Kaikai Bilong Bikpela—Mas Mekim Hamas Taim?

KRISMAS, Ista, de bilong “ol santu”​—⁠ol misin i gat planti bikpela de na bung bilong lotu. Tasol yu save hamas bikpela bung Krais Jisas i tok ol disaipel bilong em i mas mekim? Wanpela tasol! Man bilong kirapim lotu Kristen em i no as bilong ol dispela narapela bung na bikpela de.

Sapos Jisas i makim wanpela bung tasol, orait dispela bung em i bikpela samting tru, na ol Kristen i mas mekim stret olsem Jisas i makim. Orait, ol i mas bung bilong tingim wanem samting?

Wanpela Bikpela Bung

Jisas i kirapim dispela bung long de em i dai. Em i mekim kaikai bilong Pasova wantaim ol aposel na bihain em i kisim hap bret i no gat yis na em i givim long ol aposel na em i tok: “Dispela em i bodi bilong mi, mi givim bilong helpim yupela.” Na em i givim kap wain long ol na em i tok: “Dispela kap wain em i nupela kontrak mi mekim long blut bilong mi, em mi kapsaitim bilong helpim yupela.” Na em i tok tu: “Yupela i mas mekim olsem bilong tingim mi.” (Luk 22:​19, 20; 1 Korin 11:​24-26) Em dispela wanpela bung tasol Jisas i tok ol disaipel i mas mekim, em bilong tingim i dai bilong em. Ol i kolim Kaikai Bilong Bikpela, o Memorial.

Planti misin i tok em wanpela bung bilong ol, na ol i mekim dispela kaikai wantaim ol narapela bung, tasol ol i no mekim olsem Jisas i tok ol disaipel i mas mekim. Sampela ol i mekim planti taim, olsem long olgeta mun o olgeta wik o olgeta de. Taim Jisas i tok, “Yupela i mas mekim olsem bilong tingim mi,” yu ting em i laik bai ol i mekim planti taim olsem? (1 Korin 11:​24, 25) Taim ol man i mekim bung bilong tingim wanpela bikpela samting i bin kamap, ol i save mekim hamas taim? Ol i save mekim wanpela taim tasol long yia, a?

Yumi mas tingim tu Jisas i kirapim dispela bung long de em i dai, em de 14 bilong mun Nisan.a Em de Pasova bilong ol Israel bilong tingim taim God i bin kisim bek ol long Isip long yia 1513 paslain long Krais. Long dispela taim ol i bin kilim yangpela sipsip na ensel bilong Jehova i abrusim pikinini bilong ol long taim em i kilim i dai olgeta namba wan pikinini bilong ol Isip.​—⁠Kisim Bek 12:​21, 24-27.

Dispela i givim wanem save long yumi? Aposel Kristen Pol i tok: “Ol i ofaim pinis Krais, na em i olsem sipsip yumi ofaim long Bikpela De [Pasova].” (1 Korin 5:⁠7) Ofa bilong Krais i winim tru ofa bilong Pasova; em inap kisim bek olgeta manmeri na bai ol i stap oltaim. Long ol Kristen, bung bilong tingim i dai bilong Krais i senisim Pasova bilong ol Juda.​—⁠Jon 3:16.

Ol i mekim bung bilong Pasova wanpela taim tasol long yia, olsem na bung bilong tingim i dai bilong Krais tu i kamap wanpela taim tasol long yia. De Pasova​—⁠em de Jisas i dai​—⁠i bin kamap long olgeta taim long de 14 bilong mun Nisan bilong ol Juda. Olsem na yumi mas mekim Kaikai Bilong Bikpela long dispela de long olgeta yia. Long yia 1994, dispela de i kirap long Sarere, Mas 26, taim san i go daun pinis. Tasol olsem wanem na ol misin i no makim dispela de bilong tingim i dai bilong Jisas? Orait, yumi ken skelim ol samting i bin kamap long bipo na bai yumi inap save long bekim bilong dispela askim.

