Toktok Gut Wantaim Insait Long Famili na Kongrigesen
“Oltaim yupela i mas mekim gutpela tok tasol, em olkain tok ol man i save laik long harim.”—KOLOSI 4:6.
1. Taim God i bringim Iv i go long Adam, Adam i tok wanem?
SAMPELA handet yia bipo wanpela man i bin skul gut em i tok, i no gutpela long man i stap wanpis. Em i mekim tok piksa na em i tok, ‘I no gat wanpela man i olsem ailan; olgeta i hap bilong bikples.’ Man bilong wokim yumi em i bin mekim wankain tok long Adam, em i tok: “Em i no gutpela long dispela man i stap wanpis.” Yumi save Adam inap toktok na mekim tok ples, long wanem, em i bin givim nem long ol animal. Tasol Adam i no gat wanpela poroman i kain olsem em yet na bai em inap toktok wantaim em na autim tingting bilong em. Olsem na taim God i bringim gutpela meri Iv i go long Adam, olsem meri bilong em, Adam i kirap na i tok: “Em nau. Em i poroman tru bilong mi. Bun bilong em i kamap long bun bilong mi, na mit bilong em i kamap long mit bilong mi.” Olsem na taim namba wan famili i kamap long graun, nau Adam i kirap long toktok na autim tingting bilong em long narapela em i kain olsem em yet.—Stat 2:18, 23.
2. Sapos yumi no bosim skin na yumi pas tumas long televisen, dispela inap nogutim yumi olsem wanem?
2 Insait long famili i gutpela sapos narapela i autim tingting bilong em long narapela. Ol i mas mekim olsem bambai ol inap pas gut wantaim. Tasol yumi mas lusim hap taim na strong bilong yumi bambai yumi inap toktok gut wantaim ol narapela insait long famili na kamapim gut tingting bilong yumi long ol. Wanpela samting i save stilim o pulim bikpela hap taim bilong ol man long nau em televisen. Televisen inap nogutim yumi. Tupela rot bilong em i mekim olsem, em televisen inap pulim ol wan wan long famili na bai ol i pas oltaim long en na ol i no toktok gut wantaim; o em inap kamap olsem rot bilong ranawe long hevi i kamap taim narapela i no save gut long tingting bilong narapela. Taim kain hevi olsem i kamap namel long tupela marit, tupela i mas toktok gut wantaim na narapela i mas kamapim gut tingting bilong em long narapela bambai tupela inap stretim dispela hevi. Tasol sampela marit ol i no laik mekim olsem—ol i pasim maus i stap na lukluk tasol long televisen. Olsem na televisen inap mekim na bai tupela i no toktok gut wantaim, na dispela em i wanpela bikpela samting i save bagarapim marit bilong planti man na meri. Sapos ol i hatwok long bosim skin na lusim televisen, ating ol i ken tingting long rausim televisen long haus.—Matyu 5:29; 18:9.
3. Sampela i bosim skin na i no lukim televisen tumas na dispela i bin helpim ol olsem wanem?
3 Ol gutpela ripot tru i kam long ol manmeri nau ol i no lusim bikpela hap taim long lukim televisen olsem bipo, o ol i lusim televisen olgeta. Ol i amamas na ol i tok, dispela i bin helpim ol tru. Wanpela famili i raitim pas i kam na ol i tok: “Nau mipela i save toktok gut wantaim . . . , na wok strong moa long kisim save long as bilong ol tok bilong Baibel . . . Mipela i save bung wantaim na mekim ol samting bilong amamas . . . Mipela mekim bikpela wok moa long autim tok.” Narapela famili i rausim televisen long haus na bihain ol i tok: “Nau mipela i no tromoi bikpela mani olsem bipo [bipo ol i bin baim sampela program bilong televisen] na mipela famili i moa pas wantaim na mipela mekim ol gutpela wok long ol hap taim bilong mipela. Na mipela i no les liklik.”
