Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g 10/11 p. 16-20
  • Tineja—Redim Pikinini Long Kamap Bikpela

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Tineja—Redim Pikinini Long Kamap Bikpela
  • Kirap!—2011
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Taim Pikinini i Kamap Bikpela
  • Lain Long Nupela Senis
  • Taim Tineja i Gat Tupela Tingting Long Lotu Bilong Yu
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2012
  • Papamama i Laik Winim Wanem Mak?
    Kirap!—2011
  • Toktok Gut Wantaim Ol Tineja
    Wastaua i tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2008
  • Redim Ol Tineja Long Kamap Man o Meri i Bikpela Pinis
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2009
Lukim Moa
Kirap!—2011
g 10/11 p. 16-20

Tineja​—Redim Pikinini Long Kamap Bikpela

PIKSAIM long tingting olsem yu lusim ples hat na yu go long ples i kol nogut tru we i gat ais long en. Taim yu lusim balus na kam ausait, yu pilim ples i kol nogut tru. Yu ting yu inap lain long stap long dispela ples? Yes, yu inap, tasol yu mas mekim sampela senis.

Wankain samting tu inap kamap long taim ol pikinini bilong yu i kamap tineja. Senis inap kamap wantu tasol. Olsem: Ating pastaim pikinini man i save pas gut wantaim yu, tasol nau taim em i kamap tineja em i laik poromanim ol wanlain bilong em. Na pikinini meri em pastaim em i save tokim yu long olgeta samting i painim em, tasol nau taim em i kamap tineja, em i no stori tumas wantaim yu.

Yu askim pikinini: “Skul orait o?”

Em i tok: “Yeh.”

Na em i no mekim narapela tok moa.

Yu askim em: “Yu tingting long wanem samting?”

Em i tok: “Nogat.”

Na em i pasim maus olgeta.

Bilong wanem pikinini i mekim olsem? I no longtaim i go pinis, pikinini bilong yu i save redi long tokim yu long olgeta samting. Tasol nau, em i no kamapim tumas tingting bilong em long yu. Na sampela taim em i go na tokim ol narapela long tingting bilong em, tasol em i no tokim yu. Ating yu pilim olsem yu no inap mekim wanpela samting bilong helpim pikinini taim em i wok long i go bikpela.

Yu ting i no gat rot moa long yu inap pas gut wantaim pikinini bilong yu long taim em i stap tineja? Nogat, i gat rot. Yu inap pas gut yet wantaim ol pikinini bilong yu taim ol i stap tineja. Tasol pastaim yu mas kliagut long wanem samting i kamap long dispela haptaim we pikinini i stap tineja.

Taim Pikinini i Kamap Bikpela

Bipo ol saveman i ting olsem taim pikinini i gat 5-pela krismas, sais na wei bilong kru long wok i klostu wankain olsem bilong man i bikpela pinis. Tasol nau ol i tok olsem sais bilong kru i no save senis tumas, nogat, wei bilong kru long wok em tasol i senis. Taim pikinini i kamap tineja, ol senis i save kamap long bodi na dispela i mekim na tingting na pasin bilong em tu i senis. Olsem: Ol liklik pikinini i no save skelim ol samting, tasol ol tineja ol i save skelim ol samting. (1 Korin 13:11) Ol i gat tingting bilong ol yet na ol i no pret long kamapim tingting bilong ol.

Wanpela man Itali nem bilong em Paolo, em i luksave olsem pasin bilong pikinini man bilong em i senis. Em i tok: “Taim mi lukim pikinini man bilong mi, mi pilim olsem em i no liklik mangi moa, em i kamap bikpela man pinis. Tru, bodi bilong em i senis, tasol samting mi kirap nogut moa long en, em tingting na pasin bilong em. Em i no save pret long kamapim na sambai long tingting bilong em!”