Pasin Bilong Ol Aposel i Laik Lus

Yumi ken save, ol aposel i stiaim ol Kristen long mekim Kaikai Bilong Bikpela stret tru olsem Jisas i tokim ol long mekim. Tasol long yia 150 samting, taim ol aposel i dai pinis, sampela Kristen i kirap senisim taim bilong mekim na ol i mekim long namba wan de bilong wik (nau yumi kolim Sande), i no long Nisan 14. Bilong wanem ol i mekim olsem?

Wanpela de bilong ol Juda i save kirap long 6 klok samting long apinun na i pinis long narapela apinun. Jisas i dai long Nisan 14, long yia 33, em dispela de i kirap long Fonde long apinun na i pinis long Fraide long apinun. Jisas i kirap bek long namba 3 de bihain, em Sande long moningtaim. Sampela i laik mekim bung bilong tingim i dai bilong Jisas long wankain de bilong wik long olgeta yia, i no long ol narapela narapela de em Nisan 14 i kamap long en. Na ol i ting de bilong Jisas i kirap bek i winim de bilong em i dai. Olsem na ol i makim Sande.

Tasol Jisas i tok yumi mas tingim i dai bilong em, i no kirap bek bilong em. Na long kalenda bilong yumi (kalenda bilong Gregori) de Pasova bilong ol Juda i save kamap long narapela narapela de bilong wik long olgeta yia, olsem na i wankain tu long de bilong mekim Kaikai Bilong Bikpela. Olsem na planti ol i bin bihainim pasin bilong pastaim na ol i mekim long Nisan 14 long olgeta yia, na ol man i kirap long kolim ol olsem “Ol Man Bilong De 14.”

Sampela saveman i tok, “Ol Man Bilong De 14” i bihainim pasin bilong ol aposel. Wanpela man bilong raitim stori bilong bipo i tok: “Ol sios long Esia Maina bilong Ol Man Bilong De 14 ol i bihainim pasin bilong sios long Jerusalem long de bilong mekim [Kaikai Bilong Bikpela]. Long yia 150 samting, taim ol i mekim [Kaikai Bilong Bikpela] long Nisan 14, ol i tingim gen i dai bilong Krais, em i baim bek ol.”​—⁠Studia Patristica, Volyum 5, 1962, pes 8.

Tok Pait i Kamap

Long Esia Maina, planti ol i bihainim pasin bilong ol aposel, tasol long Rom ol i save mekim dispela bung long Sande. Long yia 155, Polikap bilong Smerna, em i mausman bilong ol kongrigesen long Esia Maina, em i go long Rom bilong toktok long dispela samting na sampela hevi moa. Tasol ol i no kamap wanbel.

Long wanpela pas bilong Airenias bilong Laion, em i tok: “Anisitas tu i no inap kirapim Polikap long senisim tingting. Bipo Polikap i bung wantaim ol aposel na em i strong long tok, em i mas bihainim pasin em i lukim Jon, em disaipel bilong Bikpela, na ol narapela aposel i bihainim. Na Polikap i no inap senisim tingting bilong Anisitas, em i tok em i bihainim pasin bilong ol hetman i stap paslain long em.” (Eusebius, Buk 5, sapta 24) Yu lukim: Polikap i tok, em i bihainim pasin bilong ol aposel, tasol Anisitas i tok, em i bihainim ol hetman bilong sios long Rom. Yu lukim?

Dispela tok pait i kamap strong na long yia 190 samting, Vikta em i kamap bisop bilong Rom. Em i ting ol i mas mekim Kaikai Bilong Bikpela long Sande, na em i wok long kirapim ol narapela hetman long helpim tingting bilong em. Em i strong long ol kongrigesen long Esia Maina i mas senisim i go long Sande.

