Man Bilong Wokim Yu—Kisim Save Long Pasin Bilong Em
“Mi bai soim yu gutpela pasin bilong mi. Na bai mi autim nem bilong mi long yu.”—KISIM BEK 33:19.
1. Bilong wanem i stret yumi mas givim biknem long Man bilong wokim olgeta samting?
APOSEL Jon, em man bilong raitim laspela buk long Baibel, em i bin raitim wanpela bikpela tokaut tru long Man bilong wokim olgeta samting. Em i tok: “Bikpela, yu God bilong mipela. Yu tasol yu stap antap tru na inap tru long olgeta man i ken amamas long yu na litimapim nem bilong yu na i stap aninit long strong bilong yu. Long wanem, yu bin wokim olgeta samting. Long laik bilong yu yet yu bin mekim olgeta samting i kamap, na nau dispela olgeta samting i stap.” (KTH 4:11) Olsem stori i kamap paslain long dispela i soim yumi, planti samting ol saientis bilong nau i kisim save long en, dispela i save kamapim sampela as moa na yumi ken bilip long Man bilong wokim olgeta samting.
2, 3. (a) Ol man i mas kisim wanem save long Man bilong wokim olgeta samting? (b) Bilong wanem i no stret long ting yumi mas bungim tru dispela Man bilong wokim olgeta samting?
2 Tru, em i bikpela samting long yumi mas bilip olsem Man bilong wokim olgeta samting em i stap, tasol em i bikpela samting tu long yumi mas kisim save long pasin bilong em—olsem em i wanpela man i stap tru, na em i gat ol gutpela pasin i save pulim ol man i kam long em. Tru, ating yu bin kisim sampela save olsem, tasol sapos yu save gut long em, dispela bai helpim yu, a? Tasol i no olsem yu mas bungim em tru olsem yu save bungim ol narapela man bilong graun, nogat.
3 Jehova em i Man bilong wokim ol sta tu, na san bilong yumi em i wanpela sta tasol na i no bikpela tumas. Olsem wanem? Bai yu tingting long go na bungim san? Nogat, a? Planti man ol i save was gut na ol i no laik lukluk stret i go long san o larim san i holim skin bilong ol inap longpela taim. Insait tru long san em i hat moa yet, inap olsem 15,000,000 digri Selsias. Long olgeta wan wan sekon, hat bilong san olsem traipela paia tru i save tanim olsem 4 milion ton strongpela samting bilong en i kamap olsem paua. Liklik hap tasol bilong dispela paua i save kam long graun bilong hatim graun na givim lait long en, tasol dispela hat na lait em inap tru bilong helpim olgeta samting long i stap laip hia long graun. Dispela save i mas kirapim yumi long pilim tru bikpela strong bilong Man bilong wokim olgeta samting. Olsem na i stret Aisaia i tok, Man bilong wokim olgeta samting “em i gat olgeta strong.”—Aisaia 40:26.
4. Moses i askim Jehova long wanem samting? Jehova i mekim wanem?
4 Tasol sampela mun bihain long taim ol Israel i lusim Isip long yia 1513 B.C.E., Moses i krai long God olsem: “Mi laik yu soim mi bikpela lait bilong pes bilong yu.” (Kisim Bek 33:18) Yu save pinis olsem God em i As bilong san tu, olsem na yu inap save bilong wanem em i tokim Moses: “Yu no inap lukim pes bilong mi, long wanem, sapos wanpela man i lukim pes bilong mi bai em i dai.” God i larim Moses i hait long wanpela bikpela hul long maunten Sainai inap long taim Em i kam na i “go pinis.” Orait nau i olsem Moses i lukim “baksait” bilong God, olsem em i lukim wanpela kain lait bilong God i makim olsem God i bin stap long dispela hap.—Kisim Bek 33:20-23; Jon 1:18.
5. Man bilong wokim olgeta samting em i mekim wanem bilong inapim dispela laik bilong Moses? Dispela i kamapim klia wanem samting?
