Mesaia—Em Inap Helpim Tru Yumi?
Inap 400 yia samting bihain long Krais, i gat wanpela man em i kisim nating nem Moses. Em i bin raun long olgeta hap bilong ailan Krit na em i kirapim ol Juda long ting em i mesaia, em dispela man ol i wet long em. Em i tokim ol, liklik taim nau na ol i no ken i stap kalabus moa aninit long ol narapela lain na stap nogut—bai ol inap i go bek long ples bilong ol yet. Ol i bilipim tok bilong em. Orait, dispela de i kamap pinis na ol dispela Juda i bihainim “Moses” i go long wanpela maunten long arere bilong Solwara Mediterenian. Em i tokim ol long kalap i go insait long solwara na bai solwara i bruk. Planti ol i bihainim tok bilong em, tasol solwara i no bruk. Planti tru ol i dring wara na bagarap; sampela boskru bilong sip na ol man bilong kisim pis ol i helpim sampela na ol i no bagarap. Tasol Moses i no stap—ol i no inap painim em. Em nau, dispela mesaia i lus pinis.
WANEM insait bilong dispela tok “mesaia”? Em i olsem “man bilong helpim yumi,” o “man bilong kisim bek yumi,” o i olsem “gopas.” Sampela man i ting, mesaia i olsem wanpela man em lain bilong em i bilip long em na givim bel long em, na em i tok promis long go pas na helpim ol long kamap fri na bai ol man i no ken daunim ol moa na mekim nogut long ol. Yumi save, long bipo na i kam inap nau, planti gavman i bin mekim nogut long sampela lain na ol i stap nogut. Olsem na planti man i kamap na ol i tok ol i mesaia o man bilong helpim ol man long kamap fri. (Lukim Saveman 8:9.) Tasol ol dispela man i no bin helpim lain bilong ol long kamap fri na lusim ol hevi, nogat—planti taim ol i bringim lain bilong ol long rot bilong bagarap, olsem dispela man “Moses” long Krit i bin mekim.
Long yia 132 wanpela tisa bilong lotu Juda, em Akiva ben Josep, em i bin bungim Simeon Bakokba na em i tok, “Dispela em i King Mesaia!” Bakokba em i kepten bilong wanpela strongpela ami. Planti Juda i ting dispela man bai helpim ol long kamap fri na ol i no ken i stap nogut moa aninit long gavman bilong Rom. Tasol Bakokba i pundaun tru long mekim dispela wok, olsem na planti tausen tausen wanples bilong em ol i kisim bagarap.
Long yia 1100 samting, narapela mesaia Juda i kamap; em i kamap long hap bilong Yemen. Bikman bilong dispela ples i tokim em long kamapim wanpela mak bilong soim olsem em i mesaia tru. Orait, dispela man i tok, dispela bikman i ken tokim ol wokboi long katim nek bilong em na wantu bai em i kirap bek, na dispela bai i olsem mak. Bikman i orait long mekim olsem—na dispela “mesaia” bilong Yemen i pinis. Long dispela taim, olsem long yia 1100 samting, wanpela man nem bilong em Devit Alroi i tokim ol Juda long hap bilong Midel-Is, ol i mas redi long bihainim em i go bek long Graun Holi bilong ol—bai ol i sindaun long pul bilong ol ensel na i go. Planti ol i ting em i mesaia tru, em dispela Man ol Juda i wetim. Orait, ol Juda long biktaun Bagdad i go antap long haus bilong ol na ol i amamas na wet i stap—ol i no save, ol stilman i wok long stilim ol samting bilong ol insait long haus.
Orait, long yia 1600 samting, Sabati Sabi bilong Smerna i kamap, na em i tok, em i mesaia bilong ol Juda i stap long hap bilong Yurop. Ol Kristen tu i bilipim tok bilong em. Em i tok em bai helpim ol long kamap fri—ating em i tok long larim ol i mekim olkain rong long laik bilong ol yet na i no gat wanpela lo bai pasim ol. Ol lain i bihainim em tru ol i mekim kain kain pasin nogut i gat sem na pasin pamuk, na bihain ol i givim strafe long ol yet na ol i paitim skin bilong ol yet long rop, na ol i rausim klos bilong ol na tantanim long ais, na ol i wokim hul long graun na sanap insait long en na karamapim gen graun i go inap long nek bilong ol. Bihain dispela man Sevi i kamap long Turki na ol man i holim em na ol i tok, em i mas tanim bel na kisim lotu Islam—sapos nogat, bai ol i kilim em i dai. Olsem na em i go insait long lotu Islam. Planti man long lain bilong em ol i kirap nogut long dispela samting na bel bilong ol i bagarap stret. Tasol inap 2 handet yia samting bihain sampela man i wok yet long kolim em olsem mesaia.
