Sapta 4

Bilong Wanem Papamama i Katim Marit?

“Mi tingim yet taim papa i lusim mipela. Mipela i no save long as bilong dispela hevi. Nau mama i mas go long wok na mipela ol pikinini tasol i stap long haus. Sampela taim mipela sindaun lukluk long windo tasol na wetim mama i kam bek na mipela i tingting planti, nogut em tu i lusim mipela. . . . ”​—Wanpela yangpela meri, em papamama i bin katim marit, em i stori olsem.

SAPOS papamama i katim marit, dispela i save bagarapim tru bel bilong ol pikinini na bel hevi bilong ol em inap i stap longtaim. Taim papamama i katim marit, dispela inap mekim na bai ol pikinini i sem, o belhat, o tingting planti, o ol i pret, nogut papamama i lusim ol olgeta; o ol i pilim olsem ol yet i gat asua, o ol i bel hevi tru na bel bilong ol i pas​—na sampela taim ol i laik bekim nogut long papamama.

Sapos nau tasol papamama i bin katim marit, ating sampela kain tingting olsem i kamap long bel bilong yu, long wanem God i laik bai yu gat papa na mama tu bilong mekim bikpela long yu. (Efesus 6:​1-3) Tasol yu laikim tumas papamama na nau wanpela i no i stap moa wantaim yu long olgeta de. Papamama bilong yangpela man Pol i bin katim marit taim Pol i gat 7-pela krismas, na em i tok: “Mi save laikim tumas papa na mi laik i stap wantaim em, tasol kot i tok mipela ol pikinini i mas i stap wantaim mama.”

Bilong Wanem Sampela Papamama i Katim Marit?

Planti taim papamama i haitim ol hevi bilong ol na bai ol pikinini i no ken save long ol dispela hevi. Papamama bilong yangpela meri Lin i bin katim marit taim em i liklik yet na em i tok: “Mi no bin lukim papamama bilong mi i kros pait. Mi ting tupela i sindaun gut wantaim.” Na maski pikinini i lukim papamama i save kros pait, sapos tupela i katim marit, ating bai pikinini i kirap nogut long dispela!

Planti papamama i save katim marit, long wanem wanpela i pamuk. God i orait long poroman i no gat asua em i ken katim marit. (Matyu 19:9) Na sampela papamama i save “belhat na bikmaus na tok bilas,” na nau tupela i pait. Em nau wanpela i pret, nogut poroman i bagarapim em o ol pikinini, olsem na em i katim marit.​—Efesus 4:31.

Tru, sampela papamama i katim nating marit na i no gat as tru bilong ol i mekim olsem. Sampela i tingim skin bilong ol yet tasol na ol i tok, ol i ‘no amamas’ o ol i ‘no laikim moa’ poroman bilong ol. Ol i no laik painim rot bilong stretim hevi bilong ol. Tasol God i no amamas long dispela pasin, long wanem em i “no laikim tru pasin bilong brukim marit.” (Malakai 2:​16) Na Jisas i mekim sampela tok na yumi ken save, sampela bai birua long poroman i bin kamap Kristen na bai ol i katim marit.​—Matyu 10:​34-36.

Maski papamama i pasim maus o ol i no tokim yu stret i gat wanem as na tupela i katim marit, tasol i no olsem tupela i no laikim yu. Ating bel bilong tupela yet i hevi tumas na tupela i hatwok long tokim yu long dispela samting. (Sindaun 24:10) Na ating tupela i sem na i no laik tokaut olsem tupela wantaim i gat asua.

Yu Ken Mekim Wanem?

Sapos yu tingting planti long dispela samting, orait painim wanpela taim i stret long toktok isi wantaim papamama. (Sindaun 25:11) Kamapim bel hevi bilong yu long tupela. Ating bai ol i stori gut long ol samting i bin kamap na tupela i katim marit. Na sapos tupela i no mekim olsem, maski. Jisas tu i no tokim ol disaipel long sampela samting em i ting ol i no inap save gut yet long en. (Jon 16:12) Na i stret sapos papamama i no laik tokim yu, long wanem em i samting bilong tupela yet, a?

Na yu mas save, maski i gat wanem as na tupela i katim marit, tasol dispela kros i bilong tupela yet​—tupela i no gat kros long yu! Wanpela lain i bin skelim sampela papamama i bin katim marit, na dispela lain i tok, narapela poroman i putim asua i go long narapela poroman, o ol i tok em asua bilong bos o ol tambu o wantok na ol i katim marit. Tasol i no gat wanpela i tok, em asua bilong ol pikinini. Olsem na maski papamama bilong yu i katim marit, i no olsem tupela i no laikim yu.