Lukluk, Toktok, Harim
4. Olsem wanem tupela marit inap kamapim bel bilong ol olsem narapela i laikim tru narapela?
4 I gat narapela narapela pasin bilong ol wan wan long famili i ken kamapim gut tingting bilong ol long ol narapela insait long famili—i no long rot bilong toktok tasol. Sapos narapela i lukluk tasol long narapela, em inap pilim tingting bilong em. Na sapos narapela i stap wantaim narapela, dispela tu i kamapim klia olsem em i tingim gut em. Gutpela sapos man wantaim meri bilong em i stap wantaim. Nogut narapela i lusim narapela na i stap longwe long em inap longpela taim, sapos i no gat gutpela as long mekim. Sapos tupela marit i poroman gut wantaim, dispela bai helpim tupela long i stap amamas wantaim. Taim tupela tasol i stap wantaim o ol i stap wantaim ol narapela, sapos tupela i mekim gutpela pasin i makim olsem narapela i laikim narapela na tingim gut em, na tupela i mekim gut skin, gutpela pasin tupela i mekim bai kamapim bel bilong ol olsem narapela i laikim tru narapela, maski ol i no tok, ‘Mi laikim yu.’ Saveman King Solomon i tok: “God i ken mekim gut long meri bilong yu. Meri i olsem hul wara bilong yu na yu ken amamas long em.”—Sindaun 5:18.
5, 6. Bilong wanem ol man marit i mas save, i bikpela samting long ol i mas toktok gut wantaim meri bilong ol?
5 Sapos narapela i laik autim gut tingting long narapela, orait tupela i mas toktok wantaim. Narapela i mas tingim gut narapela na larim em i mekim sampela tok. Sampela meri inap kamapim gut bel bilong ol na autim tingting bilong ol, winim ol man, tasol dispela i no gutpela as na ol man marit i pasim maus tasol. Ol man marit long lain Kristen ol i mas save, planti marit i gat bikpela hevi, long wanem, ol i no save toktok gut wantaim. Ol i mas tingim dispela samting na wok strong bambai ol yet wantaim meri bilong ol inap toktok gut wantaim. Sapos man wantaim meri i bihainim gutpela tok bilong aposel Pol long Efesus 5:25-33, bai tupela inap toktok gut wantaim. Pol i tok, man i mas laikim tru meri bilong em olsem em i laikim bodi bilong em yet. Olsem na man i mas helpim meri long i stap gutpela na i stap amamas, na em i no ken tingting long helpim em yet tasol olsem. Sapos man i toktok gut wantaim meri bilong em, bai em inap helpim meri long i stap gutpela na i stap amamas.
6 Man i no ken ting meri i save em i laikim em na i no gat wok long em i mekim sampela samting bilong kamapim bel bilong em. Nogat. Meri i mas save tru olsem man i laikim em na i amamas long em. I gat kain kain samting man inap mekim bilong kamapim dispela samting. Em i ken mekim sampela tok i makim olsem em i laikim tumas meri bilong em, o em i ken givim presen long meri long taim meri i no ting long kisim wanpela samting, na em i ken tokim meri gut long ol samting meri i mas save long en. Na em i mas wok strong long tokim meri, em i pilim tru gutpela wok meri i mekim long bilas gut, na long helpim famili, na long mekim ol wok bilong God. Na man i mas bihainim tok bilong 1 Pita 3:7 i tok, em i mas ‘bihainim gutpela tingting na sindaun gut wantaim meri bilong em.’ Olsem na em i mas pilim gut tingting bilong meri, na bilong helpim meri long save em i mekim olsem, em i mas tokim meri long olgeta samting i samting bilong tupela wantaim. Em i mas mekim gut long meri bilong em, long wanem, bodi bilong ol meri i no strong tumas.—Sindaun 31:28, 29.
