Wokabaut Wantaim God Long Taim Nogut Bilong Bagarapim Man
“Yu mas save olsem: Long las taim bai planti hevi nogut tru i kamap.”—2 TIMOTI 3:1.
1. Olsem wanem yumi ken save, nau yumi stap long “las taim”?
LONG NAU yumi stap long taim nogut, na planti hevi nogut tru i kamap. Yu ting olsem tu? Dispela tok, “hevi nogut tru,” long tok Grik ol i kolim khalepos. Na yumi ken tanim olsem “taim nogut,” o i “gat hatwok tru.” Dispela hap tok Grik i stap long Matyu 8:28, i stori long tupela man i gat spirit nogut i stap long ol na ol i “wel nogut tru.” Tru tumas, nau yumi stap long taim nogut tru bilong pait na bagarapim man, na taim bilong hevi nogut tru, na dispela i truim tok profet bilong aposel Pol, em i tok, nau em i “las taim”!
2. (a) Ol man nogut i mekim wanem ol samting na nau ol dispela pasin nogut na hevi i kamap? (b) Wanem sampela hap tok bilong Baibel i makim dispela man em i as bilong ol pasin nogut na hevi bilong nau? Ol dispela pasin nogut i kamap pinis insait long wanem ol samting?
2 Wanem samting i kirapim dispela pasin nogut bilong “las taim”? Em, Pol yet i kamapim as bilong dispela samting, em i tok: ‘Bai ol man i laikim ol yet tasol—na ol i litimapim nem bilong ol yet, na hambak nabaut, na bai ol i sakim olgeta pasin holi, bai ol i no lusim kros; bai ol i no save bosim laik bilong bodi bilong ol, bai ol i bagarapim ol man nabaut, bai ol i birua long olgeta gutpela pasin.’ Na i gat wanpela man i subim ol dispela man nogut na kirapim bel bilong ol—Baibel i kolim em olsem “god giaman bilong dispela graun.” Dispela god giaman em Seten, “em i man bilong giamanim olgeta manmeri bilong graun.” Olsem na ol kain kain pasin i no stret em i kam insait long wok gavman na ol bisnis na misin na ol man bilong dispela graun.—2 Timoti 3:2-5, 13; 2 Korin 4:4; Revelesen 12:9, 12.
3. Olsem wanem yumi ken tok, pasin bilong pait na bagarapim man i go bikpela olgeta?
3 Yumi lusim pinis 1980, na sampela yia moa i kam na pasin nogut i wok long i go bikpela bikpela. Long yia 1980 long Amerika, inap 1.3 milion pasin nogut i kamap, olsem bagarapim man na kilim man i dai samting. Dispela i winim yia 1979 inap 13 pesen. Planti man, krismas bilong ol em olsem 25 i go inap 44, ol i bin kisim bagarap na i dai long han bilong ol man nogut. Long hap bilong Englan insait long 10-pela yia i go pinis, planti man i bin kilim i dai man, na dispela pasin i go bikpela inap 50 pesen, na pasin bilong holim na paitim man, dispela i go bikpela inap 300 pesen, na pasin bilong bagarapim ol samting em i go bikpela inap 200 pesen. Long Frans, kirap long 1963 na i kam inap long nau, pasin nogut bilong bagarapim man na kain pasin olsem em i go bikpela inap 260 pesen. Na wankain pasin i kamap long narapela hap bilong graun tu, olsem ol nius i tok.
4. Bihain long 1914 wanem senis i bin kamap? Olsem na i gat wanem ol askim long dispela?
4 Wanpela man bilong raitim stori bilong ol samting i bin kamap bipo, em Walter Laqueur, em i tok: “Taim Namba Wan Pait i no kamap yet, em i gutpela taim liklik. Tasol nau, sori! Sapos man i kisim bagarap, ol narapela man i no tingim; long wanem ol i lukim planti man i kisim bagarap long Namba Wan na Namba Tu Pait. Na long nau sampela man i tok, sapos yumi paitim man na bagarapim em, em i gutpela samting na i save helpim yumi.” Kirap long yia 1914, pasin birua i go bikpela. God i ting olsem wanem long dispela pasin bilong pait na bagarapim man? Na ol Kristen i mas ting olsem wanem long en?
Tingting Bilong God long Pasin Bilong Pait na Bagarapim Man
5. (a) Long bipo yet wanem sampela pasin nogut bilong bagarapim man i bin kamap? (b) Jisas i tok wanem long dispela man em i as tru bilong pasin bilong bagarapim man?
