ol hulwara, ol i raunim ol wara olsem nekles i gat waitpela na blakpela bis. Ol gasel na impala i tromoi lek na kalap i go longwe long ples kunai. Ol bikpela lain bafalo i gat traipela kom na masol, ol i kamautim gras long bikpela maus bilong ol na kaikai isi i stap.
I gat planti lain laion long Serengeti. Long taim bilong bikpela san, ol i slip aninit long ol diwai samting na wetim taim ples i kol long apinun na ol i ken go painim abus. I hatwok long lukim ol lepat long hap ol i slip long en, ol i slip gut long ol han bilong diwai na lait i kam aninit long ol lip i haitim gut skin bilong ol. Ples kunai i gutpela hap long bikpela pusi sita i ken spit na ron long en. Yu no inap lukim gut skin bilong em taim em i spit i go bilong kisim abus.
Tru tumas, graun bilong Serengeti i gutpela ples bilong ol animal i ken stap long en na ol man i amamas long lukim. Tasol ol bikpela lain wildebis i wanpela narakain gutpela samting namel long ol animal.
Paniman Bilong Ples Kunai
Ol i ting inap 1.5 milion wildebis i raun long Serengeti. Dispela animal i luk narakain, het bilong em i longpela na ai bilong em i lait, na tupela ai i stap longwe longwe antap long het. Kom bilong em i olsem bilong bulmakau na i tanim liklik i go daun long sait na tanim i go antap. Baksait bilong en i go daun na i luk olsem tupela lek long baksait i no strong na sais bilong ol i no stret wantaim strongpela sol na nek bilong dispela animal. Longpela lek i bun nating i karim hevi bilong bikpela bodi bilong wildebis. Em i gat longpela waitpela mausgras, braunpela gras long nek, na tel bilong en i olsem bilong hos, olsem na wildebis i gat lukluk bilong planti narapela narapela animal.
Ol wildebis i save mekim ol samting i pani na i amamasim ol man. Taim ol i bung long bikpela lain, ol i mekim bikpela pairap i kain olsem planti tausen rokrok i singaut. Taim ol i sanap long ples kunai, i luk olsem ol i kirap nogut tru long ol samting ol i lukim.
Sampela taim, wildebis man i ran long ples kunai na em i go sait sait na raun raun. Em i tromoi het bilong en, kalap kalap, na kikim das bilong graun. Sampela i tok em i mekim olsem bilong pulim ai bilong ol wildebis meri o bilong soim save bilong em olsem mekim tok lukaut long ol narapela wildebis man. Tasol sampela taim i luk olsem wildebis i laik pilai tasol.
Kamap Long Graun i Birua Long Ol
Ol wildebis i save karim pikinini bilong ol long taim stret. Ol i gat save long karim pikinini bilong ol long wankain taim, inap 80 i go 90 pesen bilong ol pikinini i kamap insait long 3-pela wik. Insait long dispela haptaim, planti tausen bebi i kamap na lain wildebis i go bikpela tru. Kwiktaim olgeta mama i mas pas gut wantaim pikinini bilong ol, long wanem, sapos lain wildebis i kirap nogut na ran nabaut, mama inap lusim pikinini na pikinini i stap wanpis bai i hatwok long abrusim bagarap.
Ol pikinini i kamap long graun i gat ol birua i putim ai long ol. Ol mama i wet i go inap long taim i no gat wanpela samting inap bagarapim ol, na nau ol i karim pikinini. Tasol sapos wantu birua i kamap, ol inap stopim skin bilong ol yet long karim pikinini na ranawe i go. Bihain, taim birua i no stap moa, ol i karim pikinini.
Taim pikinini i kamap i luk olsem em i save pinis olsem ol birua i stap, na inap sampela minit tasol bihain long mama i karim em, em yet inap sanap. Bihain long wanpela wik, pikinini inap spit long ples kunai inap 50 kilomita long wanpela aua.
Taim Bilong Go Long Narapela Hap
Ol bikpela lain wildebis i save go longwe long narapela hap long Serengeti. As bilong dispela pasin em ren. Long olgeta yia i gat taim bilong ren na san samting na dispela i bosim ren. Long yia olgeta, ren i save pundaun long sampela hap bilong dispela traipela ples kunai.
Ol wildebis i mas dring wara long olgeta de na kaikai gras long olgeta taim. Taim ol i gat kaikai na wara, ol i stap long wanpela hap. Tasol long taim bilong san, gras na ol hul wara bilong ples kunai i drai na pinis. Ol lain wildebis i no inap wet long taim ren i kam. Ol i mas i go long hap ren i pundaun long en.