Isi Isi Bel i Orait Bek

Baibel i tok, i gat “taim bilong oraitim sikman.” (Saveman 3:​3) Sapos wanpela bun bilong yu i bruk em i no inap orait hariap​—sampela wik o mun i mas lus pastaim. Na i wankain tu taim yu gat bikpela bel hevi; bel bilong yu i no inap orait hariap.

Ol dispela lain i bin skelim ol hevi i save kamap taim papamama i katim marit na ol i kisim save olsem, pastaim ‘ol pikinini i pret na bel hevi na tingting planti,’ tasol insait long tupela yia samting dispela hevi bilong ol ‘i pinis liklik o i pinis olgeta.’ Na sampela man i tok, insait long tripela yia bel hevi bilong ol pikinini i wok long pinis. Ating yu pilim olsem tripela yia em i longtaim tru, tasol i gat planti samting i mas kamap pastaim na bai sindaun bilong yu i kamap gutpela gen, na bel bilong yu i orait bek.

Taim papamama i katim marit, dispela i bagarapim sindaun na wok bilong famili, na nau yupela i mas stretim ol wok bilong yupela long haus na stretim sindaun bilong yupela. Na papamama i no inap stretim kwik bel hevi bilong ol na tingim gut ol wok samting ol i mas mekim. Olsem na ating pastaim ol i no inap helpim yu. Tasol isi isi bai sindaun bilong famili i kamap gutpela gen.

Tasol Solomon i toksave olsem: “Yu no ken tok, ‘Olsem wanem na taim bipo i winim dispela taim nau?’ Sapos yu mekim kain tok olsem, yu no gat gutpela save.” (Saveman 7:​10) Sapos yu tingting oltaim long sindaun bilong yu long bipo, bai yu no inap pilim ol gutpela samting bilong yu long nau. Taim papamama i no katim yet marit, sindaun bilong yupela i olsem wanem? Yangpela meri Anet i tok: “Oltaim i gat kros na pait na bikmaus na sutim tok bilas i go i kam.” Tasol olsem wanem long sindaun bilong yupela long nau? Ating nau yupela i stap bel isi, a?

‘Mi Inap Helpim Tupela long Sindaun Wantaim Gen’

Sampela yangpela i ting ol inap helpim papamama long sindaun wantaim gen. Na maski papamama i maritim nupela poroman, pikinini i holim yet dispela tingting!

Tasol yu no ken giamanim bel bilong yu. Maski aiwara bilong yu i kam daun, na yu krai long tupela i mas stretim hevi na pas gut wantaim gen, o yu tingim kain kain rot bilong kirapim tupela long mekim olsem, tasol sori, dispela i no inap bungim gen tupela. Sapos yu wet nating long dispela samting i kamap, bai yu bagarapim bel bilong yu yet. (Sindaun 13:12) Solomon i tok, i gat “taim bilong painim samting i lus na taim bilong lusim samting.” (Saveman 3:​6) Olsem na yu mas kisim stretpela tingting​—papamama i katim pinis marit na yu no inap senisim dispela samting. Sapos yu kisim dispela kain tingting, dispela bai helpim yu long i stap amamas gen.

Kisim Gutpela Tingting Gen long Papamama

Taim papamama i katim marit, dispela i bagarapim sindaun bilong yu, na ating i stret yu bel hevi long dispela samting. Wanpela yangpela man i bel nogut long papamama na em i tok: “Papamama i tingim ol yet tasol. Tupela i no tingim mipela ol pikinini na ol hevi bai kamap long mipela long dispela samting tupela i mekim. Tupela i kirap tasol na stretim rot bilong katim marit.” Ating tru papamama i mekim olsem. Tasol sapos oltaim yu kros long dispela na yu stap bel nogut, dispela bai nogutim yu, a? Na dispela pasin bai bagarapim i stap bilong yu long bihain tu.

Baibel i tok: “Yupela i mas rausim olgeta pasin bilong bel nogut na kros na belhat . . . Yupela i mas mekim gutpela pasin long ol arapela . . . Yupela i mas lusim sin bilong ol.” (Efesus 4:​31, 32) Tasol papamama i bagarapim tru bel bilong yu, na olsem wanem yu inap lusim tingting long dispela? Yu mas save, tupela i no gutpela olgeta​—tupela i man bilong graun tasol​—tupela tu i save “mekim sin.” (Rom 3:23) Sapos yu tingim dispela samting, dispela inap helpim yu long kisim gutpela tingting gen long papamama.