5 Baibel i tok, bipo “pasin nogut na pasin pait em i go pulap pinis long olgeta hap.” Em 4,300 yia bipo. Pastaim Adam tupela Iv i bikhet long God na em i rausim tupela long Paradais bilong Iden. Bihain namba wan pikinini bilong tupela, em Ken, em i kilim i dai brata bilong em Ebel. Baibel i tok: “Ken . . . em i man bilong Seten, na em i kilim i dai brata bilong en. Na bilong wanem em i kilim i dai brata bilong en? Pasin bilong em i nogut, na pasin bilong brata bilong en i stret.” (Jenesis 6:11; 1 Jon 3: 12) Jisas i tok long Seten, em i tok: “Bipo yet em i man bilong kilim man i dai.” (Jon 8:44) Kirap long taim bilong Iden na i kam inap long nau, Seten i bin kirapim ol man long pait na bagarapim man na birua.
6. Wanem ol pasin nogut tru i bin kamap long taim bilong Inok? Olsem na Jehova i mas mekim wanem? (b) Bilong wanem God i bin mekim olsem long Inok? (Jenesis 5:24?
6 Ken i kilim Ebel i dai pinis, na bihain pasin nogut i wok long i go bikpela long graun. Tumbuna pikinini bilong Ken, em Lamek, em tu i kilman. (Jenesis 4:23, 24) Inok i bin i stap long dispela taim. Baibel i, tok: “Inok em i namba seven man i kamap bihain long Adam, na em i autim tok profet long ol dispela man. Em i tok, ‘Mi lukim Bikpela i kam wantaim planti tausen ensel bilong en. Em i laik mekim pe nogut long olgeta man long kot. Em i laik mekim ol man i no save bihainim em, bai ol i pilim tru asua bilong olgeta pasin nogut ol i bin mekim. Sampela sinman ol i save givim baksait long God moa yet. Olsem na God i laik mekim ol dispela man ol i pilim tru asua bilong kain kain tok nogut ol i bin mekim long em.” (Jut 14, 15) God i tekewe Inok long ol dispela man nogut bambai ol i no inap toknogutim em moa na bagarapim em. Tasol gutpela samting tru bai painim em bihain: Bai em i kirap bek na i stap laip gen long “nupela graun” Jehova bai kamapim, em taim bilong i stap bel isi.—2 Pita 3:13; Hibru 11:5.
7. Long dispela taim bipo yet, wanem samting i mekim na pasin bilong pait na bagarapim man i go pulap tru long graun?
7 Wanpela tumbuna pikinini bilong Inok em Noa. Long taim bilong Noa sampela ensel ol i bihainim Seten. Ol i pikinini bilong God, tasol ol i bikhet long God na i kam daun long graun na maritim ol Meri na ol i kamapim narapela kain pikinini, ol i draipela strongpela man. Ol i bilong pait na daunim man. Ol i man bilong bagarapim man. Baibel i tok: “Ol i strongpela man tru na ol i gat biknem long dispela taim. . . . Orait God i tokim Noa,‘Olgeta man ol i save mekim kain kain pasin nogut tru. Olsem na mi laik bagarapim ol. Bai mi pinisim tru olgeta man.”’—Jenesis 6:1-13.
8. (a) Olsem wanem taim bilong nau i wankain olsem taim bilong Noa? (b) Noa i mekim wanem gutpela pasin na yumi ken bihainim? Sapos yumi bihainim pasin bilong Noa, dispela bai helpim yumi olsem wanem?
8 Aposel Pita i tok: “God . . . i mekim wara i kamap haiwara long dispela graun, na graun i bagarap olgeta. Dispela tok tasol i pasim skai na graun i stap yet bilong wetim paia i kamap long en. Skai na graun i wetim de bilong kot i kamap long ol man i givim baksait long God, na bai ol i lus.” Ol samting i wok long kamap olsem Baibel i tok profet pinis long en, olsem na yumi save klostu nau dispela de bilong kot bai painim olgeta man bilong graun. Yumi mas mekim wanem na bai yumi no ken bagarap? Orait, Noa wantaim lain bilong em ol i bin mekim wanem? Baibel i tok: “Noa em i gutpela man, na wokabaut bilong em i stret long ai bilong God . . . Noa i mekim olgeta samting olsem God i tokim em.” (2 Pita 3:6, 7; Jenesis 6:9, 22; 7:5) Na “Noa em i man bilong tokaut long stretpela pasin.” Noa i bilip, na “long dispela bilip bilong en Noa i olsem i kotim pinis olgeta manmeri bilong graun.” (2 Pita 2:5; Hibru 11:7) Olsem na yumi mas bihainim stret dispela gutpela pasin bilong Noa wantaim lain bilong em, a? Olsem bai yumi no ken bagarap wantaim ol man nogut bilong nau, long wanem, “Seten i stap het bilong olgeta man bilong graun.”—1 Jon 5:19.