Long hap ren i pundaun, ples kunai i drai pinis bai senis hariap. Insait long sampela de tasol, ol grinpela kru bai kamap na kamapim gutpela grinpela gras. Dispela nupela gras i gat planti wara na gutpela marasin samting long en, na dispela i save pulim ol wildebis i kam.
Ol dispela animal inap save long wanem hap ren bai pundaun long en, maski ol i stap longwe. Ol man i no save olsem wanem ol wildebis i save long ren i pundaun long narapela hap bilong Serengeti—ol i save lukim ol bikpela klaut i stap longwe o smelim wara i stap long win. Tasol bilong stap laip, lain wildebis i mas i go long narapela hap. Na tru tumas, ol i save mekim olsem!
Rot Ol Inap Kisim Bagarap Long En
Ol i kirap isi isi long wokabaut i go long narapela hap. Ol wildebis i laik stap wantaim; taim wanpela i kirap wokabaut i go long wanpela hap, ol narapela bai lusim kaikai na kirap bihainim em. I no longtaim na lain olgeta i wokabaut. Ol i hangre na nek bilong ol i drai, na dispela i mekim na ol i wokabaut i go. Sampela taim ol i ran. Sampela taim ol i wokabaut isi i go long wanpela longpela lain, na kamapim ol baret i go daun insait long graun.
I gat planti samting inap bagarapim ol taim ol i wokabaut. Ol birua i save bihainim bikpela lain wildebis, ol i putim gut ai long ol animal i wokabaut isi isi, i lek nogut, o sik. Taim ol wildebis i wokabaut i go, ol i kam long hap bilong ol laion em ol i hait na wet i stap. Ol i hait long longpela kunai, na ol dispela bikpela pusi i spit i go insait long lain wildebis i kaikai i stap, na dispela i mekim na ol wildebis i kirap nogut na ran nabaut. Ol lepat, sita, weldok, haiena, olgeta i laik kisim ol wildebis i no inap wokabaut wantaim ol narapela o ol i wokabaut i go longwe long ol. Taim ol i kilim i dai wanpela, ol pisin olsem tarangau i save kam. Ol i pait bilong kisim hap mit i stap yet, na ol i pinisim olgeta na ol bun tasol i stap, em ol bai kamap waitpela olgeta aninit long hatpela san bilong Afrika.
Ol wara i ran strong i putim hevi long lain wildebis i mas brukim wara. Em i gutpela samting tru long lukim taim ol i brukim wara, planti tausen animal i kalap long arere bilong wara i go daun insait long en. Klostu olgeta i kamap gut long hapsait bilong wara. Wara i karim sampela i go o pukpuk i wet i stap aninit long wara i kisim ol. Long olgeta yia ol i mekim dispela kain raun ol inap kisim bagarap long en. Taim raun bilong ol i pinis, ating ol i bin wokabaut inap 3,000 kilomita.
Man—Nambawan Bikpela Birua
Inap planti tausen yia, ol man i no bin bagarapim tumas pasin bilong ol wildebis long i go longwe long narapela hap. Tasol nau man i nambawan bikpela samting bilong bagarapim dispela pasin. Insait long sampela yia i go pinis, gavman bilong Tansania na Kenya i bin wok strong long lukautim ol animal bilong Serengeti. Tasol maski ol wildebis i save go long narapela hap insait long hap ol man i save lukautim ol animal long en, ol man i save holim na kilim i dai planti tausen wildebis. Ol man i gat ol trap ol i wokim long waia, supsup i gat marasin nogut, na gan, na ol i kilim ol animal bilong kisim abus na bilong salim long ol man i laik baim. Planti ofisa bilong lukautim ol animal i patrol long dispela hap bilong lukautim ol animal, tasol Serengeti i bikpela hap na i hatwok tru long lukautim gut olgeta hap bilong en. Taim namba bilong ol manmeri i go bikpela, planti man moa i mekim pasin i no stret long dispela ples kunai. Wok bilong makim wanpela bikpela hap graun bilong ol animal i ken stap gut long en, em i wanpela bikpela tok ol i save tok pait oltaim long en.
Long bipo planti milion animal olsem bafalo i wokabaut long ol ples daun bilong Not Amerika. Nau ol i pinis olgeta. Sampela man i pret olsem wankain samting bai painim ol bikpela lain wildebis bilong Is Afrika. Sori tru sapos yumi lukim dispela narakain gutpela animal i pinis. Yumi wetim tru taim God bai bosim graun long stretpela pasin, na ol man na animal bai sindaun gut wantaim. (Aisaia 11:6-9) Tasol long nau yumi kirap nogut yet long dispela narakain samting—em pasin bilong ol wildebis long i go longwe long narapela hap.
[Piksa long pes 24]
Ol i mas brukim ol wara i ran strong