Yu Ting Marit Inap Sakim Bikpela Hevi?
“Samting God i pasim pinis, em man i no ken katim.”—MATYU 19:6.
OL BIKPELA win na ren i bin kamap nau long sampela hap bilong graun, na dispela i bin traim tru planti haus, olsem ol i gutpela na strongpela o nogat. Ol bikpela win i bagarapim ol haus na i brukim nabaut ol bun bilong ol haus, maski i luk olsem ol i sanap strong.
Long nau, yumi ken tok marit i olsem wanpela haus em bikpela win na ren i bagarapim as na ol bun bilong en. Wanpela savemeri long sindaun bilong famili, Stephanie Coontz, em i tok: “Marit i no bikpela samting moa long laip na sindaun bilong ol man.”
Olsem wanem? Yu inap lukim ol samting dispela tingting i bin kamapim? Yu ting marit i no stap olsem wanpela gutpela samting moa long i stap bilong ol man? Sapos olsem, bilong wanem dispela samting i wok long kamap? Na ol man inap ting olsem marit bilong ol i ken stap amamas o ol inap holimpas amamas insait long marit? Orait pastaim yumi ken skelim wanem ol samting i wok long bagarapim marit.
Ol Samting i Wok Long Bagarapim Marit
Ol samting i wok long bagarapim marit i no nupela samting, ol i bin stap long bipo bipo tru. Ol pasin na tingting em namba wan papamama bilong yumi i bin kisim, i bin kamapim ol hevi bilong marit yumi lukim long nau. Adam tupela Iv i mekim sin taim ol i kirap bihainim laik nogut bilong ol yet, na long dispela rot “sin i kamap long graun.” (Rom 5:12) Baibel i tok bihain long dispela, “ol manmeri i tingting tasol long ol samting nogut.”—Stat 6:5
Kirap long dispela taim i kam inap long nau, pasin bilong ol man i no senis. Wanpela samting i save bagarapim marit em pasin bilong ol man na meri long inapim laik bilong ol yet tasol. Ol inap ting marit em i samting bilong bipo, em i no inap helpim ol man long nau long dispela taim we ol man i gat ol nupela tingting long wanem pasin i stret. Na ol lo long pasin bilong katim marit i no strong moa na dispela i mekim na ol man i ting pasin bilong katim marit i no samting bilong sem long en.
Ol man i save les kwik, ol i laik ol samting i mas kamap hariap na ol i ken inapim laik bilong ol wantu tasol, ol i no save tingting tumas long ol samting pasin bilong katim marit i save kamapim. Ol tok promis olsem ol bai i stap fri na ol i ken bihainim laik bilong ol yet, dispela i grisim ol, na ol i ting taim ol i katim marit ol bai stap amamas.
Taim ol bikpela hevi i painim ol marit, sampela i save go lukim ol saveman bilong helpim ol marit o ol i ritim ol buk ol kain saveman olsem i bin raitim. Tasol sori tru, long nau sampela saveman olsem ol i save strongim ol man long katim marit na i no strongim ol long i stap wantaim. Buk The Case for Marriage i tok: “Ating long nau em i namba wan taim we marit i wok long bagarap. Ol man i no tingim moa olsem marit i wanpela gutpela samting. Sampela taim ol samting bilong bagarapim marit em wanpela tingting bilong ol man na i save sutim stret marit, na as bilong dispela tingting em ol ‘saveman’ husat i ting ol man i no inap stap gut long narapela inap laip olgeta bilong ol o dispela pasin i kalabusim tumas ol man.”