5 Moses i laik save gut long Man bilong wokim olgeta samting, na i gat sampela samting i kamap bilong inapim dispela laik bilong em. God i go klostu long Moses na long maus bilong wanpela ensel Em i tokaut olsem: “Mi Bikpela. Mi God na mi as bilong marimari na sori. Na mi no save belhat kwik. Mi save laikim tru olgeta manmeri, na mi save bihainim olgeta tok bilong mi. Mi save laikim tumas planti tausen lain manmeri, olsem mi promis pinis, na mi save lusim ol kain kain sin na bikhetpasin bilong ol. Tasol mi save mekim save long ol man i gat asua.” (Kisim Bek 34:6, 7) Dispela i soim yumi olsem bilong save gut long Man bilong wokim yumi, yumi no gat wok long lukim wanpela bodi; yumi mas pilim tru ol pasin bilong em.
6. Strong bilong skin long sakim ol sik, olsem wanem dispela em i narapela kain samting tru?
6 Wanpela rot bilong mekim olsem, em yumi ken lukim ol samting God i bin wokim, na long dispela yumi inap save long ol gutpela pasin bilong em. Tingim dispela: Long skin bilong yu i gat wanpela kain strong i save helpim yu long sakim ol sik. Wanpela nius (Scientific American) i stori long dispela samting na i tok: ‘Kirap long taim yumi stap yet long bel bilong mama na i go inap long taim yumi dai, dispela strong bilong sakim ol sik em i save wok i stap. I gat ol kain kain liklik liklik samting na ol sel i save lukautim yumi na i sakim ol binatang nogut bilong sik na ol kain samting olsem. Sapos skin i no gat ol dispela samting bilong sakim sik, yumi ol man i no inap abrusim bagarap.’ Wanem as bilong dispela strong bilong skin long sakim ol sik? Wanpela stori long dispela nius i tok: ‘Ol dispela kain kain sel i save helpim skin long sakim ol binatang samting bilong kamapim sik, ol i kamap long wan wan sel i save kamap pastaim olsem 9-pela wik bihain long taim meri i kisim bel.’ Taim meri i gat bel, hap strong bilong em long sakim sik i save go long pikinini i stap long bel bilong em. Orait bihain, taim pikinini i kisim susu bilong mama, long dispela rot em i save givim ol dispela sel na ol gutpela marasin long pikinini bilong em na dispela i save helpim pikinini long sakim ol sik.
7. Yumi ken tingim wanem samting bilong dispela strong bilong skin long sakim ol sik? Dispela inap givim wanem tingting long yumi?
7 I gat as tru na yu ken ting olsem dispela strong i stap long skin bilong yu bilong sakim ol sik, em i winim olgeta kain marasin ol dokta bilong nau inap kamapim. Olsem na yu ken askim skin bilong yu, ‘Dispela i givim wanem tingting long mi long Man bilong kamapim dispela strong long skin bilong mi?’ Dispela strong ‘em i save kamap pastaim olsem 9-pela wik bihain long taim meri i kisim bel’ na i redi i stap bilong lukautim nupela pikinini, dispela i kamapim klia gutpela tingting na savepasin bilong Man i bin wokim dispela samting. Tasol olsem wanem? Long dispela rot yumi inap kisim sampela save moa long Man bilong wokim yumi? Yumi ting olsem wanem long Albert Schweitzer na sampela moa em ol i bin givim bel tru long mekim ol wok bilong oraitim sik bilong ol rabisman na lukautim ol long marasin samting? Yumi save tok, ol kain man olsem em ol i save sori long ol man, ol i gat gutpela pasin. Orait, yumi ken ting olsem wanem long Man bilong wokim yumi, em i bin putim strong bilong sakim sik long skin bilong ol maniman na ol rabisman wantaim? Yumi ken ting em i save laikim tru yumi, na em i save mekim wankain pasin long olgeta man, na marimari long ol, na mekim pasin i stret tasol. Dispela em i stret wantaim tok Moses i bin harim, i kamapim pasin bilong Man bilong wokim yumi.
Em i Kamapim Pasin Bilong Em
8. Jehova i save kamapim em yet long yumi long wanem narapela rot?
8 Tasol i gat narapela rot bilong save gut long Man bilong wokim yumi—em long rot bilong Baibel. Dispela em i bikpela samting, long wanem, i gat sampela samting bilong Man bilong wokim yumi i no inap kamap klia long rot bilong wok saiens na ol samting i stap long ples antap na graun, na i gat sampela samting bilong Em i kamap klia moa long Baibel. Olsem: Baibel tasol i kamapim nem bilong Man bilong wokim yumi, na em i kamapim ol samting dispela nem i makim. Long ol rait bilong Baibel long tok Hibru, nem bilong em i kamap olsem 7,000 taim, na ol i raitim long 4-pela leta, em yumi inap raitim olsem YHWH o JHVH, em planti man i save kolim olsem Jehova.—Kisim Bek 3:15; 6:3, NW.