7. Meri i gat wanem wok long toktok gut wantaim man bilong em?
7 Meri marit i mas bihainim tok bilong Efesus 5:22-24 i tok, meri i mas aninit long man bilong em. Olsem na meri tu i gat wok long mekim ol samting bambai em wantaim man bilong em inap toktok gut wantaim. Long olgeta tok na pasin bilong em, em i mas “mekim gutpela pasin” long man bilong em. Em i mas harim gut tok bilong man bilong em. Em i no ken bikhet na bihainim tingting bilong em yet tasol. (Efesus 5:33) Long olgeta taim tupela i mas toktok gut wantaim, na narapela i mas kamapim tingting tru bilong em long narapela.—Lukim Sindaun 15:22.
8. Meri i mas redi long mekim wanem bambai em inap toktok gut wantaim man bilong em?
8 Sapos meri i no amamas long wanpela samting, em i no ken bel nogut na pasim maus. Em i mas painim wanpela gutpela taim na kamapim bel hevi bilong em long man bilong em. Em i ken bihainim pasin bilong Kwin Esta. Ol birua i laik bagarapim Esta na lain bilong em, em ol Juda, na Esta i mas kamapim dispela hevi bilong em long man bilong em. Em i kirap kwik na mekim. Em i bihainim gutpela tingting na mekim ol gutpela tok long pasin isi, na long dispela rot em i bin helpim em yet wantaim ol narapela Juda long abrusim bagarap. Olsem na sapos man o meri marit i bel hevi, long wanem em i pilim olsem poroman i bin mekim nogut long em o i mekim yet, orait em i mas tokim poroman long dispela. Sapos em i mekim long gutpela pasin isi na em i no larim ol liklik samting i skrapim kwik bel bilong em, orait dispela inap helpim em long autim gut tingting bilong em long poroman.—Esta 4:15–5:8.
9. I bikpela samting long yu mas harim tok bilong narapela bambai yu inap toktok gut wantaim em, o nogat?
9 Sapos yu laik toktok gut wantaim poroman bilong yu, yu gat wok long mekim ol tok, tasol yu gat wok tu long harim ol tok poroman i mekim—na yu mas wok long pilim ol tingting bilong em sapos em i no kamapim klia long ol tok em i mekim. Olsem na yu mas putim gut yau long ol tok bilong poroman. Yu mas wok long kisim gut tingting bilong em na pilim ol tingting tru bilong bel i kirapim em long mekim ol dispela tok. Ating pasin bilong em long mekim tok inap kamapim dispela. Planti man marit i no mekim gut dispela wok—ol i no putim gut yau long tok bilong meri na meri i bel hevi. Tasol ol meri tu i mas was gut, nogut ol i no putim gut yau na ol i kisim tingting kranki long ol tok man i mekim. Baibel i tok, man i mas putim gut yau na bai em i kisim gutpela tingting na save.—Sindaun 2:2.
Papamama na Ol Pikinini i Toktok Gut Wantaim
10. Ol papamama i mas redi long mekim wanem bambai ol inap toktok gut wantaim ol pikinini bilong ol?
10 Long sampela famili, papamama na ol pikinini i painim hatwok long toktok gut wantaim. Baibel i tok, papamama i mas “skulim pikinini . . . long bihainim gutpela pasin.” Bilong mekim olsem, papamama i mas toktok gut wantaim pikinini. Sapos ol i mekim olsem, orait “em bai i wokabaut long dispela rot inap long em i lapun tru.” (Sindaun 22:6) Sampela pikinini i save lusim papamama na i go bihainim pasin bilong graun, na ating hap asua bilong dispela i olsem papamama na ol pikinini i no bin toktok gut wantaim. Dispela hevi i save kamap long taim pikinini i wok long i go bikpela na i gat 13, 14 krismas samting. Baibel i kamapim klia olsem ol papamama i gat bikpela wok long skulim ol pikinini long olgeta taim. Long Lo 6:6, 7, Baibel i tok: “Oltaim yupela i mas tingim ol dispela lo nau mi givim long yupela. Na yupela i mas lainim ol pikinini bilong yupela long ol dispela lo. Na tokim ol long taim yupela i stap long haus na long taim yupela i wokabaut long rot, na long taim yupela i malolo na long taim yupela i wok.” Bilong mekim olsem, ol papamama i mas lusim bikpela hap taim long i stap wantaim ol pikinini! Ol i mas redi long lusim sampela wok o amamas samting bilong ol yet bambai ol i gat taim bilong helpim ol pikinini.