Tingting i Senis
Tingting bilong ol man long marit na long as bilong marit i bin senis. Ating yu lukim pinis olsem planti man i no ting moa olsem em i bikpela samting long stap gut long poroman marit, ol i save tingting moa long inapim laik bilong ol yet—na planti taim dispela i save nogutim poroman bilong ol. Nius Journal of Marriage and Family i tok, dispela pasin bilong ol marit long tingim laik bilong ol yet tasol “i kirap long 1962 samting na i go bikpela bihain long 1971 samting.” Ol samting i bin kirapim ol man long bipo long marit, olsem ol i laik bai narapela i laikim ol, ol i laik pas gut na stap gut wantaim narapela, kamapim pikinini, na narapela i inapim laik bilong narapela, ol dispela samting i no strong moa.
Sampela narapela samting i save kamap long taim bilong yumi i bin senisim hariap ol samting bilong marit long planti kantri. Namba wan, bipo em wok bilong man long lukautim famili long mani samting na meri i mekim ol wok bilong haus, tasol dispela i bin senis long planti kantri. Ol meri i bin kirap mekim wok mani, olsem na i gat planti famili moa we man na meri i gat gutpela wok mani. Namba tu, planti manmeri moa i orait long ol meri singel i karim pikinini, olsem na namba bilong ol famili i gat papa o mama tasol i go bikpela. Namba tri, planti manmeri moa i stap nating wantaim na ol i no marit. (Lukim blok “I No Strong Olsem Marit.”) Namba foa, planti man i orait long man i stap wantaim man o meri wantaim meri na ol i orait long ol dispela kain lain i ken marit wantaim. Olsem wanem? Ol dispela pasin bilong nau i bin stiaim tingting bilong yu long marit?
Planti Man Moa i Katim Marit
Nau yumi ken skelim sampela kantri bilong save olsem wanem pasin bilong ol man long orait long katim marit i bin mekim na planti marit moa i bagarap. Wanpela ripot i tok, long Amerika, “namba bilong ol lain i katim marit i go bikpela tru inap 4-pela taim namel long 1970 na 1996.” Long olgeta 5-pela 5-pela man o meri, inap olsem wanpela i katim marit. Marit bilong husat inap bagarap hariap moa? Ol ripot i soim olsem ol lain i katim marit, inap 60 pesen bilong ol i no bin marit inap 10-pela yia.
Long ol narapela kantri tu, planti man moa i katim marit. Long 2004, namba bilong ol man i katim marit long Inglan na Wels em 153,490. Inap 40 pesen bilong ol marit long Australia bai katim marit. Long wanpela yia tasol—2002 i go 2003—namba bilong ol lain i katim marit long Ripablik Bilong Korea i go antap inap 21,800, olsem na inap 167,100 marit i katim marit. Long Japan, long olgeta 4-pela 4-pela marit wanpela i katim marit, olsem na namba bilong ol lain i katim marit long Japan i klostu wankain olsem long Yurop. Wanpela saveman bilong skelim ol famili long Japan Retkros Yunivesiti i tok: “Long bipo ol lain em marit bilong ol i bagarap tru, ol tasol i save katim marit. Tasol nau em i bin kamap olsem wanpela samting man i mekim sapos em i laik.”
Long planti kantri ol lotu i bin stap longpela taim na pasin bilong ples i bin helpim ol marit long stap strong. Tasol long nau ol dispela samting i no inap pasim moa planti man long orait long pasin bilong katim marit. Olsem: Misin Katolik i save tingim olsem marit em i samting holi. Long 1983, misin i senisim liklik ol lo bilong ol long marit na nau em i isi moa long ol Katolik i ken katim marit. Olsem na kirap long dispela taim, planti man moa i bin katim marit.
Tru tumas, ol samting i save pasim tupela marit long stap gut wantaim i wok long bagarap. Tasol i no olgeta samting i save bagarapim marit i stap long ples klia. Pasin bilong ol man i go nogut, tasol i gat narapela bikpela as na planti marit moa i save bagarap—em wanpela samting planti manmeri i no save tingim.
