Baim Meri—Ol Kristen i Mas Ting Olsem Wanem Long Dispela?
PASIN bilong baim meri em i bin kamap long bipo tru, na dispela pasin i stap yet long planti hap. Planti lain ol i save baim Meri long mani wantaim sampela samting i gat bikpela pe bilong en, olsem pik samting. I gat kain kain pe bilong baim meri, na long sampela hap ol famili yet i save makim pe. Sapos papa bilong meri em i wanpela bikman bilong ples, o meri i bin i go long bikpela skul, o kain samting olsem, orait famili i save tingim dispela samting taim ol i makim pe. Long sampela hap em gavman yet i save makim pe bilong baim meri, tasol i no planti man i save bihainim dispela mak em gavman i putim.
Sapos yumi skelim gut dispela pasin bilong baim meri long nau, bai yumi save i gat sampela samting moa long dispela pasin. Olsem na ol Kristen i mas tingting gut, wanem samting i stret ol Kristen i ken mekim long dispela pasin bilong baim meri.
Long hap bilong Papua Niugini lain bilong man i save givim pe long lain bilong meri. Ol i save makim kain kain pe, olsem K80 i go inap K38,000 samting. Sapos lain bilong man i gat bikpela mani, orait ol i save givim bikpela pe. Tasol long hap bilong Sri Lanka ol i gat narapela kain pasin−papamama bilong meri i mas baim man i laik maritim dispela meri. Ol i save givim kain kain samting long man, olsem ol bilas gol samting i gat bikpela pe bilong en, o wanpela hap graun, o haus, o mani samting. Lain bilong meri i laik bai ol dispela kago mani samting i stap insait long lain bilong ol, olsem na planti meri i save marit long lain bilong ol, olsem maritim kasen samting.
Long planti hap bilong Afrika, pasin bilong baim meri em i wanpela lo bilong ples. Dispela pe i makim olsem ol i marit tru. Wanpela man bilong Naijiria em i gat pikinini meri ol i bin makim em bilong marit, na dispela man i tok, ‘Long lain Igbo ol i mas baim meri bambai marit bilong ol i stret long ai bilong ol man bilong ples. Taim lain bilong meri i kisim dispela pe, dispela i makim olsem ol i orait long pikinini bilong ol i maritim dispela man. Ol manmeri bilong dispela hap ol i pilim olsem sapos ol i no baim meri, ol i no marit tru. Olsem na maski ol i marit long haus lotu o long gavman, tasol sapos ol i no baim meri, dispela marit i no stret long ai bilong ol man bilong ples.’
Ol Samting Dispela Pasin i Mekim long Papa
Bipo, dispela pe man i givim bilong baim meri em i bilong kamapim long ples klia olsem man inap long lukautim meri bilong em na ol pikinini bihain bai ol i kamapim. Sampela man long famili bilong em i save go long papamama bilong meri na ol i paitim tok i go i kam long hamas pe ol bai givim bilong baim meri. Tasol long nau ol i no save mekim tumas dispela pasin. Nau planti papa i save laikim bikpela pe, na husat man inap givim bikpela pe tru, winim ol narapela man, em nau, papa i orait long em i ken kisim pikinini meri bilong em. Long sampela hap bilong Naijiria gavman i makim pe olsem K10 samting, tasol planti papa i save makim pe i antap long dispela, i go inap K1,200 samting. Na papamama bilong yangpela man i mas givim sampela presen long papamama bilong meri pastaim, na bihain ol i ken stretim tok long baim meri. Long hap bilong Saie planti man i mas grisim papa bilong meri long mani samting bilong kirapim em long stretim pe bilong baim pikinini meri bilong em. Na maski man i givim pinis pe olgeta bilong baim meri bilong em, ating bihain bai papa bilong meri i singaut long sampela pe na presen moa.
Dispela pasin inap kirapim ol man long mangalim mani. Tasol Baibel i tok: “Pasin bilong laikim tumas mani em i as bilong olgeta pasin nogut.” (1 Timoti 6:10) Sapos man i mangalim mani, dispela inap kirapim em long pulim bikpela mani long ol man, na Jehova i no orait long dispela kain pasin. Baibel i tok, “man i mangal nogut, . . . dispela ol man i no inap i kam insait long kingdom bilong Krais na God.”−Efesas 5:5; lukim tu Provep 20:21; 1 Korin 5:11; 6:10.
