Olsem Wanem Long Pasin Bilong Belhat?

WANPELA nius (Newsweek) i tok olsem: ‘God inapim yumi long pilim kros, na sapos yu pasim kros bilong yu na yu no kamapim, bai yu kilim i dai yu yet.’ Inap planti yia pinis, ol dokta bilong stretim sik bilong tingting ol i bin tok olsem sapos man i pasim belhat bilong em, dispela inap bagarapim skin bilong em, olsem bagarapim klok long bel bilong em, o mekim mak bilong blut i go antap, o ating bai dispela man i stap bel hevi na tingting planti, o bai em i kirap long dring planti tumas na bai pasin bilong dring i kalabusim em.

Tasol inap planti tausen yia pinis Baibel i tok: “Yu no ken kros, na yu mas lusim pasin bilong belhat.” (Sam 37:8) Na Baibel i tok: “Yu no ken belhat; pasin bilong kros kwik, dispela pasin i stap long bel bilong ol longlong man.”−Eklisiastis 7:9, NW.

Tok bilong husat i stret? Tok bilong ol saveman bilong graun o tok bilong Baibel? Olsem wanem long pasin bilong kros na belhat? Sapos yumi kamapim kros bilong yumi, dispela bai helpim yumi o nogat?

Kamapim Kros

Wanem insait bilong dispela tok “kros”? Olsem: Sapos wanpela samting i skrapim bel bilong man, bai em i kros−bai em i no amamas, bai em i bel nogut o birua long man i bin mekim dispela samting. I gat kain kain kros, olsem kros liklik o kros nogut tru o belhat. Na i gat kain kain pasin bilong kamapim kros. Sapos bel bilong man i hat moa yet, ating bai em i laik bagarapim ol samting. Na sapos em i kros nogut tru long wanpela man, ating bai em i laik mekim save long dispela man, o bekim nogut long em, olsem givim strafe long em. Tasol sapos wanpela samting i no stret na man i kros long dispela, ating i stret em i gat kros.

Yumi no save kros nating. Yumi save kros long sampela samting. Tasol bikpela samting em olsem: Pasin yumi mekim taim yumi gat kros na ol samting yumi mekim bilong bosim gut bel.

Sampela saveman bilong graun i tok i gutpela yumi mas kamapim kros bilong yumi. Tasol long dispela taim ol i bin skelim tingting bilong planti man i no save pasim kros bilong ol, na ol i tok, ol dispela man i save pilim olsem ol i no gat nem, o ol i stap bel hevi, o ol i pilim olsem ol i gat asua long wanpela samting, o ol i stap bel nogut tru, o ol i tingting planti long sampela samting. Sapos man i kamapim kros bilong em na em i bikmaus, o singaut strong, o krai, o paitim narapela man, dispela i no rot bilong stretim hevi; dispela pasin i save kamapim planti hevi. Bai kros bilong dispela man yet i go bikpela, na bai em i mekim narapela man i kros.−Provep 30:33; Jenesis 49:6, 7.

Sapos man i belhat na em i singaut strong na bikmaus, planti taim dispela i mekim bel bilong narapela man i hat na bai em i kirap bekim nogut long dispela man. Olsem: Sapos yu draivim ka na narapela draiva i mekim wanpela samting yu kros long en na yu bikmaus long em, o hon long em, ating bai yu mekim dispela man i kros na bai em i kirap bekim nogut long yu. Sampela taim bikpela hevi tru i bin kamap long dispela rot. Olsem: Wanpela man long Bruklin, Nu Yok, em i laik putim ka bilong em long wanpela hap, tasol narapela man tu i laik putim ka bilong em long dispela hap. Namba wan man i kros na em i tok pait wantaim namba tu man, na namba tu man i kirap na kilim em i dai. Baibel i kamapim as bilong dispela hevi, em i tok: “Man bilong belhat kwik i save mekim ol arapela man i kros, na em yet i save mekim planti sin.” (Provep 29:22) Man i laik bihainim gutpela tingting, em i mas bihainim tok olsem: “Sapos ol i mekim pasin nogut long yupela, orait yupela i no ken bekim pasin nogut long ol. . . . Sapos i gat rot, orait yupela i mas i stap wanbel wantaim olgeta man.”−Rom 12:17, 18.

Olsem na sapos yumi kamapim kros bilong yumi, dispela pasin i no helpim yumi long sindaun gut wantaim ol narapela man. Na olsem wanem? Dispela pasin i helpim skin bilong yumi? Sampela dokta i bin skelim dispela samting na ol i tok, Nogat. Ol i tok ol man i save kros kwik na pairap nabaut, mak bilong blut bilong ol i save go antap tru. Sampela man bilong belhat i tok, taim ol i belhat, dispela i save mekim klok long bel i wok hariap, na het bilong ol i pen, na sampela taim blut i kamap long nus, o ai i raun, o ol i no inap toktok. Olsem na Man bilong givim laip long yumi, em i tok: “Sapos man i gat bel isi, orait bai bodi bilong en i stap gut.” (Provep 14:30) Jisas i tok: “Ol man i save mekim dai ol kros na pait, em ol i ken amamas. Bai ol i kolim ol pikinini bilong God.”−Matyu 5:9.

As Bilong Kros

Sampela samting i save mekim yumi kros, em olsem: Sapos wanpela man i daunim nem bilong yumi, o sutim tok long yumi, o mekim tok nogut o pasin nogut long yumi, o yumi les long sampela samting maski i no stret yumi les long en. Taim wanpela man i kros yu ken save, wanpela samting i mekim na bel bilong em i no amamas. Ating wanpela man i bin mekim nogut long em o mekim em i sem, na nau em i no i stap bel isi.

Sampela taim man i save kros bilong haitim wanpela samting. Wanpela manki long Nu Yok i gat 14 krismas, bipo em i save kros kros na planti taim em i pait. Tasol wanpela dokta i helpim em na dispela manki i kamapim as tru bilong hevi bilong em, em i tok: ‘Mi sot long man bilong helpim mi. Mi laik bai i gat sampela man mi ken toktok wantaim ol. Tasol mi no tokaut long dispela samting. . . . Mi pret, nogut ol man i no laikim mi.’ Dispela manki i laik bai ol man i mas tingim em na toktok wantaim em na laikim em, tasol em i haitim dispela samting na em i kros kros nating.

Tupela marit long Kalifonia i save kros kros taim meri i go lukim wanpela meri em i gutpela pren bilong em. Man i save kros na meri i bekim kros long em. Tupela i go toktok wantaim wanpela man bilong kisim gutpela tingting long rot bilong stretim dispela hevi, na nau man i tokim meri bilong em long wanpela samting em i no bin tokim narapela man long en, em olsem: Taim meri i lusim em, maski em bilong liklik taim tasol, em i pret, nogut meri i lusim em olgeta na i no kam bek. Em i gat dispela pret, long wanem taim em i liklik yet, papa bilong em i bin lusim em na i go olgeta. Taim meri i save long as bilong kros bilong man bilong em−olsem em i pret, nogut meri i lusim em olgeta−orait nau meri i no kros moa long man bilong em na em i wok strong bambai man bilong em i ken save, em i laikim em tru.

Olsem na sampela taim kros i olsem mak bilong hevi, na sapos yumi save long as bilong hevi, yumi inap mekim i dai kros.

[Piksa long pes 4]

Sampela dokta i tok, sapos yumi kamapim kros bilong yumi, dispela pasin i no helpim skin bilong yumi