Samting i Stap Hait na i Kamapim Hevi
Baibel i tok Satan—husat i as bilong pasin bilong ol man long tingim ol yet—em i gat strong long pulim ol man long mekim pasin nogut. Bilong wanem i olsem? Long wanem, em i bin raus long heven na i kam daun long graun na em i kros nogut tru. Tru tumas, em i tingting strong long kamapim planti hevi, na marit em God i bin kamapim em i wanpela bilong ol samting Satan i laik bagarapim.—KTH 12:9, 12.
Jisas i tok long taim Satan i raus long heven, na i tok: “Pasin nogut bai i kamap bikpela, olsem na planti man bai i lusim pasin bilong laikim ol arapela.” (Matyu 24:12) Aposel Pol tu i tok: ‘Ol man bai i laikim ol yet tasol, laikim tumas long kisim mani, litimapim nem bilong ol yet, hambak nabaut, tok kros, tok nogut long ol arapela, sakim tok bilong papamama, i no tok tenkyu, givim baksait long ol pasin bilong God. Ol bai i no save long pasin bilong i stap pren bilong ol arapela [o, laikim wanfamili], na taim ol i kros, bai i no gat rot bilong pinisim kros bilong ol. Ol bai i tok nogut long ol arapela, i no bosim laik bilong bodi, pait na bagarapim ol man nabaut, birua long olgeta gutpela pasin, mekim nogut long ol pren bilong ol, bihainim kwik olgeta kranki tingting bilong ol, tingim ol yet i bikpela man tru, laikim tumas ol kain kain pasin bilong amamas bilong dispela graun, na ol i no laikim God.’ (2 Timoti 3:2-4) Ol dispela kain pasin nogut i bin stap long olgeta taim, tasol long nau ol i kamap strong moa, olsem planti man i save tokaut long en.
Ol bikpela hevi i laik bagarapim marit, olsem na yumi inap mekim wanem samting bilong lukautim yumi yet na bilong marit bilong yumi i ken stap strong na amamas? Stori i kamap bihain long dispela bai skelim dispela askim.
[Rait long pes 5]
“Planti man i save tromoi ol samting ol i no laikim moa, na ol inap kisim wankain tingting long poroman bilong ol.”—SANDRA DAVIS, SAVEMERI BILONG OL LO I LUKAUTIM FAMILI
[Blok/Piksa long pes 4]
“I No Strong Olsem Marit”
Planti man na meri i save stap wantaim, tasol ol i no marit. Ripot bilong lain U.S. Centers for Disease Control and Prevention i tok, dispela kain pasin bilong stap nating wantaim “i no strong olsem marit.” Sampela bilong ol dispela man na meri i stap wantaim bilong ol i ken save ol inap stap amamas wantaim o nogat. Yu ting dispela pasin i daunim namba bilong ol marit i no stap amamas wantaim na mekim marit i kamap gutpela? Nius Journal of Marriage and Family i tok, ol samting i kamapim klia olsem dispela pasin i no helpim marit. Nius Journal i tok: “Ol lain i bin stap wantaim paslain long ol i marit, planti bilong ol i no stap amamas . . . , ol i gat planti hevi moa bilong marit, na . . . planti marit olsem inap bagarap.”
[Blok/Piksa long pes 5]
Marit Bilong Ol Lain i Stap Laip Longpela Taim
Long nau ol man i save stap laip longpela taim moa. Tasol dispela gutpela samting i bin putim hevi long marit. Long nau, pasin bilong katim marit i pinisim marit bilong planti, em bipo indai i bin pinisim marit bilong ol kain lain olsem. Tingim wanpela narakain hevi bilong marit i save painim ol meri Japan i bin marit longpela taim. Nius The Washington Post i tok, ol saveman i kolim dispela olsem hevi bilong taim man i ritaia. Wanpela meri husat i bin marit inap 40 yia, em i tingim taim man bilong em i bin ritaia, na em i tok long dispela taim em i tingting olsem: “Mi mas katim marit nau. Mi no bin amamas long mekim ol samting bilong helpim em taim em i kam bek long haus long wok. Tasol taim em i stap long haus long olgeta taim, mi les olgeta long em.”