Kamapim Bel Hevi Bilong Yu

Mipela i toktok wantaim wanpela yangpela man em papamama bilong em i bin katim marit, na em i tok, “Bipo mi no bin toktok wantaim sampela man long bel hevi bilong mi taim papamama i katim marit.” Taim em i kirap stori long dispela samting, pastaim bel bilong em i stap isi, tasol bihain em i tingim bek bikpela bel hevi i bin painim em na em i krai. Longtaim em i bin pasim bel bilong em, tasol nau em i kamapim bel hevi bilong em, na em i tok, ‘Taim mi mekim olsem, dispela i mekim gut bel bilong mi.’

Yu tu, sapos dispela kain hevi i bin painim yu, gutpela sapos yu kamapim bel hevi bilong yu long wanpela man; ating dispela bai helpim yu. Kamapim bel bilong yu long papamama na tokim tupela long ol samting yu pret na tingting planti long en. Ol strongpela Kristen tu inap helpim yu. Papamama bilong Kit i katim marit na tupela i no mekim sampela samting bilong helpim em long daunim bel hevi bilong em long dispela samting i bin painim famili. Tasol i gat sampela lain i bin helpim Kit. Em i tok: ‘Kongrigesen i kamap olsem famili bilong mi.’

Na bikpela samting tru, yu ken kamapim ol hevi bilong yu long Papa bilong yu long heven, em i save “harim beten bilong mipela.” (Buk Song 65:2) Papamama bilong yangpela man Pol i bin katim marit na em i stori long samting i bin helpim em, na em i tok: ‘Olgeta taim mi beten na mi pilim olsem Jehova i stap klostu long mi.’

Mekim Yet Ol Wok Bilong Yu

Taim papamama i katim marit, ating bihain sindaun bilong yu i no wankain olsem bipo. Tasol i no olsem yu no inap i stap amamas moa; sindaun bilong yu inap kamap gutpela gen na bai yu ken i stap amamas gen. Na i gat planti gutpela wok yu ken mekim tu. Baibel i givim gutpela tok long yu, olsem: “Yupela i mas wok strong oltaim.” (Rom 12:11) Tru tumas, yu no ken bel hevi o kros na stap nating​—kirap na mekim yet ol wok bilong yu! Givim bel long mekim ol wok bilong skul. Lain long mekim wanpela wok yu save kisim amamas long en. “Wok strong long mekim wok bilong Bikpela.”​—1 Korin 15:58.

Tru taim papamama i katim marit, dispela i givim bikpela bel hevi long yu, tasol sapos yu wok strong na yu strongim bel, isi isi bai dispela hevi i go liklik na yu no tingim tumas.

Toktok Wantaim long Ol Dispela Askim

◻ Wanem sampela as na papamama i katim marit?

◻ Bilong wanem sampela taim i hatwok long papamama i tokim yu long hevi bilong ol? Sapos ol i no laik tokaut long yu, yu ken mekim wanem?

◻ Bilong wanem yu no ken tingting tumas long sindaun bilong yu long bipo o yu ting yu inap helpim papamama long sindaun wantaim gen?

◻ I gat wanem gutpela samting yu ken mekim bai yu no bel hevi moa long papamama i bin katim marit?

◻ Sapos yu kros na bel nogut long papamama, yu ken mekim wanem bilong stretim dispela?

[Blok long pes 36, 37]

‘Taim Papamama i Katim Marit, Dispela Bai Bagarapim Sindaun Bilong Mi Olgeta?’

Taim papamama i katim marit, sampela yangpela i kirap mekim sampela samting i bagarapim tru sindaun bilong ol yet, olsem lusim skul samting. Ol i no tingting gut pastaim; ol i kirap nating na mekim. Sampela i kros na bel nogut na ol i kirap mekim pasin bikhet​—i olsem ol i laik bekim nogut long papamama. Deni i tok: “Taim papamama i katim marit, mi bel hevi stret. Mi no givim bel long skul, na wanpela yia mi feil. Bihain . . . mi kirap mekim nabaut taim tisa i laik lainim mipela. Mi bikhet na planti taim mi pait wantaim ol narapela manki.”

