Ol Samting Bilong Mekim Musik Long Israel Bilong Bipo
MUSIK em bikpela samting long i stap bilong lain Israel bilong bipo. Ol i save winim trampet na horn bilong toksave long ol manmeri long kam bung bilong mekim lotu na toksave long ol bikpela samting i laik kamap. Ol i save pilaim harp na lyre bilong mekim isi bel bilong king. (1 Samuel 16:14-23)a Long taim bilong selebretim ol bikpela bung, ol i save paitim dram, simbol na sistrum bilong mekim musik.—2 Samuel 6:5; 1 Stori 13:8.
Baibel i tok, Jubal, wanpela tumbuna pikinini bilong Kein, em i “tumbuna bilong ol man i save mekim musik long harp na flut.” (Stat 4:21) Ating em i fes man long wokim ol samting bilong mekim musik em ol i gat string long en na ol narapela samting em ol man inap winim long maus bilong mekim musik.
Baibel i stori olsem planti taim ol i mekim wok long musik long taim bilong ol bikpela bung o bilong mekim toksave. Tasol Baibel i no stori tumas long wanem kain ol samting bilong mekim musik em ol i bin yusim. Long rot bilong ol samting ol man i bin painim long graun na ol olpela rait bilong bipo, ol saveman i traim long skelim ol samting bilong mekim musik bilong bipo i luk olsem wanem na krai bilong ol i wanem kain. Tasol sampela tingting ol i kamapim, em tingting bilong ol yet tasol. Orait nau yumi ken skelim sampela samting ol i bin painim tru tru.
Ol Tambarin, Sistrum, na Simbol
Bihain long God i wokim mirakel na bringim Moses na lain Israel i brukim solwara Retsi, susa bilong Moses em Miriam, wantaim “olgeta meri . . . i paitim ol tambarin na danis.” (Kisim Bek 15:20) Tru ol tambarin em yumi save long en long nau, ol i no bin painim ol wankain tambarin olsem long taim bilong ol man bilong raitim Baibel. Tasol i gat ol imis bilong ol meri bilong bipo em ol i holim ol liklik dram. Ol i bin painim ol dispela imis long Israel long ol hap olsem Achzib, Megiddo, na Beth-shean. Planti Baibel i kolim dispela samting bilong mekim musik olsem tambarin. Ating em i wanpela raunpela samting em ol i wokim long diwai, na ol i pasim ai bilong en long skin bilong animal.
Long bipo, ol meri i save paitim tambarin long ol bung bilong amamas, na ol i save singsing na danis wantaim. Baibel i stori olsem taim Jepta, em hetman bilong ol Israel, i kam bek long wanpela pait em i bin winim, pikinini meri bilong em i “paitim tambarin na i danis” i kam bungim em. Na taim Devit i winim pait, ol meri i amamas long em na “ol i singsing na danis” na ol i “paitim ol tambarin.”—Hetman 11:34; 1 Samuel 18:6, 7.
Taim king Devit i bringim bokis kontrak i kam long Jerusalem, ol manmeri “i mekim save singsing na mekim musik, bilong litimapim nem bilong Jehova. Ol i wok long pilaim ol harp na pilaim ol kain kain samting i gat string long en bilong mekim musik, na ol i pilaim ol tambarin na sistrum na simbol. Ol i bin wokim ol dispela samting long diwai pain.” (2 Samuel 6:5) Bihain i gat lain bilong mekim musik long tempel long Jerusalem, em sampela bilong ol i hapman bilong paitim simbol, winim trampet, pilaim harp, na pilaim ol narapela samting bilong mekim musik i gat string long en.
Ating nau yumi save ol tambarin i luk olsem wanem, tasol olsem wanem long ol sistrum? Em wanpela samting i gat ol liklik metal long en na i gat handel, na ol i save seksekim bilong mekim musik. Baibel i stori long sistrum wanpela taim tasol, em long taim we ol i bringim bokis kontrak i kam bek long Jerusalem. Tasol stori bilong ol Juda i kamapim olsem long taim bilong hevi ol i save pilaim sistrum tu.
Olsem wanem long ol simbol bilong bipo? Ating yu bai tingim ol olsem tupela raunpela kapa plet em ol i save paitim wantaim. Tasol sampela simbol long Israel bilong bipo, ol i liklik inap olsem 10 sentimita na i wankain olsem ol castanet, na krai bilong ol i sap liklik.