Olsem wanem? Yu lukim wankain samting tu i kamap long pikinini bilong yu? Ating taim em i liklik pikinini em i save harim na bihainim tasol olgeta tok bilong yu, na i no gat wok long yu tokim em long as na em i mas mekim wanpela samting. Tasol nau em i stap tineja na em i laik save long as na yu tokim em long mekim wanpela samting, na ating em i laik save tu long wai na famili i bihainim sampela pasin. Dispela inap mekim na sampela taim bai i luk olsem em i bikhet na i no laik harim tok bilong yu.

Tasol no ken ting olsem pikinini bilong yu i laik brukim ol lo yu putim. Ating em i pilim hatwok long bihainim ol lo yu putim. Tingim olsem yu muv i go long nupela haus na yu kisim ol tebol na sia tu i go wantaim. Yu ting em bai isi long painim spes inap long putim olgeta tebol na sia long dispela nupela haus? Ating nogat. Tasol samting yu bai mekim em olsem, yu no inap tromoi wanpela samting em yu laikim tumas.

Nau pikinini bilong yu i stap tineja na wankain samting i painim em. I olsem em i wok long redim em yet long dispela taim we em bai “lusim papamama.” (Stat 2:24) Tru, dispela taim bilong lusim papamama em i longwe yet, na pikinini i no kamap bikpela yet. Tasol long nau i olsem em i wok long pulapim ol kago bilong em long sutkes. Insait long dispela haptaim em i stap tineja, em i wok long skelim ol lo na ol pasin em papamama i bin skulim em long en, na em i wok long skelim wanem ol lo na pasin em bai bihainim taim em i kamap bikpela.a

Taim pikinini bilong yu i mekim ol kain disisen olsem, ating yu wari na tingting planti. Tasol yu ken save olsem, taim em i kamap bikpela man o meri, em bai holim yet ol tingting we em i pilim olsem i bikpela samting. Olsem na nau taim pikinini bilong yu i stap yet wantaim yu, em i gutpela taim bilong em long skelim gut ol stiatok na ol lo em bai bihainim long i stap bilong em.​—⁠Aposel 17:⁠11.

Em i gutpela long pikinini bilong yu i mekim olsem. Long wanem, sapos em i no mekim olsem, orait bihain taim em i kamap bikpela em bai bihainim nating lo na tingting bilong ol narapela na em i no inap skelim gut ol dispela samting. (Kisim Bek 23:⁠2) Baibel i tok kain yangpela olsem em i isi long ol narapela i pulim em, long wanem, em “i no gat gutpela tingting na save.” (Sindaun 7:⁠7) Yangpela husat i no gat pasin bilong skelim gut ol samting, em isi long “olgeta kain tok i pulim [em] nabaut olsem biksi na win i sakim nabaut ol samting.”​—⁠Efesus 4:⁠14.

Yu ken mekim wanem bilong helpim ol pikinini bilong yu na bai kain samting olsem i no ken painim ol? Yu ken helpim em long rot bilong 3-pela samting:

1 LAINIM GUT TINGTING

Aposel Pol i tok “ol man i bikpela pinis . . . ol i lainim gut tingting bilong ol long kliagut long wanem samting i stret na wanem samting i no stret.” (Hibru 5:14) Ating yu bai tok, ‘planti yia i go pinis, mi skulim pikinini bilong mi long wanem pasin i stret na wanem pasin i no stret.’ Em tru, ating dispela skul i bin helpim em taim em i liklik yet na i redim em long dispela haptaim em i stap tineja. (2 Timoti 3:14) Tasol Pol i tok ol man i mas i gat pasin bilong lainim gut tingting. Ol liklik pikinini inap kisim save long wanem samting i stret na wanem samting i no stret, tasol ol tineja i mas “kamap olsem ol man i bikpela pinis long pasin bilong skelim gut ol samting.” (1 Korin 14:20; Sindaun 1:4; 2:11) Yu no laik bai pikinini bilong yu i bihainim nating ol lo yu putim, nogat, yu laik bai em i skelim gut na wokim tingting na bihainim. (Rom 12:​1, 2) So olsem wanem yu inap helpim em long mekim olsem?