11. Ol papamama i mas helpim ol pikinini long save long wanem samting?
11 Ol papamama, yupela i mas helpim ol pikinini long save Jehova i laikim ol tru, na yutupela tu i laikim ol tru. (Sindaun 4:1-4) Larim ol i lukim yupela i redi long lusim sampela gutpela samting o sampela amamas bilong yupela bambai yupela inap helpim ol long i stap gutpela long skin na long tingting na i stap amamas na kamap strong long spirit. Bikpela samting em olsem: Yupela i mas pilim tingting na hevi bilong ol pikinini. Sapos yupela ol papamama i sori tru long ol pikinini na yupela i no tingting long helpim yupela yet tasol, bai yupela i pas gut wantaim ol pikinini na bai yupela inap kirapim ol long kamapim ol hevi bilong ol long yupela, na ol i no ken i go long ol narapela yangpela bilong painim man bilong harim hevi bilong ol.—Kolosi 3:14.
12. Wanem samting i mas kirapim ol yangpela long toktok gut wantaim papamama na kamapim olgeta tingting bilong ol long tupela?
12 Tasol yupela ol yangpela—yupela tu i gat wok. Yu mas toktok gut wantaim papamama na kamapim tingting bilong yu long ol. Yu mas pilim tru olgeta samting ol i bin mekim bilong helpim yu, na dispela bai kirapim yu long kamapim tingting na hevi bilong yu long ol. Yu yangpela yet na papamama i mas helpim yu na soim rot long yu. Yu no ken pret long toktok wantaim tupela. Yu mas toktok gut wantaim tupela na kamapim olgeta tingting bilong yu, na bai tupela inap helpim yu. No gat narapela rot. Bilong wanem yu laik i go long ol yangpela bilong kisim save na tingting? Ol dispela yangpela i no bin mekim bikpela wok bilong helpim yu olsem papamama i bin mekim. Ol i no kisim save yet long rot bilong stretim ol hevi i save painim yumi—ol i yangpela yet wankain olsem yu. Na sapos ol i no insait long kongrigesen, ol i no tingting long helpim yu long kisim laip oltaim.
Toktok Gut Wantaim Insait long Kongrigesen
13, 14. I gat wanem ol lo bilong Baibel i makim olsem ol Kristen i mas toktok gut wantaim?
13 Yumi mas wok strong tu long toktok gut wantaim ol brata insait long kongrigesen. Baibel i tok strong olsem ‘yumi no ken lusim pasin bilong bung wantaim ol brata.’ Bilong wanem yumi mas bung wantaim ol brata? Bilong “kirapim ol long laikim ol arapela na mekim ol gutpela pasin long ol.” Bilong mekim olsem, narapela i mas autim gut tingting bilong em long narapela—ol i mas toktok gut wantaim. (Hibru 10:24, 25) Sapos wanpela brata o sista i mekim wanpela tok o pasin em yu no amamas long en, i no gat as tru na yu lusim ol miting. Yu mas mekim ol samting bambai yu inap toktok gut yet wantaim dispela brata o sista. Yu mas bihainim lo i stap long Matyu 18:15-17. Yu mas toktok wantaim dispela brata o sista yu ting em i mekim na nau yu no amamas.