Harp na Ol Samting Bilong Mekim Musik i Gat String
Planti taim ol i tanim dispela tok Hibru “kinnor,” olsem “harp” o “lyre,” em wanpela samting bilong pilaim musik em ol Israel bilong bipo i save yusim. Devit i bin pilaim harp bilong mekim isi bel bilong King Sol. (1 Samuel 16:16, 23) Ol saveman i bin painim 30 kain kain piksa bilong harp long ol olpela banis ston, ol koin, ol piksa, na ol hap plang samting bilong bipo. Long ol yia i kam i go, stail bilong ol harp i senis senis. Man bilong mekim musik i save holim harp na pilaim musik.
Nebel i wankain liklik olsem harp. Ol man i no save nebel i gat hamas string na bikpela bilong en i olsem wanem, na ol i save paitim olsem gita o pilaim olsem harp. Tasol planti saveman i ting olsem ol man bilong pilaim musik ol inap karim raun nebel na harp.
Ol Trampet na Horn
God i bin tokim Moses long wokim tupela trampet. Ol i mas kisim silva na paitim long hama na wokim dispela tupela trampet. (Namba 10:2) Ol pris i save mekim wok long en bilong toksave long ol samting bilong tempel na ol narapela bung. Ol i save winim trampet long narapela narapela wei bilong givim toksave long ol narapela narapela samting. Sampela taim ol i save winim strong trampet na sampela taim ol i pulim krai bilong trampet i go, o ol i winim trampet sotpela taim tasol. Ol man i no save long ol trampet i luk olsem wanem, long wanem, ol man bilong painim ol samting bilong bipo, ol i no painim yet ol trampet bilong taim bilong Baibel. Ol atis i droim piksa bilong trampet em ol i ting i luk olsem trampet bilong bipo. Wanpela bilong ol kain piksa olsem i stap long Banis Ston Bilong Taitus long Rom.
Dispela tok “horn,” o shofar, i stap winim 70 taim long Ol Skripsa Hibru. Ol i wokim horn long kom bilong meme o sipsip man. Sampela saveman bilong Juda i tok i gat tupela kain horn—wanpela em i stretpela na ol i karamapim maus bilong en long gol, na narapela em i krungut liklik na ol i bilasim long silva. Planti taim ol i mekim wok long horn bilong toksave long ol samting, long wanem, krai bilong en inap go longwe, na tu, em inap kamapim narapela narapela krai.
Long taim bilong ol Israel bilong bipo, ol i save winim horn bilong toksave long sampela bung bilong lotu, kain olsem ol i save winim horn long kirap bilong Sabat na long pinis bilong en. Tasol ol i save winim horn tu long ol narapela taim, olsem long taim bilong pait. Yumi ken piksaim long tingting ol soldia bilong Gideon i go bilong pait long lain Midian long nait, na ol i winim 300 horn long seim taim na ol i mekim ol Midian i kirap nogut.—Hetman 7:15-22.
Ol Kain Kain Samting Bilong Mekim Musik
Long taim bilong ol man bilong raitim Baibel, ol man i save mekim musik long ol kain samting olsem belo, flut, na wanpela kain gita i gat 3-pela string long en. Profet bilong Jehova, em Daniel husat i bin stap kalabus long Babilon bilong bipo, i stori long lain bilong mekim musik bilong King Nebukatnesar bilong Babilon. Dispela lain i bin yusim ol sita, flut na begpaip bilong mekim musik.—Daniel 3:5, 7.
Ol samting bilong mekim musik em Baibel i stori liklik long en, i soim olsem musik em i bikpela samting long i stap bilong ol Israel bilong bipo na ating musik i bikpela samting tu long ol lain bilong ol narapela kantri long bipo. Ol i save pilaim musik long haus king na long ol ples bilong lotu, na tu, long ol ples na ol haus.
[Futnot]
a Olgeta skripsa long dispela stori i kam long Baibel New World Translation.
[Piksa long pes 17]
Ol i save seksekim sistrum bilong mekim musik
[Piksa long pes 17]
King Devit em hapman bilong pilaim harp
[Piksa long pes 17]
Ol i bin yusim ol tambarin long bipo
[Piksa long pes 17]
Ol i save yusim trampet bilong mekim ol toksave
[Piksa long pes 18]
Imis bilong wanpela meri i holim samting bilong mekim musik, 800 B.C.E. samting
[Piksa long pes 18]
Koin bilong 200 C.E. samting i gat piksa bilong samting bilong mekim musik i gat string long en
[Piksa long pes 18]
Dispela hap ston bilong tempel bilong Jerusalem i gat dispela tok “go long ples bilong winim trampet,” bilong 100 B.C.E. samting
[Piksa Kredit Lain long pes 18]
Pottery figurine: Z. Radovan/BPL/Lebrecht; coin: © 2007 by David Hendin. All rights reserved; temple stone: Photograph © Israel Museum, Jerusalem; courtesy of Israel Antiquities Authority