Tasol Polikrates bilong Efesus i no laik na em i bekim pas bilong kamapim tingting bilong ol kongrigesen long Esia Maina. Em i tok: “Mipela i save mekim stret dispela bung; mipela i no save senisim, olsem skruim o tekewe samting long en.” Em i kolim nem bilong aposel Jon na sampela moa na em i tok: “Olgeta dispela man i mekim [Kaikai Bilong Bikpela] long de namba 14, olsem Fopela Gutnius i makim; ol i no senisim liklik.” Polikrates i tok moa olsem: “Ol brata, mi yet . . . mi no pret long strongpela tok ol i mekim. Ol man i winim mi ol i bin tok, Mipela i mas bihainim tok bilong God tasol. Mipela i no ken bihainim tok bilong ol man.”​—⁠Eusebius, Buk 5, sapta 24.

Vikta i no amamas long dispela tok. Wanpela buk i tok, em i “rausim olgeta Sios Bilong Esia, na em i salim ol pas i go long olgeta Sios i wanbel wantaim em na tokim ol, ol i no ken poroman wantaim ol dispela Sios.” Tasol “ol lain bilong em i gat gutpela tingting, ol i no orait long dispela strongpela pasin em i kirap kwik long mekim. Sampela ol i raitim pas na krosim em; ol i tok em i mas . . . lukautim gut pasin bilong sori na pasin bilong i stap wanbel wantaim.”​—⁠Antiquities of the Christian Church, bilong Bingham, Buk 20, sapta 5.

Sios i Orait Long Tok Giaman

Ol Kristen long Esia Maina i sakim ol dispela senis, tasol kain kain pasin i wok long kamap long ol narapela hap. Sampela i tingim olgeta de kirap long Nisan 14 i go inap long Sande bihain i olsem ol de holi. Na sampela i kirap mekim dispela bung planti taim moa, olsem long olgeta Sande.

Long yia 314, Bung bilong ol bisop long Arl (Frans) i laik subim olgeta long bihainim pasin bilong Rom; ol i laik daunim olgeta narapela pasin. Tasol sampela Ol Man Bilong De 14 i stap yet na ol i strong long sakim. Bilong stretim dispela tok i brukim Sios, long yia 325 King Konstantin, em wanpela haidenman i singautim olgeta bisop i go bung long Naisia. Bung i salim tok long ol Kristen long Esia Maina olsem ol i mas bihainim pasin bilong Rom.

Wanpela buk i kamapim bikpela as na ol dispela hetman bilong Sios i laik lusim de em kalenda bilong ol Juda i makim. Buk i stori olsem: “Ol i tok, i no stret ol i mekim dispela bung holi tru long de . . . ol Juda i makim, long wanem, ol Juda i bin mekim pasin nogut tru, na tingting bilong ol i pas.” (Buk A History of the Christian Councils, bilong K. J. Hefele, Volyum 1, pes 322) Ol hetman bilong Sios i no laik tru long bihainim dispela de na bai i olsem ‘ol i daun long lotu Juda na ol i sem.’​—⁠J. Juster, long buk Studia Patristica, Volyum 4, 1961, pes 412.

Em nau, ol i birua long ol Juda! Ol i tok, ol man i mekim Kaikai Bilong Bikpela long de stret em Jisas i bin dai long en, ol i bihainim pasin bilong ol Juda. Ol i no tingim olsem Jisas yet em i wanpela Juda, na em i dai long dispela de bilong helpim ol man, olsem na em i bikpela de. Kirap long dispela taim ol i tok, Ol Man Bilong De 14 i bikhet na i laik brukim Sios na ol i mekim nogut long ol. Long Bung bilong ol bisop long Antiok long yia 341, ol bisop i rausim dispela lain long Sios. Tasol planti i stap yet long yia 400, na bihain tu wan wan liklik lain i stap.

I kam inap long nau ol misin ol i holim nating nem Kristen ol i no kirap gen long bihainim pasin bilong pastaim. Profesa William Bright i tok: “Taim ol i kirap makim Gut Fraide olsem bikpela de bilong tingim pen Krais i karim, i no gat rot bilong ol i tingim tasol i dai bilong Krais, em Santu Pol i tok ol samting bilong ‘pasova’ i makim dispela ofa; ol i makim de bilong Kirap Bek bilong tingim dispela, na ol sios long Grik na Rom i paul nabaut na kisim kain kain tingting long pasin bilong lotu.”​—⁠The Age of the Fathers, Volyum 1, pes 102.

