Ol Yangpela i Laik Save
Olsem Wanem Mi Inap Sakim Traim?
◼ Karen i no bin stap longpela taim long pati na nau em i lukim tupela mangi i kam na ol i karim sampela beg. Em i save long samting i stap insait long ol dispela beg. Paslain long pati i kamap, em i bin harim ol i tok olsem bai i gat planti dring long dispela pati. Karen i no bin tokim papamama bilong em long dispela samting. Em i tokim em yet olsem ol dispela mangi i giaman tasol. Em i ting olsem bai i gat sampela bikpela man i stap long dispela pati.
Orait nau Karen i harim nek bilong wanpela pren. “Yu mekim wanem na yu sanap nating tasol? Yu laik bagarapim amamas bilong pati?” Karen i tanim na lukim pren bilong em Jessica, na Jessica i holim tupela botol bia em nau tasol ol i bin opim. Jessica i holim wanpela bia long pes bilong Karen na tok, “Plis, no ken tok olsem yu yangpela tumas na yu no inap kisim dispela kain amamas!”
Karen i laik tok nogat. Tasol em i hatwok long sakim dispela bia, long wanem, Jessica em i pren bilong em, na em i no laik bai Jessica i tingim em olsem meri bilong bagarapim amamas bilong pati. Na tu, Karen i tingim Jessica olsem wanpela gutpela meri. Na sapos Jessica i dring bia, orait i no gat rong long em tu i dring bia. Karen i tokim em yet olsem, ‘Em bia tasol. Em i no olsem pasin bilong kisim drak o slip wantaim man.’
TAIM yu stap yangpela yet, traim i save kamap long kain kain rot. Planti taim ol traim i save kamap long rot bilong ol samting em man i mekim long meri o meri i mekim long man. Ramon,a em wanpela mangi i gat 17 krismas, em i tok: “Long skul ol meri i save strong long ol mangi i mas laikim ol. Ol meri i laik holim yu na lukim olsem yu bai larim ol i mekim i go i go o nogat. Maski sapos yu tok nogat, ol bai mekim yet!” Wankain samting i bin painim Deanna, em wanpela meri i gat 17 krismas. Em i tok: “Wanpela mangi i kam na putim han raunim mi. Mi paitim strong han bilong em na tok, ‘Yu mekim wanem? Mi no save liklik long yu!’ ”
Ol traim inap painim yu tu, na ating i luk olsem ol dispela traim i save kamap planti taim. Wanpela Kristen i tok: “Ol traim i olsem man i wok long nok nok long dua maski yu no laik harim nok bilong em.” Olsem wanem? Yu save harim dispela nok planti taim tumas? Wanpela bilong ol dispela samting i save pulim yu?
□ Smok
□ Dring alkohol
□ Kisim drak
□ Lukim ponografi
□ Insait long pasin pamuk
□ Ol arapela samting ․․․․․
Sapos yu bin putim tik long wanpela bilong ol dispela samting long antap, orait no ken kisim tingting olsem yu no fit long stap olsem wanpela Kristen, nogat. Yu inap lain long bosim ol laik nogut na sakim traim. Olsem wanem yu inap mekim dispela? I gutpela long save long ol samting i save kamapim ol traim. Skelim 3-pela samting.
1. Sin. Laik nogut i stap long olgeta sinman. Aposel Pol tu—em i wanpela strongpela Kristen—em i tok: “Taim mi laik mekim gutpela pasin, pasin nogut i save pasim rot bilong mi.” (Rom 7:21) Dispela i kamapim klia olsem maski sapos man i save bihainim stretpela pasin, sampela taim “pasin bilong bel kirap na aigris” inap kamap long tingting bilong em. (1 Jon 2:16) Tasol sapos man i wok long tingim tingim ol dispela laik nogut, dispela inap kirapim em long mekim sin. Baibel i tok: “Pasin bilong bel i kirap, em i olsem meri i kisim bel, na bihain em i save kamapim sin, olsem meri i karim pikinini.”—Jems 1:15.
2. Ol wanskul na TV samting. Ol traim i stap long olgeta hap. Wanpela meri, Trudy, i tok: “Long skul na long ples wok, olgeta taim ol manmeri i save toktok long pasin bilong man i slip wantaim meri. Long TV na long ol muvi, oltaim ol i mekim dispela pasin i luk olsem samting bilong amamas long en. Tasol ol i no soim ol samting nogut i save kamap long en!” Trudy i save pinis olsem dispela samting i gat strong long pulim man. Em i tok: “Taim mi gat 16 krismas, mi bin laikim tru wanpela man. Mama bilong mi i tokim mi olsem sapos mi no senisim pasin bilong mi, i no longtaim na mi bai kisim bel. Mi bel hevi tru long mama bilong mi i gat kain tingting olsem! Tasol tupela mun bihain mi kisim bel.”
3. ‘Ol laik nogut.’ (2 Timoti 2:22) Dispela hap tok inap makim olgeta kain laik em ol yangpela i save kisim. Olsem, ol i laik bai ol wanlain i orait long ol, o ol i laik bai ol arapela i tingim ol olsem man o meri i bikpela pinis. I no gat rong long kisim ol kain tingting olsem, tasol sapos ol yangpela i no bosim ol dispela laik, ol inap mekim na bai i hatwok moa long sakim ol traim. Olsem, sapos yu gat strongpela laik long ol arapela i tingim yu olsem man o meri i bikpela pinis, orait dispela inap kirapim yu long sakim ol gutpela stiatok em papamama i bin skulim yu long en. Dispela samting i bin kamap long Steve husat i gat 17 krismas. Em i tok: “Mi bikhet long papamama na mi mekim olgeta samting em ol i bin skulim mi long mi no ken mekim—mi mekim olsem bihain tasol long mi kisim baptais.”
