Samting Papamama Inap Mekim
Planti tisa i tok i hatwok tru long helpim ol sumatin, tasol i hatwok moa yet long toktok long ol papamama
“Ol sumatin i paspas tru insait long wanpela klasrum! I no gat fen, na klasrum i hat nogut tru.”—Luis, Bolivia.
“Skul bilong mipela i no gat planti tisa, olsem na ol i no inap helpim ol wan wan sumatin. Skul i no gat ol mep, no gat saiens klasrum, no gat laibreri.”—Dorcus, Mianma.
“Planti tisa i hatwok tru long bosim ol sumatin. Sampela taim ol sumatin i bikhet tru, na dispela i mekim na i hatwok long ol i stadi gut long skul.”—Nina, Saut Afrika.
OL TOK i stap antap i kamapim olsem long sampela skul, i hatwok tru long ol sumatin i skul gut. Sapos yu papa o mama, bai yu mekim wanem bilong helpim pikinini bilong yu long kisim gut save maski i gat ol pasin bikhet long skul? Ol dispela tok bai helpim yu.
Soim olsem yu laik helpim pikinini.
No ken toktok tasol long ol hevi—ating planti bilong ol hevi em yu no inap stretim—mekim ol samting yu inap long mekim. Sapos pikinini bilong yu i no mekim gut wanpela sabjek o em i kisim presa long planti homwok, orait toktok wantaim em na painim sampela rot bilong helpim em. Olsem: Yu ting yu inap stretim gut wanpela rum bilong em i ken mekim ol skul wok bilong em? Olsem wanem? Pikinini bilong yu i mas i gat sediul bambai em i ken mekim ol skul wok bilong em? Yu ting pikinini i mas i gat man bilong helpim em? Bilong kisim sampela tingting, ating yu ken toktok wantaim tisa bilong pikinini na narapela tisa. Tingim ol dispela tisa olsem ol man bilong helpim yupela, no ken tingim ol olsem birua.
Helpim pikinini long tingim ol mak em i putim long skul.
Skul i mas helpim pikinini bilong yu long kamap gutpela man o meri bilong wok taim em i bikpela pinis. Ating em i no putim mak long kamap maniman, em i laik kisim save tasol long dispela. Tasol ol wok painimaut i soim olsem taim ol yangpela i go long skul planti i putim dispela mak—long kamap maniman. Baibel i givim stretpela tingting long ol samting bilong mani kago. Em i tok ‘mani i save helpim yumi long taim nogut,’ na i givim tok lukaut tu olsem “ol man i strong long kisim planti mani” ol bai i no stap amamas.—Saveman 7:12; 1 Timoti 6:9.
Pikinini i mas karim hevi na dispela bai skulim em.
Planti tisa i tok i hatwok tru long helpim ol sumatin, tasol i hatwok moa yet long toktok long ol papamama. Sampela papamama i hariap long sapotim pikinini na kros long tisa taim pikinini i mekim wanpela rong o feil long tes. Nius Time i kamapim tok bilong wanpela tisa bilong kolis husat i tok ol sumatin i bin “yusim mobail fon bilong ringim papamama na komplein long ol i no kisim gutpela mak long skul na bihain ol i givim fon long tisa—em namel long wanpela sabjek—ol i laik bai papamama i hariap long mekim sampela samting. Na em i tok sampela papamama i tok ol i bin tromoi bikpela mani long skul bilong ol pikinini, na i olsem ol i tok ol i laik bai ol pikinini i mas kisim gutpela mak olsem A.”
Ol kain papamama olsem ol i no helpim tru ol pikinini bilong ol. Long buk bilong em, The Self-Esteem Trap, Polly Young-Eisendrath, i tok olsem ol papamama i no “helpim” tru ol pikinini, nogat. Ol i pasim ol pikinini “long lain long pasin bilong wokim ol disisen, karim hevi, na stretim hevi bilong ol yet.” Em i tok moa: “Sapos olgeta taim papamama i stretim na karim hevi bilong pikinini na pikinini yet i no mekim wanpela samting, papamama bai save gut long pasin bilong stretim ol hevi, tasol taim pikinini i go stap em yet na hevi i painim em, hevi bai daunim em, long wanem, em i no lain long stretim na karim hevi bilong em yet.”
Bihainim stretpela tingting long samting bilong ediukesen.
Olsem mipela i kamapim pinis, skul inap redim pikinini long kamap gutpela man bilong wok taim em i kamap bikpela. (Stat 2:24) Tasol pikinini i mas i go long wanem ol skul bilong winim dispela mak?
No ken ting olsem pikinini bilong yu i mas i go long yunivesiti na bai em i gat gutpela sindaun. I gat ol narapela skul i stap we i no gat bikpela pe long en. Sampela taim, ol man husat i bin lain long pasin bilong mekim wok ol i gat gutpela sindaun olsem ol man i bin skul long yunivesiti.
Bikpela samting: Skul i gat ol hevi bilong en, na ol hevi em ol pikinini i save bungim long nau ol dispela hevi i no bin stap 10 yia i go pinis. Tasol pasin bilong yu long sapotim pikinini inap helpim em long kisim gutpela skul! I gutpela long yupela famili i ken toktok wantaim long ol tok i stap long pes 3 i go 7 long dispela nius.