Olsem Wanem Long Nau?

Planti yia i kamap i go pinis, olsem na yu ting nau de bilong mekim dispela bung i no bikpela samting? Em i bikpela samting. Ol man i gat strongpela tingting na i laik bosim ol narapela, ol i bin senisim de bilong mekim dispela bung. Ol i bihainim tingting bilong ol yet; ol i no bihainim tok bilong Krais. Aposel Pol i tok stret olsem: “Taim mi lusim yupela na mi go pinis, ol weldok nogut tru bai i kam namel long yupela [ol Kristen], . . . sampela man bilong yupela yet bai i kirap na mekim tok giaman nabaut, bilong pulim ol manmeri bilong God i go bihainim ol.”​—⁠Aposel 20:​29, 30.

Em samting bilong bihainim tok. Jisas i kamapim wanpela bikpela bung tasol bilong ol Kristen. Baibel i tokaut klia long taim bilong mekim na ol i mas mekim olsem wanem. I orait ol man i senisim dispela? Nogat tru. Ol Man Bilong De 14 i no bin senisim liklik, maski ol man i mekim nogut long ol na rausim ol long Sios.

Mipela laik tokim yu, i gat sampela Kristen i stap long nau, em ol i save bihainim laik bilong Jisas na tingim i dai bilong em long de em yet i makim. Long dispela yia, ol Witnes Bilong Jehova long olgeta hap bilong graun bai mekim dispela bung long ol Haus Kingdom bihain long 6 klok apinun long Sarere, Mas 26​—⁠taim de namba 14 bilong mun Nisan i kirap. Bai ol i mekim stret olsem Jisas i tok long mekim. Gutpela sapos yu bung wantaim ol bilong mekim Kaikai Bilong Bikpela. Olsem bai yu kamapim klia, yu tu yu laik bihainim tok bilong Krais.

[Ol Futnot]

[Blok long pes 6]

“DISPELA GUTPELA OFA”

Ofa bilong Krais Jisas em i no wanpela tok nating bilong bilip. Jisas yet i tok: “Pikinini Bilong Man . . . i kam bilong helpim ol [man], na bilong givim laip bilong em yet bilong baim bek planti manmeri.” (Mak 10:45) Na em i tok tu: “God i laikim tumas olgeta manmeri bilong graun, olsem na em i givim dispela wanpela Pikinini long ol. Em i mekim olsem bilong olgeta manmeri i bilip long em ol i no ken lus. Nogat. Bai ol i kisim laip i stap gut oltaim oltaim.” (Jon 3:16) Ofa bilong Krais i opim rot na ol man i dai pinis inap kirap bek na kisim laip i stap oltaim.​—⁠Jon 5:​28, 29.

I dai bilong Krais Jisas i bikpela samting tru na yumi save tingim long taim yumi mekim Kaikai Bilong Bikpela. Ofa bilong em i mekim bikpela wok tru! Wanpela meri, em papamama i bin skulim em long ol tok i tru bilong God na em i bihainim ol dispela tok inap planti yia pinis, em i pilim tru dispela gutpela ofa. Em i tok:

“Mipela save amamas long Memorial. Long olgeta yia mipela save tingim moa yet. Inap 20 yia bipo gutpela papa bilong mi i dai, na long taim bilong planim em, mi lukluk long em na bel bilong mi i pilim tru ofa bilong Krais. Bipo mi skul long dispela tok tasol mi no pilim. Yes, mi bin save long ol tok bilong en long Baibel na mi inap lainim ol man long en! Tasol nau mi lukim tru dispela samting nogut, em i dai, na bel bilong mi i pilim tru ol gutpela samting bilong helpim yumi em bai kamap long rot bilong dispela gutpela ofa.”