Na sampela “mesaia” i bin kamap tu long ol kantri ol i kolim Kristen. Long yia 1100 samting, wanpela man nem bilong em Tankelm i bungim sampela lain na ol i kamap olsem ami bilong em na em i bosim taun Antwep. Em i tok em i wanpela god; em i save kisim wara em i bin waswas long en na em i baim i go long lain bilong em bambai ol i ken dring olsem samting bilong komyunio! Na narapela “mesaia” ol i kolim Kristen em Tomas Muntser bilong Jemani, em i bin i stap long yia 1500 samting. Em i bungim wanpela lain na ol i pait bilong daunim ol man i bosim dispela hap. Em i tokim lain bilong em, dispela em i pait bilong Armagedon. Em i tok, taim ol birua i sut long em, bai em i holim ol katres long han bilong siot bilong em. Tasol ol birua i kilim i dai lain bilong em na ol i kisim em na katim nek bilong em. Na i gat planti mesaia moa kain olsem ol dispela man, ol i bin kamap insait long ol lain ol i kolim Kristen.
Na ol narapela lotu tu i gat ol man i tok ol i mesaia. Ol Islam i gat wanpela ol i kolim Madi, olsem man i bihainim stretpela rot. Ol i tok em bai kamapim stretpela pasin long graun. Na long lotu Hindu i gat sampela ol i tok, ol i wanpela god na ol i kisim skin bilong man. Na wanpela buk (The New Encyclopædia Britannica) i tok, sampela bilong lotu Buda tu, olsem ol lain Mahayana, i bilip olsem wanpela Buda, nem bilong em Maitreya, em bai lusim ples bilong em long heven na bringim lain bilong em i go long paradais.
Ol Mesaia Bilong Nau
Nau long taim bilong yumi planti hevi moa yet i kamap, winim ol taim bipo, na i mas i gat mesaia tru bilong helpim yumi. Olsem na planti man i kamap na ol i tok, ol i mesaia. Long hap bilong Kongo long Afrika, namel long 1920 na 1940, Simon Kimbangu i tok em i mesaia, na bihain long em Andre “Jisas” Matswa i tok em i mesaia. Nau tupela i dai pinis, tasol lain bilong ol i wet yet long ol i mas i kam bek na kamapim gutaim bilong wan tausen yia long Afrika.
Na long taim bilong yumi long hap bilong Niugini na Melanisia, i gat sampela lain i kamap, em ol i kolim olsem “kago kal,” na ol i wetim sampela waitskin olsem mesaia i karim kago na mani samting long ol sip na balus na kisim i kam givim nating long ol na bai ol i kamap maniman, na gutaim bai kamap na bai ol i stap amamas, na ol man i dai pinis ol bai kirap bek.
Na long ol kantri i gat planti mani samting, i gat sampela man i tok ol i mesaia. Sampela ol i gopas bilong lotu, olsem wanpela man nem bilong em San Miun Mun. Em i tok em i kisim ples bilong Krais Jisas, na em bai kisim wanpela lain na bai ol i stap olsem wanpela famili i pas gut wantaim, na long dispela rot bai em i pinisim ol pasin nogut long graun. Na sampela bikman bilong politik tu i laik kamap olsem mesaia. Adolf Hitler i bin mekim olsem—em i tok em bai kamapim Gutaim Bilong Wan Tausen Yia, tasol yumi save pinis long ol samting nogut tru em i bin mekim long ol man.
Na sampela lain politik na oganaisesen i bin kamapim tingting olsem ol bai mekim ol wok kain olsem wok bilong mesaia, olsem ol samting em Maks na Lenin i bin tok long mekim. Na Yunaitet Nesen tu—ol man i tok dispela oganaisesen tasol inap pinisim ol pait na kamapim gutaim long graun, olsem na long tingting bilong planti man, Yunaitet Nesen i kamap olsem wanpela kain mesaia.
Yumi Inap Wetim Wanpela Mesaia Tru?