Tru, sapos yu bikhet, bai papamama i lukluk long yu. Tasol dispela pasin bikhet bilong yu bai kamapim wanem gutpela wok? Yu mekim hevi i go bikpela tasol. Taim wanpela man i mekim pasin bikhet, dispela i nogutim em yet. (Galesia 6:7) Yu no ken ting papamama i laik mekim nogut long yu; tupela i gat hevi na i olsem ol i no tingim yu. Mama bilong Deni i tok, “Taim mitupela papa i katim marit, bihain mi no tingim gut ol pikinini. Tingting na bel bilong mi i paul na mi no inap tingim ol.”

Baibel i tok, yu mas “wokabaut long ol stretpela rot.” (Hibru 12:13) Olsem na maski papamama i no stretim yu, yu yet yu mas wokabaut stret na yu no ken bikhet. (Jems 4:17) Yu gat wok long stretim yu yet na mekim stretpela pasin.​—1 Korin 9:27.

Tingting gut pastaim, nogut yu kirap kwik long mekim wanpela samting, olsem ranawe lusim haus. Baibel i tok: “Man i gat gutpela tingting, em i save was gut long ol pasin em i mekim.” (Sindaun 14:15) Sapos long dispela taim i gat planti samting i pulim nabaut tingting bilong papamama na taim yu laik toktok wantaim ol, ol i no putim gut yau, orait gutpela sapos yu go long wanpela gutpela pren bilong yu em i gat bikpela krismas liklik, winim yu, na yu toktok wantaim em long ol samting yu laik mekim.

Tasol ating yu tingting planti long sindaun bilong yu long bihain. Marit bilong papamama i bagarap, na ating yu tingting planti, nogut bihain yu marit na marit bilong yu tu i bagarap. Tasol maski dispela hevi i painim papamama​—i no olsem em i mas painim yu tu. Yu narapela man na maski marit bilong papamama i bagarap, dispela i no inap bagarapim marit bilong yu. Sapos bihain yu marit na yu wantaim poroman i bihainim tok bilong God, marit bilong yupela inap wok gut.

Ating nau yu tingting planti long kisim kaikai na klos na haus na mani. Bipo papamama i lukautim yu long ol dispela samting. Tru nau tupela i katim marit, tasol bai ol i stretim rot bilong lukautim pikinini bilong ol, maski mama tu i mas wok mani. Tasol wanpela buk (Surviving the Breakup) i toksave olsem: ‘Bipo mani bilong papamama em inap long lukautim famili, tasol nau famili i bruk na dispela mani i mas lukautim tupela lain, olsem na sindaun bilong olgeta wan wan bai go nogut liklik.’

Olsem na ating bai yu no gat planti samting bilong skin olsem bipo, olsem ol nupela nupela klos. Tasol Baibel i tok: “Taim mama i karim yumi na yumi kamap long graun, yumi no bin karim wanpela samting i kam. Na taim yumi lusim graun yumi bai i no inap karim wanpela samting i go. Tasol sapos yumi gat kaikai na laplap samting, orait yumi ken tok, ‘Em inap long mi.’ ” (1 Timoti 6:​7, 8) Nau yupela i mas skelim gut mani bilong yupela na ating yu ken insait long dispela wok. Na yu mas tingim Jehova, “em i save lukautim ol pikinini, papa bilong ol i dai pinis.” (Buk Song 68:5) Olsem na yu ken save, Jehova i tingim yu na em bai lukautim yu long ol samting yu sot long en.

Jeremaia i tok: “I gutpela sapos ol man i karim hevi taim ol i yangpela yet.” (Krai 3:27) Tru, taim papamama i katim marit, dispela i no “gutpela.” Tasol dispela hevi inap lainim yu long sampela gutpela samting.

Wanpela meri i bin skelim dispela samting em i tok: ‘Taim papamama i katim marit, ol pikinini i lain long karim hevi na ol i kisim tingting olsem bilong man i bikpela pinis. Ol dispela yangpela i skelim gut ol samting i bin painim papamama na ol i tingting gut long ol samting ol yet bai mekim long bihain. Ol i tingting strong long painim rot bilong abrusim ol popaia papamama i bin mekim.’

Tru tumas, dispela hevi i bin painim papamama em i nogutim yu. Tasol yu ken mekim sampela samting na bai dispela hevi i nogutim yu inap liklik taim tasol, na i no ken bagarapim yu inap longtaim tru.

[Piksa long pes 35]

Taim pikinini i lukim marit bilong papamama i wok long bagarap, dispela inap givim bikpela bel hevi tru long em

[Piksa long pes 38]

Sapos oltaim yu tingim sindaun bilong yu long bipo, ating bai yu bel hevi moa yet