Tasol i no gat rong long givim pe long papa bilong meri bilong bekim hatwok bilong papa, em i bin mekim bikpela long pikinini meri na baim skul bilong em na nau pikinini bai marit na lusim em. Olsem na man i laik maritim dispela meri em i ken ting olsem dispela pe em i givim bilong baim meri bilong em i bilong makim olsem em i tenkyu long papa, em i bin lukautim na lainim gut pikinini meri bilong em. Tasol sampela papamama i laik kisim bek olgeta mani ol i bin lusim bilong mekim bikpela long pikinini meri bilong ol na bilong baim skul samting bilong em. Olsem na ol i laik givim pikinini long wanpela man em inap givim bikpela pe long ol−i olsem pikinini bilong ol i wanpela samting ol i maket long en. Tasol i no stret papamama i mekim olsem. Em wok bilong ol yet long lukautim gut pikinini na baim ol samting bilong em na givim gutpela sindaun long em. Ol i mas amamas long mekim dispela wok na ol i no ken tingting long pulim bikpela mani long man bilong bekim dispela mani ol i bin tromoi; na nogut ol i laik kisim biknem long dispela bikpela pe ol i bin kisim long pikinini bilong ol. Dispela pasin i no stret long tok bilong Baibel. Baibel i tok: “Ol pikinini ol i no gat wok bilong painim na bungim samting bilong helpim ol papamama. Nogat. Ol papamama tasol ol i gat wok bilong bungim samting bilong helpim ol pikinini.”−2 Korin 12:14.
Sampela papa i tok ol i Kristen, tasol ol tu i save singaut long bikpela pe bilong baim pikinini meri bilong ol. Taim wanpela yangpela man Kristen i laik maritim pikinini bilong ol, ol i save makim bikpela pe−ol i no tingim yangpela man i hatwok long painim bikpela mani olsem bilong baim meri. Na sampela yangpela man Kristen i no inap givim bikpela pe olsem papa i bin makim, olsem na ol dispela papa em ol i tok ol i Kristen ol i pasim pikinini meri na em i no inap maritim yangpela brata Kristen. Na sampela papa ol i no amamas long pe yangpela brata Kristen inap givim bilong baim pikinini bilong ol, olsem na ol dispela papa i givim pikinini long man bilong ausait em inap givim pe i antap moa! Na sampela papa i tok ol i Kristen, ol i save larim ol sampela famili bilong ol bilong ausait i makim pe bilong baim pikinini bilong ol, na ol dispela man i save makim pe i antap tru. Em nau, taim ol i wok long painim wanpela man inap givim dispela bikpela pe long papa, yangpela brata na yangpela meri Kristen i mas wet wet i stap, na dispela inap kirapim tupela long mekim pasin pamuk. Dispela kain pasin i save kamap long ol manmeri bilong dispela graun. Yangpela man na meri i gat laik long marit, tasol man i no inap baim meri long bikpela pe em papa i bin makim, olsem na tupela i go sindaun nating wantaim na bihain meri i gat bel, na nau papa i mas orait long kisim wanem wanem pe em yangpela man inap givim bilong baim dispela meri.
Tasol i no stret ol Kristen i mekim olsem. Baibel i tambuim pasin pamuk, na ol man na meri i mekim kain pasin olsem, em kongrigesen inap rausim ol. (1 Korin 6:9; Hibru 13:4) Sapos papa i makim pe i antap tumas na ol yangpela brata Kristen i no inap givim bikpela pe olsem, na nau pikinini meri i mekim pasin pamuk, em papa tu i gat asua long dispela samting, na ating em i no inap holim wanpela wok insait long kongrigesen. Na tu, sapos papa Kristen i gat wanpela pikinini meri i dediket pinis na em i kamap Kristen pinis, na wanpela man bilong ausait i laik baim dispela yangpela meri na maritim em, na papa i orait long kisim dispela pe, dispela i no stret long lo bilong God. Sapos wanpela brata Kristen i mekim olsem long pikinini meri bilong em, dispela brata i no inap holim sampela wok insait long kongrigesen. Ol papamama Kristen i mas laik long pikinini meri bilong ol i maritim “Kristen man” em i save laikim tumas Jehova na i save bihainim ol lo bilong Jehova na daun long em.−1 Korin 7:39.
Em i no pasin Kristen sapos papa i tingting long winim bikpela mani long rot bilong pikinini meri bilong em na em i makim pe i antap tru. Ol papa Kristen i mas lukaut, nogut ol i mangal long mani na ol i tingim skin bilong ol yet. Sapos papa Kristen i mekim olsem, bai em i no inap i stap strong long ol samting bilong spirit, na ating bai ol i tekewe ol wok em i holim insait long kongrigesen.−1 Korin 6:9, 10.