9. Wanem insait bilong nem tru bilong Man bilong wokim olgeta samting? Yumi inap kisim wanem tingting long dispela?
9 Bilong save gut long Man bilong wokim olgeta samting, yumi no ken tingim em olsem “As” tasol bilong ol samting i bin kamap, o yumi kolim em olsem “Mi Yet Mi Stap Olsem.” Nem tru bilong em i kamapim klia dispela samting. Dispela nem i insait long wanpela tok Hibru, insait bilong en i olsem “kamap.”a (Skelim wantaim Stat 27:29.) Insait bilong nem bilong God i olsem “Em i Mekim i Kamap,” na dispela i kamapim klia olsem em i save tingim ol samting em i laik mekim na em i save mekim tru. Taim yumi save long nem bilong em na yumi kolim dispela nem, yumi inap save gut olsem em i save truim ol tok promis bilong em, na em i save kamapim tru ol laik bilong em.
10. Ol stori bilong Buk Stat inap givim wanem bikpela save long yumi?
10 Baibel i kamapim save bilong ol laik bilong God na ol pasin bilong em. Ol stori bilong Buk Stat i kamapim olsem, long pastaim tru ol man i stap wanbel wantaim God na ol inap tingting long i stap longpela taim na i stap bilong ol bai i gat as bilong en. (Stat 1:28; 2:7-9) Olsem nem bilong em i makim, yumi inap bilip tru olsem Jehova bai pinisim ol pen na hevi i bin painim ol man inap longtaim tru. Baibel i stori long Jehova bai kamapim tru ol laik bilong em, olsem: “Nau olgeta samting i stap nogut na i save bagarap. Dispela i no kamap long laik bilong ol yet. Nogat. God yet i mekim ol i stap olsem, bai ol i wetim gutpela samting God i laik mekim long ol. Long taim God i makim . . . bai olgeta samting i stap gutpela tru wantaim yumi ol pikinini bilong God.”—Rom 8:20, 21.
11. Bilong wanem yumi mas kaunim ol stori bilong Baibel? Kamapim ol samting bilong wanpela stori olsem.
11 I gat narapela rot tu na Baibel inap helpim yumi long save gut long Man bilong wokim yumi: Baibel i kamapim klia ol samting em i bin mekim long lain Israel bilong bipo. Yumi ken tingim stori bilong Elisa na Naman, em i kepten bilong ami bilong ol Siria, em ol i birua long lain Israel. Taim yu kaunim dispela stori long 2 King sapta 5, bai yu lukim olsem wanpela pikinini meri i wok kalabus em i tokim Naman long go long Israel na Elisa bai helpim em na sik lepra bilong em bai pinis. Orait Naman i go na em i ting Elisa bai mekim sampela pasin bilong lotu olsem wokim han i go i kam. Tasol Elisa i no mekim olsem. Em i tokim dispela man Siria long go waswas long wara Jordan. Tru, ol boi bilong Naman i mas strong long tokim em long mekim olsem, tasol taim em i mekim, sik bilong em i pinis. Naman i laik givim ol gutpela presen long Elisa i gat bikpela pe bilong en, tasol Elisa i no laik kisim. Bihain boi bilong Elisa i ran i go long Naman na em i mekim tok giaman na i kisim sampela gutpela samting long Naman. Pasin giaman bilong em i mekim na sik lepra i kisim em. Dispela em i wanpela stori i kirapim tru tingting bilong yumi, na em inap givim sampela save long yumi.