Pasin Bilong Bagarapim Man i Go Bikpela Tru
9. (a) Long taim bilong Noa, pasin bilong pait na bagarapim man i go pulap long graun, olsem na wanem samting i kamap? (b) Taim Tait Wara i pinis, wanem samting i kamap na i wankain olsem taim bilong Noa? Dispela pasin i go i go na bihain wanem samting i kamap?
9 Paslain long taim bilong Bikpela Tait Wara, pasin bilong pait na bagarapim man em i go bikpela moa—i go inap long taim God i bagarapim ol man i wok long bagarapim graun. (Jenesis 6:13, 17) Orait bihain long dispela Tait Wara, wanpela tumbuna pikinini bilong Noa i kamap, nem bilong em Nimrot, em i man bilong raunim abus na em i birua long Jehova. Em nau, long taim bilong Nimrot, pasin bilong pait na bagarapim man i kamap gen na i wok long i go bikpela; pastaim em i go bikpela isi isi, tasol bihain em i wok long i go bikpela hariap. (Jenesis 10:1, 6, 8, 9) Ol i pait long bainat, na long banara, spia; na klostu long taim bilong yumi ol i holim masket na ol narapela kain gan. Tasol long taim bilong Namba Wan Pait long Olgeta Hap, em i kirap long 1914, i wokim ol nupela kain samting bilong pait na kilim i dai man—em balus na bikpela tank, na wanpela kain ges nogut tru long bagarapim man. Long dispela pait ol i gat ol sabmarin tu bilong raun insait long solwara, na ol man i pret nogut tru long en; na ol masin-gan i bin pinisim laip bilong planti milion man.
10. (a) Wanem ol samting i kamap insait long “de bilong Bikpela” na i truim tok profet bilong Jisas? (b) Olsem wanem yumi ken save, liklik taim nau na bai Jehova i bagarapim ol man nogut?
10 Bikpela bilong yumi Krais Jisas em i tok pinis, pasin bilong pait bai go bikpela long “de bilong Bikpela,” em i kirap long 1914. (Revelesen 1:10) Em i tok, bai em i ran long waitpela hos olsem nupela king save mekim, na wanpela man bai kam bihain long em bai i sindaun long retpela hos, na “ol i givim strong long man i sindaun long dispela hos. Na em inap long tekewe gutaim bilong ol manmeri bilong graun na ol i ken kilim i dai ol arapela man. Olsem na ol i givim em wanpela bikpela bainat bilong mekim dispela wok,”—em wok bilong kirapim olgeta lain man long pait. Dispela bikpela bainat i makim ol samting nogut bilong pait em ol man i wokim, olsem ol bom nuklia, em inap pinisim olgeta man bilong graun. Long taim bilong Noa ol draipela strongpela man i mekim pasin nogut bilong pait na bagarapim man, na ol narapela man tu i mekim, na dispela i kirapim Jehova long bagarapim ol. Orait, long nau pasin bilong pait na bagarapim man i go bikpela tru, olsem na yumi save, Bikpela King bai “bagarapim ol man i bagarapim graun!” (Jenesis 6:4, 7, 13; Revelesen 6:1-4; 11:18) Bikpela Jisas i stori long ol man nogut long taim bilong yumi, na em i tok: “Pasin ol i bin mekim long taim bilong Noa, pasin olsem tasol bai ol i mekim long taim Pikinini Bilong Man i kam bek. . . . Ol i no ting, na ol i stap olsem tasol, na bikpela tait i kamap nau na i tekewe dispela manmeri olgeta.”—Matyu 24:37, 39.
Ol Kristen i Ting Olsem Wanem long Pait?
11. (a) Bilong wanem God i orait long ol Isrel i go long pait? (b) God na Krais i ting olsem wanem long ol pait bilong nau? (Lukim 2 Korin 10:3, 4.)