Tasol gutpela tru, planti papa Kristen i no save makim bikpela pe bilong baim pikinini meri bilong ol. Dispela em i gutpela pasin. Na sampela papa i laik mekim pasin i stret na bai ol i ken i stap strong long spirit, olsem na ol i no singaut long wanpela pe, nogut ol i makim bikpela pe tumas na dispela i no stret wantaim lo bilong ples long baim meri.
Ol Samting Dispela Inap Mekim long Yangpela Meri na Man Bilong Em
Sampela yangpela meri yet i mangal long mani samting na ol i subim papamama long singaut long bikpela pe taim yangpela man i laik maritim ol. Na sampela yangpela meri i laik bai papamama i mas baim ol klos na bilas samting bilong marit i gat bikpela pe tru bilong en, na ol i mas wokim bikpela pati samting, na sapos papamama i no laik mekim olsem, ol i save krai krai na toktok planti long dispela samting. Na sampela yangpela meri i save strong long papamama i mas baim ol gutpela sospen na kap plet samting bilong ol taim ol i marit. Tasol bilong painim mani bilong baim ol dispela samting, ating papa i mas makim bikpela pe moa bilong baim pikinini bilong em.
Dispela i givim hatwok long yangpela man i bin maritim dispela meri. Em i marit nupela na em i gat bikpela dinau long ol mani em i bin tromoi bilong baim ol samting bilong marit na baim ol samting bilong haus bilong em, na nau em i hatwok long bekim ol dispela dinau. Baibel i tok: “Ol man i kisim dispela save i kam long God, . . . ol i save isi long ol [man].” Orait, ol yangpela i tingting long marit ol i mas tingim wanpela tok bilong Baibel i tok: “Olgeta man ol i mas save long yupela, yupela i man bilong isi isi long ol.” Olsem na taim ol i wok long stretim ol samting bilong marit bilong ol, ol i mas was gut, nogut ol i putim bikpela hevi long papamama na long ol yet na ol i hatwok long painim mani bilong baim ol dispela samting bilong marit.−Jems 3:17; Filipai 4:5.
Sampela meri, taim ol i marit pinis ol i save ting, sapos man bilong ol i bin tromoi bikpela pe bilong baim ol, dispela i makim olsem man i laikim tumas ol. Na sapos man i bin tromoi liklik pe tasol, meri i no stap bel isi−em i ting sapos bihain man i les long em bai em i rausim em, long wanem man i bin baim em long liklik pe tasol, na man i no hatwok long bekim dispela pe long papamama. Tru sampela man marit i bin salim meri bilong ol i go bek long papamama, long wanem meri i no inap karim pikinini o meri i bikhet long em o kain samting olsem. Sampela taim dispela tok bilong ol man olsem “Yu baim pinis meri” em i save kirapim man long tingim dispela bikpela pe em i bin tromoi long baim meri bilong em, olsem na em i ting meri bilong em i wokmeri tasol bilong em. Man i no ting olsem meri i poroman bilong em. Nogat. Na sampela papa i laik kisim bek pikinini meri bilong ol na ol i bin bekim pe ol i bin kisim long man bilong meri, na nau meri i mas lusim man bilong em na go bek long papamama.
Tasol sampela i save tok, sapos man i tromoi bikpela pe bilong baim meri bilong em, dispela bai pasim rot na bai papa i no inap kisim bek pikinini meri bilong em, long wanem papa bai hatwok long bekim dispela bikpela mani samting em i bin kisim; na sapos man i tingting long rausim meri i go bek long papa, man bai hatwok long kisim bek dispela bikpela pe. Na ol i ting sapos man i mas baim meri long bikpela mani samting, em i mas wok longtaim long painim dispela mani, olsem na dispela bai pasim ol yangpela na ol i no ken marit taim ol i yangpela tumas. Ol i ting dispela pasin bilong tromoi bikpela pe em bai helpim man long kamap man tru na bai em inap lukautim gut meri pikinini bilong em, na marit bilong em bai stap strong.
Ating dispela tok i tru o nogat, tasol ol Kristen i no ken ting olsem mani kago em i samting bilong strongim marit bilong ol. Nogat. Man marit bilong lain Kristen i no ken ting em i mas i stap gut long meri bilong em na em i no ken brukim marit, long wanem em i no inap bekim bikpela pe em i bin tromoi bilong baim meri. Dispela kain tingting i no stret. Kristen i mas tingim wanpela lo bilong Baibel i tok: “Samting God i pasim pinis, em man i no ken katim.” (Matyu 19:6) Ol man marit i no ken ting meri bilong ol i olsem hap kago ol i bin baim. Nogat. Baibel i tok, ol man marit i mas tingim meri bilong ol na “mekim gut long ol.” (1 Pita 3:7) Na Jisas i tok, taim man na meri i marit, tupela i kamap “wanpela bodi.”−(Matyu 19:5; Jenesis 2:24) Baibel i tok ol man marit i mas laikim tumas meri bilong ol na lukautim ol gut olsem ol i save mekim long skin bilong ol yet. (Efesas 5:28, 29) Taim man i marit pinis, maski em i bin tromoi bikpela pe bilong baim meri o nogat, sapos em i wok long lukautim gut meri na em i stap gut long meri bilong em, na em i mekim olsem i go inap planti yia, orait dispela yet i kamapim long ples klia olsem em i laikim tumas meri bilong em, a?