Wanpela rot em long larim em i kamapim tingting bilong em yet. Taim em i toktok no ken katim toktok bilong em, na no ken larim em i luksave olsem yu kros​—⁠maski sapos em i mekim ol tok em yu no amamas long en. Baibel i tok: ‘Putim yau kwik long harim tok, na no ken hariap long mekim toktok. Na no ken belhat hariap.’ (Jems 1:19; Sindaun 18:13) Na tu Jisas i tok: “Maus i save autim ol tingting i pulap long bel.” (Matyu 12:34) Sapos yu putim gut yau, bai yu kisim save long ol samting em pikinini bilong yu i tingting planti long en.

Taim yu toktok wantaim ol, no ken toktok tasol, mobeta yu tromoi sampela askim. Sampela taim Jisas i bin kamapim ol kain askim olsem “Yupela ting wanem?,” bilong kirapim ol disaipel bilong em long kamapim tingting bilong ol, na em i givim kain askim tu long ol man i gat strongpela het. (Matyu 21:​23, 28) Yu ken givim ol kain askim tu long pikinini bilong yu, maski em i kamapim tingting i narapela kain long tingting bilong yu. Olsem:

Sapos pikinini i tok: “Mi no save, God i stap tru o nogat.”

No ken tok: “Mipela i bin skulim yu gut olsem i gat God i stap, olsem na yu mas bilip olsem i gat God i stap!”

Yu ken tok: “Wanem samting i mekim na yu tok olsem?”

Bilong wanem yu mas kirapim pikinini long kamapim tingting bilong em? Taim yu harim pinis tok pikinini i mekim, yu mas painimaut gut tingting bilong em. (Sindaun 20:⁠5) Ating as tru na em i mekim dispela tok em long wanem em i pilim olsem i hatwok long bihainim ol lo bilong God.

Sapos ol narapela i putim presa long pikinini long mekim samting i brukim lo bilong God, em i no inap mekim sapos em i bilip olsem i gat God i stap. Olsem na sapos em i laik brukim lo bilong God, em bai wokim tingting olsem i no gat God i stap. (Song 14:⁠1) Em bai kisim tingting olsem, ‘Sapos i no gat God, orait i no gat wok long bihainim ol lo bilong Baibel.’

Sapos pikinini bilong yu i gat kain tingting olsem, i gutpela em i skelim gut dispela askim, Mi bilip tru olsem ol lo bilong God bai helpim mi tru, o nogat? (Aisaia 48:​17, 18) Sapos em i ting olsem ol lo bilong God i bilong helpim em, orait kirapim em long tingim olsem i gutpela long em i bihainim ol dispela lo.​—⁠Galesia 5:⁠1.

Sapos pikinini i tok: “Dispela em lotu bilong yu, em i no lotu bilong mi.”

No ken tok: “Dispela em lotu bilong yumi, na yu pikinini bilong mipela, olsem na yu mas bilip long samting mipela i bilip long en.”

Yu ken tok: “Ating dispela tok yu mekim em i strong tumas. Sapos yu sakim ol bilip bilong mi, orait i mas i gat narapela samting yu bilip long en. So yu bilip long wanem samting? Yu ting i stret long bihainim wanem ol lo?”

Bilong wanem yu mas kirapim pikinini long kamapim tingting bilong em? Sapos yu mekim olsem, dispela bai helpim em long skelim tingting bilong em. Ating em bai kirap nogut long painimaut olsem em tu i gat wankain bilip olsem yu, tasol em i tingting planti long narapela samting.

Olsem: Ating pikinini i no save long olsem wanem em bai kamapim bilip bilong em long narapela. (Kolosi 4:6; 1 Pita 3:15) O ating em i gat laik long prenim wanpela husat i no wanbilip bilong em. Yu mas painimaut long as tru bilong hevi bilong em, na helpim pikinini long luksave long dispela samting. Sapos planti taim em i lainim gut tingting bilong em long skelim wanem samting i stret na wanem samting i no stret, dispela bai helpim em long taim em i kamap bikpela man o meri.