12. Stori bilong Elisa na Naman inap givim wanem tingting long yumi long Man bilong wokim yumi?
12 Dispela stori i soim yumi olsem Bikpela Man bilong wokim ples antap na graun em i no ting em i antap tumas na i no ken tingim gutpela pasin bilong wanpela pikinini meri—em i lukim dispela samting pikinini meri i mekim, na dispela i narapela kain tru long pasin i stap insait long sampela lain long nau. Na dispela i kamapim klia tu olsem Man bilong wokim yumi em i no save laikim ol man bilong wanpela kain skin o lain tasol, nogat; em i save mekim wankain pasin long olgeta lain. (Aposel 10:34, 35) Na tu, God i no laik bai ol man i mas mekim sampela kain pasin giaman nabaut olsem sampela “man bilong oraitim sik” i bin mekim long bipo na ol i save mekim long nau, nogat. Em i kamapim bikpela save na gutpela tingting bilong em. Em i save long pasin bilong oraitim sik lepra. Na em i kamapim gutpela tingting na stretpela pasin bilong em taim em i no larim pasin bilong giaman na pulim nating mani i win. Na dispela tu i stret wantaim gutpela pasin bilong Jehova olsem Moses i bin harim, a? Tru, dispela stori bilong Baibel em i sotpela stori, tasol taim yumi kaunim yumi inap pilim tru ol gutpela pasin bilong Man bilong wokim yumi!—Song 33:5; 37:28.
13. Stori long olsem wanem ol stori bilong Baibel inap lainim yumi long sampela bikpela samting.
13 Sampela stori moa bilong Baibel long pasin bikhet ol Israel i bin mekim long God, na wanem kain pasin God i bin mekim long ol, dispela i kamapim klia olsem Jehova i save tingim tru ol man. Baibel i tok, planti taim ol Israel i traim Jehova, na ol i mekim em i bel hevi. (Song 78:40, 41) Olsem na Man bilong wokim yumi em inap bel hevi, na em i save tingim ol samting ol man i mekim. Na taim yumi kaunim stori bilong ol man em planti man i save long nem bilong ol, dispela tu inap lainim yumi long planti samting. Taim God i makim Devit long kamap king bilong Israel, God i tokim Samuel: “Ol man i save lukluk long bodi. Tasol mi save lukim tingting na laik bilong man na mi skelim ol.” (1 Samuel 16:7) Tru tumas, Man bilong wokim yumi em i save lukim bel bilong yumi—em i no save lukim skin bilong yumi na em i skelim yumi, nogat. Em i gutpela samting tru, a?
14. Taim yumi kaunim Ol Skripsa Hibru, yumi ken mekim wanem na dispela bai helpim yumi?
14 I gat 39 buk bilong Baibel ol i bin raitim paslain long taim bilong Jisas, na i gutpela sapos yumi kaunim ol dispela buk. Tasol yumi no ken kaunim bilong kisim save long ol stori bilong Baibel o ol samting i bin kamap bipo na em tasol, nogat. Sapos yumi laik save tru long ol pasin bilong Man i bin wokim yumi, yumi mas tingim gut long bel ol dispela stori bilong Baibel, na yumi ken tingting, ‘Dispela stori i kamapim wanem pasin bilong em? Wanem ol gutpela pasin bilong em i kamap ples klia tru long dispela stori?’b Ol man i gat tupela tingting long ol tok bilong Baibel, sapos ol i mekim olsem ating dispela inap helpim ol tu long lukim olsem God i as bilong ol tok bilong en, na dispela bai kirapim ol long kisim sampela save moa na bai ol i ken save gut long dispela gutpela Man em i As bilong ol tok bilong Baibel.
Wanpela Bikpela Tisa i Helpim Yumi Long Save Long God
15. I gat wanem as na ol samting Jisas i bin mekim na ol tok bilong em i mas skulim yumi?
15 Tru, planti man em ol i gat tupela tingting olsem Man bilong wokim yumi em i stap tru o nogat, o ol man em tingting bilong ol long God i no klia tumas, ating ol i no save liklik long Baibel. Ating yu bin bungim sampela man ol i no save olsem Moses i bin i stap paslain o bihain long taim bilong Matyu, na ol i no save liklik long ol samting Jisas i bin mekim na ol tok em i bin skulim ol man long en. Yumi sori tru long dispela, long wanem, Bikpela Tisa Jisas em inap givim planti save long yumi long Man bilong wokim yumi. Em i bin pas gut tru wantaim God, olsem na em inap kamapim klia pasin bilong God long yumi. (Jon 1:18; 2 Korin 4:6; Hibru 1:3) Na Jisas i bin mekim olsem. Wanpela taim em i tok: “Man i lukim mi, em i lukim Papa.”—Jon 14:9.