11 Tru, bipo lain bilong God i save go long pait, tasol God yet i bin tokim ol long mekim olsem. Lain Isrel i bin mekim pait long ol lain nogut bilong rausim ol long graun bilong God; long wanem, ol dispela lain i save mekim pasin nogut tru na ol i lotuim ol spirit nogut. (Levitikas 18:24-27; Diuteronomi 7:1-6) Tasol long nau, taim narapela lain i mekim pait long narapela lain na ol i resis long kisim wok bilong bosim graun, yu ting God i orait long ol dispela pait? Taim ol Katolik i kilim i dai Katolik, na Talatala i kilim i dai Talatala, na Budis i kilim i dai Budis, na Muslim i kilim i dai Muslim, yu ting dispela i stret long ai bilong God? Em yet i bin wokim ol lain manmeri bilong graun, olsem Baibel i tok: “Long wanpela tumbuna tasol [God] i bin mekim olgeta lain manmeri i kamap.” Krais, em i King bilong Gutaim na taim bilong bel isi, em i ting olsem wanem long ol blut i ben kapsait insait long ol lain bilong Krisendom long Namba Wan Pait na Namba Tu Pait Bilong Olgeta Hap? (Aposel 17:24-26; Aisaia 9:6) Nau yumi ken toktok long ol lo dispela King Bilong Gutaim i putim bilong ol Kristen i mas bihainim.
12, 13. (a) Bilong wanem Jisas i laik bai ol disaipel i gat bainat? (b) Orait, nau Jisas i tok wanem long ol long pait?
12 Jisas i save em i mas truim ol tok profet i bin makim em, olsem na taim ol man i laik i kam holim em, em i tokim ol disapel bilong em: “Man i no gat bainat, em i mas givim saket bilong en long man i baim, na em i mas baim wanpela bainat. Long wanem Baibel i tok, ‘ol i bungim em wantaim ol man nogut.’ Na mi tokim yupela: Dispela samting yet bai kamap long mi. Yes, olgeta tok Baibel i mekim long mi, em nau i laik kamap tru.” Na ol i tok, Bikpela, yu lukim. Mipela i gat tupela bainat hia.” Tasol em i tokim ol, “Em inap.”(Luk 22:36-38) Bilong wanem Jisas i tok, “Em inap”? Na em inap olsem wanem? Em inap bilong ol Kristen i ken pilim tru wanpela bikpela samting em i laik skulim ol long en.
13 Long dispela taim ol birua i laik i kam holim Jisas, na lain bilong em ol inap tru long mekim wok long bainat bilong ol long lukautim pikinini Bilong God yet. Tasol long dispela taim i no laik bilong God long Jisas i abrusim i dai. Olsem na taim aposel Pita i kamautim bainat na katim yau bilong boi bilong hetpris, Jisas i tokim Pita: “Putim bek bainat bilong yu long ples bilong en. Olgeta man i pait long bainat, bai ol i lus long bainat.” (Matyu 26:52, 53; Jon 18:10, 11) Em nau, Jisas i tokaut klia na bai yumi ken save, kirap long dispela taim lain bilong God i no ken pait moa long bainat samting.
14. Ol Kristen “i no bilong dispela graun,” olsem na wanem samting i mas painim ol, olsem Jisas i bin tok?
14 Dispela tok bilong Jisas i stret wantaim narapela tok em i ben mekim long dispela de yet. Em i ben tokim ol disaipel bilong em, ol man bilong graun bai mekim nogut long ol, long wanem ol i “no man bilong dispela graun.” Na dispela tok i stret wantaim beten em i ben mekim long Papa bilong em long dispela de, em i tok em i “no bilong dispela graun” na lain bilong em tu ol i “no bilong dispela graun.” Na dispela tok i stret tu wantaim wanpela tok Jisas i givim long Pailat, em i tok: “Kingdom bilong mi em i no bilong dispela graun. Sapos kingdom bilong mi em i bilong dispela graun, orait bai ol wokman bilong mi ol i pait, na i no gat wanpela man inap putim mi long han bilong ol Juda. Tasol nau kingdom bilong mi em i no bilong dispela graun.”—Jon 15:19, 20; 17:14-16; 18:36.
15. (a) Ol man i lusim pasin bilong dispela graun, nau ol i stap olsem wanem? (b) Aisaia 2:2-4 i tok wanem long dispela pasin bilong ol long i stap wanbel?