Dispela stori yumi mekim pinis i kamapim klia tru olsem ol dispela man na ol lain i tok ol bai kamapim ol wok olsem mesaia i mas mekim, ol i bin pundaun tru long mekim ol dispela samting, na ol man i bilip na wetim ol i helpim ol, ol i bin wet nating tasol. Olsem na long nau planti man i no bilip moa long wanpela mesaia tru bai stretim olgeta hevi na kamapim gutaim.
Tasol yu no ken sakim kwik dispela bilip long wanpela mesaia bai mekim tru wok bilong em. Gutpela sapos pastaim yumi ken kisim save long as bilong dispela tok “mesaia.” Dispela tok i stap long Baibel. Long tok Hibru, dispela tok “mesaia” i olsem ma·shiʹach, o man ol i makim pinis. Long taim bilong Baibel, taim ol i laik makim wanpela man long kamap king o pris samting, sampela taim ol i save kapsaitim wel long het bilong em. Ol i kolim ol dispela man olsem ma·shiʹach. Na i gat sampela man ol i bin makim bilong holim wanpela bikpela wok o bikpela namba, tasol ol i no bin kapsaitim wel long het bilong ol. Long sampela Baibel, Hibru 11:24-26 i kolim Moses olsem “Krais” o “man God i bin makim,” long wanem, God i bin makim Moses long kamap profet bilong em na olsem maus bilong em.
Olsem na ol mesaia bilong Baibel i narapela kain long ol dispela mesaia giaman yumi bin stori long ol. Ol mesaia bilong Baibel i no givim dispela nem long ol yet, na i no lain bilong ol i givim dispela nem long ol, nogat. God Jehova yet i makim ol long kamap mesaia.
Tru Baibel i stori long planti mesaia, tasol Baibel i makim wanpela mesaia i antap tru long ol narapela. (Song 45:7) Ol tok profet bilong Baibel i makim dispela Mesaia, na em i insait long truim bilong ol gutpela tok promis tru bilong Baibel. Na dispela Mesaia em inap tru long stretim ol hevi i painim yumi long nau.
Man Bilong Kisim Bek Ol Man
Dispela Mesaia bilong Baibel bai pinisim as bilong ol hevi, na long dispela rot em bai stretim ol dispela hevi. Bipo bikhet ensel Satan i bin kirapim tupela tumbuna bilong yumi, em Adam na Iv, long bikhet long God, na taim tupela i mekim olsem, i olsem tupela i putim tupela yet olsem bos, na ol yet i mas skelim wanem samting i stret na wanem samting i no stret. Taim ol i mekim olsem, ol i no stap moa aninit long Jehova. Pastaim em i bin bosim ol long pasin sori na lukautim gut ol, tasol taim ol i lusim dispela gutpela gavman na ol i bosim ol yet, ol i kamapim planti hevi long graun—ol man i paul tru long bosim ol yet na ol i kisim planti hevi na pen long dispela, na ol i gat sin na ol i save dai.—Rom 5:12.
Tasol taim Adam tupela Iv i kamapim ol dispela hevi, God i mekim pasin sori na em i wokim rot bambai ol man i ken wetim taim bilong ol hevi i pinis. Taim em i kolim strafe bai painim tupela, God i tok profet long wanpela man bai kamap na em bai kisim bek ol pikinini bilong tupela. Baibel i tok, dispela Man bilong kisim bek ol em bai pinisim ol wok nogut em Satan i bin kamapim long Iden. Dispela man, olsem ‘Pikinini bilong meri,’ em bai krungutim het bilong “snek,” olsem Satan, na pinisim em olgeta.—Stat 3:14, 15.
Long bipo yet ol Juda i bilip olsem dispela tok profet i makim wanpela Mesaia bai kamap bihain. Sampela rait bilong ol Juda i gat ol tok bilong Baibel long en na ol i mekim wok long en long taim bilong ol aposel, ol dispela rait i tok, truim bilong dispela tok profet bai kamap long “taim bilong King Mesaia.”
Olsem na ol bilipman bilong bipo yet ol i amamas long dispela tok promis long wanpela Man bilong kisim bek ol bai kamap bihain. Yumi ken pilim tru bikpela amamas bilong Abraham taim Jehova i tokim em, dispela Pikinini bai kamap long lain bilong Abraham yet, na ‘olgeta lain bilong graun’—i no lain bilong Abraham tasol—bai kisim blesing long rot bilong dispela Pikinini.—Stat 22:17, 18.