Em tru olsem ol dispela samting yumi stori pinis long en ol i gat bikpela strong bilong pulim ol yangpela. Tasol maski i olsem, yu inap sakim ol traim. Olsem wanem yu inap sakim ol traim?
◼ Pastaim, yu mas luksave long wanem traim i gat bikpela strong na i hatwok long sakim. (Ating yu luksave pinis long en.)
◼ Orait nau askim yu yet, ‘Dispela traim i save kamap long wanem kain taim?’ Putim tik long wanpela bilong ol dispela hap:
□ Long skul
□ Long ples wok
□ Taim yu stap wanpis
□ Long narapela taim ․․․․․
Sapos yu save long wanem taim ol traim i save kamap, ating dispela bai helpim yu long abrusim olgeta. Olsem, tingim dispela stori yumi bin skelim long kirap bilong dispela stori. Wanem samting i stap olsem tok lukaut bilong helpim Karen long save olsem hevi inap kamap long dispela pati em i stap long en? Olsem wanem em inap abrusim dispela traim?
◼ Orait nau yu (1) luksave pinis long traim (2) na yu save long wanem taim dispela traim i save kamap, olsem na nau yu redi long mekim sampela samting bilong sakim dispela traim. Namba wan samting yu mas mekim em long skelim olsem wanem yu inap abrusim ol samting em ol inap pulim yu. Long daunbilo, raitim ol samting yu inap mekim.
․․․․․
․․․․․
(Ol eksampel: Sapos bihain long skul ol wanskul i save strong long yu smok wantaim ol, orait ating yu ken bihainim narapela rot bambai yu no ken bungim ol long rot. Sapos yu save lukim Intenet na planti taim ol piksa bilong ponografi i kamap, orait ating yu ken putim sampela program bilong pasim ol kain piksa olsem. Na tu, taim yu laik painim sampela save long Intenet, makim gut wanem tok yu taipim long hap i gat dispela tok “search.”)
Tru, i hatwok long abrusim olgeta kain traim. Ating yu bai bungim wanpela bikpela traim—ating em bai kamap long wanpela taim yu no tingim. Yu inap mekim wanem taim kain traim olsem i kamap?
Stap redi. Taim “Satan i traim [Jisas],” kwiktaim em i sakim Satan. (Mak 1:13) Bilong wanem? Long wanem, em i save pinis long samting em bai mekim. Tingim dispela samting. Jisas i no wanpela robot. Em inap pundaun long traim. Tasol em i no pundaun, long wanem, em i bin pasim tok pinis long bel olsem oltaim em bai bihainim tok bilong Papa bilong em. (Jon 8:28, 29) Tok bilong Jisas i tru taim em i tok: “Mi no lusim heven na kam daun bilong bihainim laik bilong mi yet. Nogat. Mi kam daun bilong bihainim laik bilong Papa, em i bin salim mi na mi kam.”—Jon 6:38.
Long spes i stap daunbilo, raitim tupela risen wai na yu mas sakim traim i save kamap planti taim long yu, na tupela samting yu bai mekim bilong sakim traim.
1. ․․․․․
2. ․․․․․
Tingim, taim yu pundaun long traim, yu kamap olsem wokboi bilong ol laik nogut bilong yu yet. (Taitus 3:3) Wai bai yu larim ol laik nogut i bosim yu? Yu mas bihainim pasin olsem man i bikpela pinis na bosim ol laik nogut, no ken larim ol laik nogut i bosim yu.—Kolosi 3:5.
[Futnot]
a Mipela i senisim ol nem long dispela stori.
SAMTING BILONG TINGIM
◼ Yu ting traim inap kamap long ol lain i gutpela olgeta?—Stat 6:1-3; Jon 8:44.
◼ Taim yu sakim traim, pasin bilong yu long stap gut long God inap mekim wanem long ol arapela?—Sindaun 27:11; 1 Timoti 4:12.
[Blok long pes 25]
MEKIM DISPELA EKSPERIMEN
Kisim wanpela kompas, na putim gut bambai nil bilong kompas i poin i go long hap not. Orait nau kisim wanpela magnet na putim long sait bilong kompas. Wanem samting i kamap? Pastaim nil i poin i go long hap not, tasol nau em i poin i go long magnet.
Maus bilong bel bilong yu i kain olsem dispela kompas. Sapos yu skulim gut, em bai poin i go long hap stret na helpim yu long mekim ol gutpela disisen. Tasol ol poroman nogut, kain olsem magnet, inap paulim gutpela tingting bilong yu. Dispela i skulim yumi long wanem samting? Yu mas abrusim ol manmeri na ol samting em inap bagarapim pasin bilong yu long skelim gut ol samting!—Sindaun 13:20.
[Blok long pes 25]
SAMTING YU KEN MEKIM
Paslain long narapela i pulim yu long mekim rong, tingim sampela tok yu ken mekim long em. Tasol i no olsem yu mas kamapim planti tok na bai em i ting yu stretpela man moa winim em, nogat, yu ken mekim sotpela tok tasol. Olsem, sapos wanpela wanskul i laik givim smok long yu, orait yu ken tok: “Sori, mi no save smok. Nogut yu westim smok bilong yu!”
[Piksa long pes 26]
Taim yu pundaun long traim, yu kamap olsem wokboi bilong ol laik nogut bilong yu yet