14 Sapos yu gat tok long wanpela brata, orait yu mas bihainim tok bilong Baibel olsem i stap long Kolosi 3:13. Yu mas “karim dispela hevi na lusim sin bilong dispela brata. Bikpela em i lusim pinis sin bilong yupela, na olsem tasol yupela tu i mas lusim sin bilong ol arapela.” Yu no ken pasim maus na givim baksait long dispela brata. Yu mas toktok wantaim em. Na sapos yu lukim olsem wanpela brata i gat tok long yu na em i no pren gut wantaim yu, yu mas bihainim tok bilong Matyu 5:23, 24. Go stretim tok wantaim em bambai yutupela inap i stap wanbel gen. Bilong mekim olsem, yu mas bihainim pasin sori na pasin daun, tasol i stret yu mas bihainim tok bilong Jisas long Matyu sapta 5, long wanem, long dispela rot bai yu helpim yu yet wantaim dispela brata bilong yu.
Tok Bilong Stretim Man na Bilong Strongim Man
15. Sapos Kristen inap givim tok long narapela man bilong stretim em, bilong wanem em i no ken surik long mekim?
15 Na yumi mas toktok gut wantaim bambai yumi inap bihainim tok bilong Pol long Galesia 6:1: “Ol brata, sapos yupela i save olsem wanpela bilong yupela i bin mekim sin, orait yupela man i bihainim Holi Spirit, yupela i mas mekim pasin isi long dispela man na helpim em long stretim pasin bilong em. Tasol yupela i mas lukaut gut long yupela yet. Nogut Satan i traim yupela na yupela tu i pundaun long sin.” Sapos yumi gat pasin daun, orait taim narapela man i laik stretim yumi long wanpela tok o pasin yumi bin mekim, bai yumi no kros. Yumi olgeta i mas i gat kain tingting olsem bilong Devit taim em i tok: “Gutpela man i ken sori long mi na mekim save long mi na krosim mi.” (Buk Song 141:5) Ol elda i mas paslain long bihainim pasin daun. Elda i no ken strong long bihainim tingting bilong em yet; em i mas redi long harim tok bilong man i laik stretim em. Em i mas tingim tok bilong Baibel i tok, “Ol pren tru i save givim pen long yu bilong helpim yu.”—Sindaun 27:6.
16. Ol yangpela brata i mekim tok, gutpela sapos ol i amamas long wanem kain tok narapela brata i givim long ol?
16 Sapos ol yangpela i gat gutpela tingting na pasin daun, bai ol i askim ol strongpela Kristen long givim sampela tingting long ol na soim rot long ol. Ol dispela strongpela Kristen inap helpim ol. Ol elda tu i ken bihainim dispela pasin. Olsem: Wanpela elda i mekim wanpela tok na em i stori olsem truim bilong tok bilong Kamapim Tok Hait 7:16, 17 bai kamap long nupela taim. Em i tok, long nupela taim bai ol arapela sipsip i no hangre moa o i dai long wara moa. Tasol wanpela buk bilong Sosaiti (tok Inglis, Revelation—Its Grand Climax At Hand!, pes 126-128) i tok, truim bilong dispela tok i painim ol long nau. Wanpela elda i harim dispela tok na em i laik stretim. Tasol taim em i no mekim yet, dispela elda i bin mekim tok i telefon long em na askim em long givim sampela tingting long em bambai em i ken stretim tok na mekim gutpela moa. Em nau, gutpela sapos yumi opim rot long ol man i laik helpim yumi long sampela tok—yumi mas tokim ol, yumi laik harim. Olsem bai i no hatwok long ol i mekim. Yumi no ken kirap kwik na kros long man i laik helpim yumi.