Mesaia na Gavman
Bihain i gat sampela tok profet moa i gat dispela tok promis long en na i makim wanpela gutpela gavman bai kamap. Tumbuna pikinini bilong Abraham, em Juda, i kisim tok promis olsem: “Em [Juda] i holim dispela stik i makim strong bilong king, na em bai i stap king oltaim. Em bai i holim dispela namba inap [Silo] em i kamap . . . na em bai i bosim olgeta lain manmeri.” (Stat 49:10) Dispela man “Silo” bai i bosim “olgeta lain manmeri”—i no ol Juda tasol. (Lukim Daniel 7:13, 14.) Ol Juda bipo i bilip olsem Silo em Mesaia tasol; na sampela rait bilong ol Juda i gat ol tok bilong Baibel long en i senisim dispela tok “Silo” na raitim “Mesaia” o “king Mesaia.”
Bihain sampela tok profet moa bilong dispela samting i kamap, na ol i wok long kamapim klia wok king bilong dispela Mesaia. (Sindaun 4:18) King Devit, em tumbuna pikinini bilong Juda, em i kisim tok olsem dispela Pikinini bai kamap long lain bilong em. (2 Samuel 7:12-16) Na dispela Pikinini bai i narapela kain King. Em bai stap King inap oltaim oltaim! Aisaia 9:6, 7 i tok olsem: “Wanpela pikinini man i kamap pinis long yumi, em wanpela pikinini God i givim long yumi. Em bai i stap king bilong yumi, . . . em bai i sindaun long sia king bilong Devit na bosim ol manmeri. Strong bilong gavman bilong en bai i wok long kamap bikpela oltaim, na bai i no gat pait na ol manmeri bai i sindaun gut oltaim. Long wanem, dispela king . . . bai i mekim gutpela na stretpela pasin tasol.”
Kain gavman olsem em gutpela gavman tru, a? Em i save mekim stretpela pasin tasol na em bai pinisim pait na kamapim bel isi long graun, na wok gavman bilong em bai stap oltaim. Em i narapela kain tru long ol dispela mesaia giaman i bin kamap! I no gat as na ol i kisim dispela namba, na ol i no inapim ol mak bilong mesaia tru—ol i kisim nating tasol. Tasol dispela Mesaia bilong Baibel i gat namba tru bilong bosim olgeta hap bilong graun, na em i gat bikpela strong inap long pinisim olgeta pasin nogut na hevi long graun.
Dispela em i gutpela samting tru yumi ken tingim. Nau long dispela taim nogut bilong hevi, yumi ol man i mas i gat wanpela gavman olsem, em yumi ken wet long em. Tasol nogut sampela i paulim yumi na yumi wetim narapela man olsem mesaia giaman i helpim yumi. Olsem na yumi olgeta wan wan i mas tingim gut dispela askim, olsem: Tru Jisas bilong Nasaret em dispela Mesaia Baibel i tok profet long em? Stori i kam bihain long dispela bai toktok long dispela samting.
[Blok long pes 6]
I Gat Mesaia Long Bruklin?
Long Israel ol i putim ol toksave nabaut i tok: “Redi long Mesaia i kam!” na ol i tromoi K400,000 bilong mekim olsem. Lain Lubavitsa i mekim, em ol Hasidik bilong lain Juda. I gat 250,000 insait long dispela lain, na ol i ting Mesaia bilong ol i laik kam, em Menasem Mendel Seneson bilong Bruklin long Nu Yok. Ol i bin ting olsem, long wanem, Seneson i bin skulim ol man long Mesaia bai kam long dispela taim, na ol i ting em yet i dispela Mesaia. Wanpela nius (Newsweek) i tok, ol Lubavitsa i tok Mesaia bai kam long taim Seneson i stap yet, na nau em i gat 90 krismas. Inap planti handet yia ol i tok, long olgeta taim i gat wanpela man i stap na em inap kamap Mesaia, na Seneson i kain man olsem, olsem na ol i ting em i Mesaia. Tasol planti Juda i no bilip long Seneson. Dispela nius i kolim tok bilong narapela nius (Newsday) i stori long narapela bikman Juda i laik kamap Mesaia, em Eliesa Sak, na dispela man i tok Seneson em “mesaia giaman.”
[Piksa long pes 7]
Sampela man ol i bin bilip olsem Moses bilong Krit em i mesaia, na bagarap i painim ol long dispela