16. Jisas i bin toktok wantaim wanpela meri Samaria na dispela i soim yumi long wanem samting?
16 Tingim dispela samting i bin kamap: Wanpela taim Jisas i bin wokabaut longwe na skin bilong em i les, na em i toktok wantaim wanpela meri Samaria klostu long taun Sikar. Em i kamapim sampela bikpela tok i tru long meri, olsem ol man ‘i mas lotu long Papa long spirit na long pasin i tru.’ Ol Juda long dispela taim bipo ol i save abrusim ol Samaria. Tasol Jisas i bihainim pasin bilong Jehova, Em i amamas long kisim ol man na meri bilong olgeta lain em ol i gat gutpela bel, olsem yumi bin lukim long stori bilong Elisa na Naman. Dispela i mas helpim yumi long save, Jehova i no bihainim pasin birua bilong ol lotu olsem yumi save lukim long nau. Na yumi ken tingim pasin bilong Jisas, olsem em i amamas long skulim wanpela meri, na dispela meri Jisas i skulim em, em i save sindaun wantaim wanpela man i no man tru bilong em. Tasol Jisas i no tok em i meri nogut bilong bagarap tasol, nogat; Jisas i mekim gutpela pasin long em na long dispela rot em inap helpim gut em. Dispela i mekim na sampela manmeri moa bilong Samaria ol i putim yau long tok bilong Jisas, na bihain ol i tok: “Mipela i save, dispela man tasol em i man bilong kisim bek olgeta manmeri bilong graun.”—Jon 4:2-30, 39-42; 1 King 8:41-43; Matyu 9:10-13.
17. Stori bilong Jisas i bin kirapim bek Lasarus em i givim wanem tingting long yumi?
17 Orait nau yumi ken stori long narapela pasin bilong kisim save long Man bilong wokim yumi—yumi ken lain long ol samting Jisas i bin mekim na ol tok em i bin skulim ol man long en. Tingim dispela taim pren bilong Jisas, em Lasarus, em i dai. Paslain long dispela taim, Jisas i bin kamapim long ples klia strong bilong em long kirapim bek ol man i dai pinis. (Luk 7:11-17; 8:40-56) Tasol em i mekim wanem taim em i lukim susa bilong Lasarus, em Maria, em i krai sori? “Bel bilong [Jisas] i sori tru na em tu i laik krai.” Em i no mekim pasin olsem em i no pilim dispela hevi, nogat; em “i krai.” (Jon 11:33-35) Na Jisas i no mekim olsem bambai ol man i ken lukim em, nogat. Bel bilong em i pilim tru na dispela i kirapim em long mekim wanpela samting—em i kirapim bek Lasarus. Yumi ken save, dispela i bin helpim ol aposel long pilim gut pasin bilong God, olsem em i save pilim hevi bilong ol man. Na dispela i mas helpim yumi na ol narapela tu long save long ol pasin bilong God.
18. Ol man i mas ting olsem wanem long pasin bilong stadi long Baibel?
18 I no gat as na yumi ken sem long stadi long Baibel na kisim sampela save moa long Man bilong wokim yumi. Baibel i no wanpela buk bilong helpim ol lain bilong bipo tasol, nogat. Wanpela man i bin stadi long en na em i kamap wanpela wanwok bilong Jisas, em Jon. Bihain Jon i tok olsem: “Yumi save, Pikinini Bilong God i kam pinis, na em i givim tingting long yumi, bai yumi ken save long God tru. Yumi pas wantaim God tru na wantaim Pikinini bilong en Jisas Krais. [Dispela] em i God tru, na em i as bilong laip bilong i stap gut oltaim oltaim.” (1 Jon 5:20) Em nau, sapos yumi wokim “tingting” bambai yumi ken kisim save long “God tru,” em Man bilong wokim yumi, dispela inap bringim yumi long “laip bilong i stap gut oltaim oltaim.”
Helpim Ol Narapela Long Save Long Em
19. I gat wanem nupela samting bilong helpim ol man i no bilip tumas olsem i gat wanpela Man bilong wokim olgeta samting?