Na sapos man i bin baim meri bilong em long bikpela pe, bai em inap kisim tingting kranki long tambu papamama bilong em, olsem: Em i ting em i no gat dinau moa long ol, na sapos hevi i painim ol na ol i sot long ol samting, em i no laik helpim ol. Tasol Baibel i tok: “Sapos wanpela meri olsem [em man bilong em i dai pinis] em i gat pikinini bilong en o tumbuna bilong en, orait ol i mas save gut olsem: Namba wan wok bilong ol em i wok bilong lukautim gut ol papamama bilong ol yet na bekim dinau long ol. Yes, God i laikim tumas dispela pasin.” (1 Timoti 5:4) Ol Kristen i save bihainim dispela tok bilong Baibel, tasol sapos wanpela man marit i kisim tingting kranki long dispela pe em i bin tromoi bilong baim meri bilong em, ating em bai ting em i no gat wok long helpim papamama bilong meri. Em nau, sampela hevi inap kamap long dispela.
Kisim Stretpela Tingting long En
Sampela pasin bilong ples long baim meri em inap givim sampela hevi long yangpela man em i laik maritim wanpela yangpela meri Kristen, tasol papamama bilong meri ol i no Kristen. Ating ol i laik bai em i mekim sampela pasin bilong ples, as bilong en em pasin bilong lotuim ol tumbuna na pasin bilong bilip olsem man i gat tewel. (Eklisiastis 9:5, 10; Esikiel 18:4) Tasol yu ting em inap mekim ol dispela samting na God bai orait yet long em na blesim wok bilong em? Nogat, a? Jehova i save orait long ol man em ol i bin ‘bihainim dispela tok tru, na long dispela pasin ol i bin mekim klin bel bilong ol.’ (1 Pita 1:22; Revelesen 18:4) Sapos lain bilong meri i laik subim Kristen long mekim ol dispela kain pasin, orait oltaim Kristen i mas tingting strong long “bihainim tok bilong God tasol. . . . no ken bihainim tok bilong ol man.”−Aposel 5:29.
Ol tok mipela i bin mekim, olsem i no stret long mangalim mani na pulim bikpela mani long man i laik maritim pikinini meri, na ol i mas abrusim pasin pamuk, na ol Kristen i mas maritim Kristen tasol, dispela tok i stret tu long ol lain ol i gat narapela kain pasin−em papamama bilong meri i save baim man na givim kain kain samting long lain bilong man. Yangpela meri Kristen na papamama bilong em ol i no ken bihainim pasin bilong ol man bilong dispela graun taim ol i laik makim man bilong maritim dispela meri. Sapos meri Kristen i maritim wanpela man i no Kristen, meri i mekim pasin bikhet long God. Long rot bilong Moses, Jehova i bin tokim ol Isrel: “Yupela no ken wokim kontrak marit wantaim ol. Yu no ken givim pikinini meri bilong yu long pikinini man bilong em, na yu no ken kisim pikinini meri bilong em na givim long pikinini man bilong yu.” (Diuteronomi 7:3, 4 NW; 1 Korin 7:39) Na yumi save, i no stret sapos yangpela man o meri Kristen i putim toksave long nius olsem em i laik painim poroman bilong marit. Sapos ol i laik marit, orait ol i mas painim poroman insait long ol brata sista Kristen.
Marit em samting i holi na Jehova yet i kamapim. Ol tok bilong Jehova long marit i stap long Baibel, na yumi olgeta i mas bihainim ol dispela tok bilong em na larim ol dispela tok i stiaim tingting bilong yumi. Sapos yumi laikim tumas Jehova na ol pikinini bilong yumi na ol wanbilip bilong yumi, dispela i mas kirapim yumi long abrusim olgeta pasin bilong dispela graun i save pait wantaim ol gutpela stretpela lo bilong God. (Sam 119:105; Hibru 4:12) Sapos man i larim tok bilong Jehova long Baibel i stiaim tingting bilong em long pasin bilong baim meri na long olgeta narapela samting em i save mekim, orait Jehova bai wok yet long blesim em na mekim gut long em.−Provep 10:22.