17. Yumi ken givim wanem kain tok long ol brata bilong strongim ol?
17 King Solomon i bin kolim wanpela tok i ken stiaim tingting bilong yumi long dispela samting nau yumi stori long en. Solomon i tok: “Sapos wanpela man i sot long samting na em i askim yu long givim em, yu no ken tok, ‘Nogat.’ Sapos yu inap, yu mas givim em.” (Sindaun 3:27) Wanpela samting yumi mas givim long ol brata, em olsem: Yumi mas givim bel long ol. Pol i tok: “Yupela i no ken larim wanpela dinau bilong yupela i stap. Dispela wanpela dinau tasol i save stap oltaim, em dinau bilong givim bel bilong yumi long ol arapela, long wanem, man i givim bel bilong em long narapela man em i bihainim tru lo.” (Rom 13:8) Olsem na planti taim yu ken givim gutpela tok long ol brata bilong strongim bel bilong ol. Olsem wanem? Wanpela yangpela wokman bilong kongrigesen i mekim namba wan pablik-tok bilong em? Tokim em, ‘Yu mekim gut.’ Ating wanpela sista i bin wok strong long mekim tok bilong em long Skul Bilong Wok Autim Tok o em i bin mekim gut tru tok bilong em? Orait, tokim em yu pilim gutpela wok em i bin mekim. Ol brata sista bilong yumi i wok strong long mekim gut wok na sapos yumi mekim gutpela tok bilong strongim ol, bai ol i amamas.
18. Sapos wanpela brata i hambak, gutpela sapos narapela brata i mekim wanem gutpela pasin?
18 Tasol olsem wanem sapos wanpela yangpela brata em i hapman bilong mekim tok na em i hambak long dispela, long wanem em i yangpela yet? Yumi mas givim wanem kain tok long em? Gutpela sapos wanpela elda i toktok wantaim em. Elda i ken kolim sampela gutpela pasin yangpela brata i bin bihainim taim em i mekim tok, tasol long pasin isi elda i ken givim sampela tingting long em bambai em i lain long bihainim pasin daun. Kain gutpela tok olsem i kamapim klia olsem elda i laikim tru ol brata, na dispela kain tok inap helpim ol yangpela long lusim ol tingting o pasin kranki taim dispela tingting o pasin i no pas strong yet long bel.
19. Bilong wanem ol elda na ol papa i mas stori gut wantaim ol narapela?
19 Ol elda i save toktok wantaim ol narapela elda na kongrigesen long ol gutpela samting bilong helpim ol. Ol i no save tokim ol brata long samting i no samting bilong ol, olsem sampela tok i bin kamap taim ol i harim kot bilong wanpela brata i mekim rong. Tasol nogut ol i pasim maus tasol na ol i no stori long ol gutpela samting i kamap. Sapos ol i mekim olsem, ating bai ol narapela i tingting planti na bel hevi, na dispela pasin i no helpim kongrigesen—o famili—long pren gut wantaim. Olgeta i laik harim stori bilong gutpela samting i bin kamap. Aposel Pol i laik tumas long givim “presen bilong Holi Spirit” long ol brata, na olsem tasol ol elda i mas laik tumas long stori long ol brata long ol gutpela samting bilong strongim ol.—Sindaun 15:30; 25:25; Rom 1:11, 12.
20. Stori i kamap bihain long dispela bai stori long wanem wok bilong toktok gut wantaim ol man?
20 Tru tumas, insait long kongrigesen Kristen na insait long famili, pasin bilong toktok gut wantaim em bikpela samting. Na em i bikpela samting long wok bilong autim tok tu. Stori i kamap bihain long dispela bai stori long rot bilong lain long toktok gut wantaim ol man bambai yumi inap mekim gut dispela wok bilong yumi, em wok bilong autim tok.
Bai Yu Bekim Wanem Tok?
◻ Wanpela samting i save pasim rot bilong planti famili long toktok gut wantaim, tasol ol i ken mekim wanem bambai dispela i no ken pasim ol moa?
◻ Olsem wanem man na meri marit inap toktok gut wantaim?
◻ Ol papamama na pikinini i mas mekim wanem na bai ol inap pas gut wantaim?
◻ Insait long kongrigesen na famili yumi ken mekim wanem kain tok bilong strongim ol narapela?
[Piksa long pes 23]
Pasin bilong toktok gut wantaim i helpim famili long i stap gutpela na i stap amamas