19 Sampela man i mas kisim planti save pastaim na bai ol inap bilip olsem i gat wanpela Man bilong wokim yumi em i gat pasin sori na i save tingim yumi, na nau ol inap pilim tru olsem em i gat wanem kain pasin. I gat planti milion milion man ol i gat tupela tingting yet olsem i gat wanpela Man bilong wokim olgeta samting o nogat, o tingting bilong ol long em i no wankain olsem ol tok i stap long Baibel. Orait yu inap helpim ol olsem wanem? Long ol kibung distrik na kibung intenesenel bilong ol Witnes Bilong Jehova long 1998/1999 ol i kamapim wanpela nupela buk em ol i bin wokim long planti tok ples, nem bilong buk, Is There a Creator Who Cares About You?
20, 21. (a) Olsem wanem yumi ken mekim wok long buk Creator bilong helpim gut ol man? (b) Kolim sampela stori long olsem wanem dispela buk i helpim pinis sampela man.
20 Sapos yu save long tok Inglis, dispela buk bai helpim yu long bilip strong moa long Man bilong wokim yumi, na buk bai helpim yu long pilim tru ol gutpela pasin bilong em. I gat wanem as na yumi save dispela buk inap mekim olsem? Long wanem, taim ol i wokim dispela buk ol i bin tingim dispela samting. As tok bilong buk i olsem, “Wanem samting inap mekim na bai yu pilim olsem i stap bilong yu i gat as bilong en?” Ol man i bin skul gut, ol tu bai kirap nogut long ol tok bilong dispela buk. Tasol em i toktok tu long ol samting em yumi olgeta i gat bikpela laik tru long en. Bai yu lukim sampela gutpela tok tru bilong helpim ol man i gat tupela tingting olsem i gat wanpela Man i bin wokim olgeta samting o nogat. Buk i no mekim olsem ol man bilong kaunim ol i save bilip long wanpela Man i bin wokim olgeta samting. Ol man i gat tupela tingting long dispela samting, bai ol i amamas long kaunim stori bilong ol samting ol saientis i painim pinis nau long dispela taim na tingting bilong ol saientis. Na ol dispela tok bai strongim bilip bilong ol man em ol i save bilip long God.
21 Ol man i save long tok Inglis, taim ol i stadi long dispela buk bai ol i lukim olsem em i kamapim stori bilong sampela samting i bin kamap bipo olsem Baibel i stori long en, na buk i mekim long pasin i kamapim klia sampela pasin bilong God, na dispela bai helpim ol man bilong kaunim dispela buk long save gut long God. Planti man em ol i kaunim pinis dispela buk, ol i tok em i bin helpim ol olsem. (Lukim stori i kamap bihain long dispela, i stap long pes 25 na 26.) Mipela i laik bai dispela buk i mekim olsem long yu taim yu kaunim ol tok bilong en na yu mekim wok long en bilong helpim ol narapela man long save gut long Man bilong wokim ol.
[Ol Futnot]
a Wanpela saveman bilong lain Jesuit, em M. J. Gruenthaner, taim em i stap nambawan edita bilong nius The Catholic Biblical Quarterly em i tok, dispela hap tok Hibru i wankain olsem narapela tok Hibru i kain olsem dispela, na ‘i no makim wanpela samting i olsem em i stap tasol em i no stap tru; dispela tok i makim em i stap tru na i wok long kamapim klia dispela samting.’
b Taim ol papamama i kamapim ol stori bilong Baibel long ol pikinini bilong ol, ol i ken mekim ol kain askim olsem na dispela bai helpim ol pikinini. Long dispela rot ol yangpela inap save long God, na ol inap lain long tingim gut long bel ol tok bilong em long Baibel.
Yu Tingim?
◻ Taim Moses i stap long maunten Sainai, olsem wanem em i kisim sampela save moa long Jehova?
◻ Taim yumi stadi long Baibel, olsem wanem dispela i helpim yumi long save long pasin bilong God?
◻ Taim yumi wok long kaunim Baibel, yumi ken mekim wanem bilong i go klostu moa long Man bilong wokim yumi?
◻ Sapos yu save long tok Inglis, yu tingting long mekim wanem wok long buk Creator?
[Piksa long pes 21]
Em wanpela hap bilong Olpela Rait Bilong Detsi, i gat 4-pela leta bilong nem bilong God long tok Hibru
[Kredit Lain]
Mipela kisim long Shrine of the Book, Israel Museum, Jerusalem
[Piksa long pes 23]
Pasin Jisas i mekim taim em i lukim Maria i krai sori, dispela inap lainim yumi long wanem samting?