2 OL BIKPELA MAN I MAS STIAIM OL

Sampela saveman i tok olsem long taim pikinini i kamap yangpela bai i gat planti hevi, tasol long sampela kantri long nau, ol yangpela i no gat kain hevi olsem. Ol i tok olsem long ol kain kantri olsem, taim ol pikinini i liklik yet ol i save mekim ol samting em ol bikpela man i save mekim. Ol i wok na bung wantaim ol bikpela man, na ol i save mekim ol wok em ol bikpela man tasol i save mekim. Olsem na long ol kain kantri olsem, i no gat dispela tok “yut kalsa,” o “ol yangpela bikhet mangi,” o “tineja.”

Long planti kantri, ol yangpela i save go long ol skul we i pulap tru long ol sumatin. Taim ol i go bek long haus, i no gat man long haus, long wanem, Papa na Mama wantaim i stap long wok. Ol wanblut bilong ol i stap longwe. Ol lain em ol i stap wantaim ol long olgeta taim, em ol wankrismas bilong ol.b Yu inap luksave olsem hevi inap kamap? Ol i raun wantaim ol poroman nogut. Ol saveman i kisim save olsem ol yangpela husat i save bihainim gutpela pasin, ol tu inap mekim ol pasin nogut sapos oltaim ol i bung wantaim ol yangpela na ol i no bung wantaim ol bikpela man.

Wanpela lain husat i no larim ol pikinini bilong ol i stap longwe long ol bikpela manmeri, em ol Israel bilong bipo.c Baibel i stori olsem Usia i bin kamap king bilong Juda taim em i stap tineja. Husat i bin helpim Usia long mekim dispela bikpela wok? Wanpela man i gat bikpela krismas, nem bilong em Sekaraia em i bin helpim Usia. Baibel i tok Sekaraia i “skulim Usia long pasin bilong pret na stap aninit long God, Bikpela.”​—⁠2 Stori 26:​4, 5.

Olsem wanem? I gat sampela bikpela manmeri i stap olsem pren bilong ol pikinini bilong yu na yu inap trastim ol? Yu no ken jeles long ol. Ol bai helpim pikinini bilong yu long mekim ol samting i stret. Baibel i tok: “Man i wokabaut wantaim man i gat gutpela tingting, orait em tu bai i kisim gutpela tingting.”​—⁠Sindaun 13:⁠20.

3 TINGTING LONG MEKIM GUT WOK

Long sampela kantri, i gat lo i putim mak long hamas aua ol tineja i ken yusim bilong mekim wok mani, na tu, i gat lo i tambuim ol tineja long mekim sampela kain wok. Long yia 1700 i go inap 1900, ol faktori na ol nupela masin i kamap, olsem na ol gavman i putim dispela lo bilong lukautim ol pikinini na bai ol pikinini i no ken mekim ol wok we ol inap kisim bagarap long en.

Tru, ol dispela lo i lukautim ol pikinini na bai ol man i no ken yusim ol bilong mekim wok we ol inap kisim bagarap long en, tasol sampela saveman i tok ol dispela lo i mekim na ol pikinini i no lain long mekim gut wok. Olsem na buk Escaping the Endless Adolescence i tok, planti yangpela i kisim “pasin antap, na ol i pilim olsem i stret ol i kisim ol samting ol i laikim na i no gat wok long ol i taitim bun long kisim ol dispela samting.” Dispela buk i tok ol yangpela i pilim olsem, long wanem, “ol i stap long wanpela haptaim we i pulap long planti samting bilong amamasim ol yangpela na i no gat wok long ol i mekim wanpela wok.”

Tasol Baibel i stori long ol yangpela husat i mekim bikpela wok taim ol i liklik yet. Tingim Timoti, em i bin tineja long taim em i bungim aposel Pol​—⁠em man i bin stiaim tru Timoti. Wanpela taim Pol i tokim Timoti olsem: “Mekim presen bilong God yu bin kisim i wok strong i stap, olsem man i winim paia na paia i lait strong.” (2 Timoti 1:⁠6) Taim Timoti i gat 19 o 20 krismas samting, em i lusim famili na raun wantaim aposel Pol na em i helpim long kirapim ol nupela kongrigesen na strongim ol brata. Pol i wok wantaim Timoti inap 10-pela yia pinis na em inap tokim ol Kristen long Filipai olsem: “Mi no gat narapela man i gat wankain pasin olsem em, bai em i tingim tru yupela.”​—⁠Filipai 2:⁠20.

