Bikbel Bilong Afrika—Gutpela Pasin Bilong En
WANPELA MAN LONG KENYA I RAITIM DISPELA STORI BILONG KIRAP!
YU RAN long ka long ples kunai long wanpela hap long Afrika. Nau ka i go antap long wanpela liklik maunten na yu lukim wanpela lain animal i stap klostu long yu, na ol i luk olsem samting bilong pret long en. Ol i bikpela tru. Longpela bilong en long lek i go antap long sol bilong en i olsem 1.5 mita, na hevi bilong en i olsem wanpela ton. Ol i kirap nogut long lukim yu i kam, olsem na ol i no meknais liklik, ol i sanap tasol. Ol i apim het bilong ol liklik bilong harim smel bilong yu na ol i lukluk strong long yu.
Tasol yu lukluk strong long kom bilong ol, long wanem, narapela kom i go inap long narapela kom i olsem 147 sentimita. Long sampela bikbel, as bilong kom i braitpela tru na i save karamapim pes antap na i kain olsem hat. Ating nau yu tingting planti olsem: Sapos dispela animal i paitim paitim kom long ka, olsem wanem long ka?
Na ating yu pret, long wanem, ol man i tok, bikbel em animal bilong pait. Dispela kain bikbel (Cape buffalo) i bilong wanpela hap bilong Afrika, na ol man i tok, maski liklik samting i skrapim bel bilong en, em bai raunim dispela samting na mekim nogut long en. Na ol i tok, long olgeta animal long olgeta hap bilong graun i save kaikai gras, i no gat narapela i winim dispela kain bikbel long kilim i dai man na laion. Olsem na taim yu lukim ol dispela bikbel ating yu no pret nating, a? Na taim wanpela bikbel i pulim win strong tumas, ating yu pret long em bai raunim yu, a? Tasol nogat, ol i baut na ranawe!
Yu no ken ting yu bin lukluk strong long ol na dispela i mekim na ol i pret na ranawe. Nogat. Tru, bikbel i no wanpela animal bilong mekim nabaut long en, tasol em i gat gutpela pasin isi. Em i no save kaikai man o narapela animal, em i kaikai gras tasol. Ol man bilong painim abus i bilasim gut tok giaman bilong ol bambai ol man i ting bikbel em wanpela animal nogut. Tasol ol saveman i bin skelim pasin bilong bikbel i no tok olsem. Taim wanpela animal i laik pait wantaim bikbel, bikbel bai ranawe. Em i no animal bilong kros na pait—bikbel i gat gutpela pasin.
Wok Gut Wantaim
Bikbel i no laik stap wanpis, em i laik stap wantaim ol narapela bikbel. Ol bikbel i stap long planti hap bilong Afrika long hap saut bilong Sahara. Sapos i gat wara, bikbel i amamas long stap long kain kain ples maski em ples tais, o kunai, o maunten samting. Long taim bilong ren i gat planti wara na kaikai, olsem na bikpela lain bikbel bai raun wantaim. Long sampela hap inap 350 bikbel bai raun wantaim, tasol sampela lain bikbel i bikpela tru—planti tausen bai raun wantaim. Long taim bilong san ol bikbel bai raun long liklik lain, olsem tupela i go inap 20 tasol. Long olgeta de, olsem wanpela taim long moningtaim na wanpela taim long apinun, lain bikbel bai wokabaut i go long wara klostu. Wanpela bikbel inap dring 30 i go inap 40 lita wara.
Long taim bilong bikpela san ol bikbel i amamas long slip long wara na tantanim nabaut long graun malumalum. Dispela i mekim na skin bilong ol i kol liklik. Na ol i mekim olsem bilong rausim ol liklik binatang nogut i pas long skin bilong ol. O ol bai amamas long slip aninit long diwai na trautim bek gras o lip samting ol i bin kaikai long nait na isi isi ol i wok long kaikai gen.
Taim wanpela samting i laik bagarapim wanpela bikbel, wantu lain olgeta bai wok gut wantaim bilong helpim em. Bikbel bai mekim pairap long maus bilong en na dispela i olsem bilong toksave long ol narapela. Nau olgeta bikbel bai bung bung bilong helpim em. Na ol i tok, sampela lain bikbel i bin bung wantaim na raunim wanpela laion! Dispela pasin bilong bikbel i narapela kain long ol narapela animal i save kaikai gras, long wanem, taim hevi i kamap ol narapela animal i save tingim skin bilong ol yet tasol. Tasol bikbel i save tingim ol narapela bikbel, em i no tingim em yet tasol. Olsem na sapos wanpela bikbel i lek nogut o em i gat sik na em i stap klostu long lain bilong en, em inap stap laip.
Na maski i no gat samting bilong bagarapim lain bikbel, ol i bihainim yet wankain pasin. Olsem: Sapos olgeta bikbel i kaikai na nau sampela i laik slip, liklik taim na olgeta bai slip. Bipo ol saveman i ting lain bikbel i save bihainim pasin bilong wanpela, olsem gopas bilong ol. Tasol nau ol i ting ol bikbel i save bihainim wanpela i save gut long ples ol i raun long en, na planti taim em wanpela lapun bikbel meri. Taim ol bikbel man i bikpela pinis ol i lusim lain, olsem na i no gat wanpela i bosim ol tru.
Bikbel Man—Em i Laik i Stap Wanpis?
Bilong wanem ol bikbel man i lusim lain bikbel? Ol i no amamas long stap wantaim lain bilong ol? Nogat. Skin bilong ol i bikpela na ol i hatwok long wokabaut planti, olsem na ol i amamas long stap long wanpela hap tasol. Wan wan bikbel man bai makim hap graun bilong em yet—em ples i gat ol diwai na gras bilong kaikai na wara. Tasol em i no stap longwe tumas long lain bikbel. Em i save stap klostu long rot lain bikbel bai wokabaut long en bilong painim wara. Wan wan taim em bai bung wantaim lain bilong em na kaikai wantaim ol. Long taim bilong bikpela san i no gat bikpela hap wara, olsem na sampela bikbel man bai bung wantaim na go long wara. Ol bai go tupela taim long wanpela de.
Olsem wanem sapos lain bikbel i mas wokabaut long hap graun wanpela bikbel man i bin makim olsem hap graun bilong em yet? Pait i save kamap? Nogat. Bikbel man bai bungim lain bikbel long mak bilong hap graun bilong em na kisim ol i go long hap graun bilong narapela bikbel man. Orait, nau narapela bikbel bai lukautim lain i go inap long mak, na ol bai mekim olsem i go i go inap long ol i kamap long wara. Sapos wanpela samting i laik bagarapim lain bikbel, ol bikbel man bai lukautim gut ol meri na pikinini. Ol bai go baksait long lain, em ples ol animal samting i ken mekim nogut long ol, na ol bai stap inap long lain olgeta i ranawe pinis.
Olsem na tok bilong ol man i no stret taim ol i tok bikbel bilong Afrika em animal nogut. Nau yumi gat liklik save long dispela animal. Em i no wanpela animal i gat pasin nogut na i no gat save liklik. Nogat. Em i gat pasin isi na gutpela pasin long wok gut wantaim lain bilong en. Olsem na gutpela yumi tingim ol gutpela pasin bilong en na bihainim.
[Ol Piksa long pes 24, 25]
Sampela taim lain bikbel i bung bung na raunim laion
Maski ol bikbel man i lusim lain bilong ol, ol i no birua long ol