15 Olsem wanem long yu? Yu lusim pinis pasin bilong ol man bilong dispela graun na pasin bilong pait na bagarapim man? Yu stap narapela kain long ol man bilong dispela graun olsem Jisas wantaim lain bilong em ol i bin mekim? Sapos olsem, orait yu stap wanbel wantaim Ol Witnes Bilong Jehova ol i stap long olgeta hap bilong graun. As bilong dispela pasin wanbel bilong ol, em ol i bihainim ol lo bilong God na ol i bihainim laik bilong em long dispela taim nau. Long wanem, nau long dispela taim “planti tumas manmeri,” em ol dispela Kristen i save laikim tumas be1 isi, “ol i bilong olgeta lain man, . . . na bilong olgeta kain skin, na bilong olgeta tok ples,” ol i wok long i kam bung na lotuim Jehova long bikpela haus lotu spirit bilong em. (Revelesen 7:9, 10, 15) Na Aisaia 2:2-4 (NW) i stori long dispela lain olsem: “Long taim bilong bihain tru maunten bilong haus bilong Jehova bai kamap strong na i stap antap, winim het bilong ol narapela maunten, na em bai go antap, winim ol maunten; na olgeta lain man i mas i go long en. Na planti lain man bai go na ol bai tok: ‘Yupela ol man yupela kam, na yumi go antap long maunten bilong Jehova, na long haus bilong God bilong Jekop; na bai em i lainim yumi long pasin bilong em, na bai yumi wokabaut long ol rot bilong em. Long wanem, lo bai kirap long Saion na i go long ol man, na tok bilong Jehova bai kirap long Jerusalem na i go long ol man. Em bai bosim gut ol lain man na stretim ol samting bilong planti lain man. Ol i mas wokim ol bainat bilong ol i kamap samting bilong wokim gaden, na ol i mas wokim ol spia bilong ol i kamap sisis bilong katim han bilong diwai. Narapela lain i no ken holim bainat bilong pait long narapela lain, na ol i no ken lain moa long pait.”
16. (a) Olsem wanem Ol Witnes Bilong Jehova i narapela kain long ol man bilong dispela graun? (b) Maika 4:1-5 i tok wanem long lain bilong God i stap gutpela tru long ol samting bilong spirit, na bilong wanem ol i stap olsem, na olsem wanem long ol long bihain? (c) Tasol wanem samting i save painim ol long nau na yumi mas toktok moa long dispela samting?
16 Dispela lain i no save holim plak bilong litimapim ples bilong ol yet. Nogat. Ol i bilong olgeta lain, tasol ol i stap wanbel, na ol i stap bel isi wantaim olgeta man. Ol i no insait liklik long wanpela pait bilong ol man bilong dispela graun. Maika 4:1-5 (NW) i tok ol i ‘wokim bainat bilong ol i kamap samting bilong wokim gaden,’ na ol i gat planti kaikai bilong spirit, na ol i tingting long i stap laip oltaim long graun na i stap wanbel. Na dispela tok profet i skelim dispela lain wantaim ol manmeri bilong dispela graun, na em i tok: “Olgeta wanpela wanpela lain man bai wokabaut long nem bilong god bilong ol yet; tasol mipela bai wokabaut long nem bilong Jehova, em God bilong mipela, inap oltaim oltaim.” Tasol taim yumi wokabaut long nem bilong Jehova, planti hevi i save painim yumi insait long dispela taim nogut bilong pait na bagarapim man. Sapos sampela hevi olsem i painim yumi, yumi mas mekim wanem? Baibel inap bekim dispela askim, na yumi ken lukim insait long narapela tok i kam bihain long dispela.
Bai yu bekim dispela tok olsem wanem?
□ Olsem wanem ol pasin i kamap long graun i makim olsem yumi stap nau long las taim?
□ Taim yumi kaunim ol stori bilong Jenesis long Baibel, yumi save God i ting olsem wanem long pasin bilong pait na bagarapim man?
□ Olsem wanem taim bilong Noa i wankain olsem taim bilong yumi long nau?
□ Bilong bihainim pasin na tok bilong Jisas, ol Kristen i mas i stap narapela kain olsem wanem?
□ Aisaia 2:2-4 na Maika 4:1-5 i tokim yumi long mekim wanem bambai yumi ken wokabaut wantaim God, na wanem gutpela samting bai yumi kisim sapos yumi mekim olsem?
[Piksa long pes 10]
Tru tumas, dispela “las taim” em i taim bilong Planti hevi nogut tru”
[Piksa long pes 13]
Jisas i tok: “Olgeta man i pait long bainat, bai ol i lus long bainat”