Ol yangpela i save amamas long mekim gut wok, na moa yet taim ol i luksave olsem dispela wok i gat as tru bilong en. Dispela i skulim ol long ol gutpela pasin ol bai bihainim long taim ol i kamap bikpela man o meri, na tu, em inap helpim ol long nau taim ol i stap yangpela yet.

Lain Long Nupela Senis

Olsem tok piksa long kirap bilong dispela stori i kamapim, sapos yu papa o mama bilong wanpela tineja, ating yu pilim olsem yu stap long narapela ples we i kol nogut tru, na em i narapela kain long ples yu stap long en long sampela yia i go pinis. Tingim olsem yu inap lain, wankain olsem yu bin mekim taim pikinini i bebi yet i kam inap nau.

Tingim olsem haptaim pikinini bilong yu i stap olsem tineja em taim bilong yu long (1) helpim em long lainim gut tingting bilong em long skelim wanem pasin i stret na wanem pasin i no stret, (2) na long stiaim ol, na (3) helpim ol long kisim pasin bilong tingting long mekim gut wok. Taim yu mekim olsem, yu redim em long kisim pasin em bai bihainim taim em i kamap bikpela man o meri.

[Ol Futnot]

a Wanpela buk i tok dispela haptaim we pikinini i stap olsem tineja em taim we pikinini i wok long redi long lusim papamama. Bilong kisim sampela save moa, lukim Wastaua bilong Me 1, 2009, pes 10-12, em ol Witnes Bilong Jehova i wokim.

b Ol samting olsem TV, Intenet, na mobail fon i kirapim laik bilong ol yangpela long i stap oltaim wantaim ol wanlain bilong ol tasol, na ol i kisim tingting olsem ol bikpela manmeri i no inap pilim tingting na filings bilong ol.

c Dispela tok “tineja” i no stap long Baibel. Kirap long bipo yet i kam inap long taim bilong ol Kristen, ol yangpela insait long lain bilong God ol i save mekim ol samting na bihainim pasin bilong ol man i bikpela pinis. Na ol i mekim olsem kirap long taim ol i liklik yet.

[Blok/Piksa long pes 20]

“MI AMAMAS TRU OLSEM MI GAT GUTPELA PAPAMAMA”

Long rot bilong toktok na pasin bilong ol papamama em ol i Witnes Bilong Jehova, ol i save skulim ol pikinini bilong ol long bihainim ol stiatok bilong Baibel. (Efesus 6:⁠4) Tasol ol i no save subim ol pikinini long bihainim ol tok bilong Baibel.

Wanpela yangpela meri i gat 18 krismas, nem bilong em Aislyn, em i bihainim ol samting em papamama i bin skulim em long en. Em i tok: “Bilip bilong mi long lotu em samting mi save tingim long olgeta taim na em i no samting mi save tingim long wanpela de tasol. Bilip bilong mi i save stiaim ol disisen mi mekim na olgeta narapela samting mi mekim, olsem husat mi bai poroman wantaim, ol kos mi bai kisim long skul, na ol buk mi bai ritim.”

Papamama bilong Aislyn ol i Kristen, na em i amamas tru long papamama bilong em i bin skulim em gut. Em i tok: “Mi amamas tru olsem mi gat gutpela papamama, na mi tenkyu tru olsem ol i helpim mi long i gat laik tru long i stap wanpela Witnes Bilong Jehova. Papamama bilong mi bai stiaim mi long laip olgeta bilong mi.”

[Piksa long pes 17]

Larim pikinini i kamapim tingting bilong em

[Piksa long pes 18]

Man o meri i bikpela pinis inap stiaim gut pikinini bilong yu

[Piksa long pes 19]

Wok i gat as tru bilong en bai helpim tineja long mekim gut wok taim em i kamap bikpela

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim