Bipo Mi Stap Rabis, Tasol Nau Mi Gat Ol Gutpela Samting
Em stori bilong Manuel De Jesus Almeida
Mama i karim mi long Oktoba 1916, mi laspela bilong 17 pikinini. Inap 9-pela bikpela brata na susa bilong mi ol i dai, long wanem, ol i sik na sot long kaikai, olsem na mi no bin save long ol. Mipela 8-pela pikinini i stap laip, mipela i sindaun wantaim papamama long wanpela liklik ples klostu long Poto, Potugal.
LIKLIK haus bilong mipela i gat wanpela liklik famili-rum na wanpela rum slip. Mipela i kisim wara bilong dring long wanpela hulwara i stap longwe inap hap kilomita, na haus kuk bilong mipela i no gutpela.
Taim ol bikpela brata bilong mi ol i kamap bikpela liklik na ol inap mekim wok, ol i kirap na wok long ol gaden kon. Mani ol i kisim i helpim famili long baim sampela kaikai. Ol i helpim famili, olsem na mi wanpela tasol i skul liklik. Maski i stap bilong mipela i hatwok, mipela i givim bel tru long Misin Katolik, na mipela i ting olsem dispela bai helpim i stap bilong mipela.
Long mun Me, misin i save mekim bikpela bung bilong lotu ol i kolim novena. Inap 9-pela de, mipela i wokabaut i go long haus lotu long bikmoning, taim em i tudak yet. Mipela i beten long haus lotu, na mipela i bilip olsem dispela bai mekim na mipela i kisim blesing i kam long God. Mipela i ting tu olsem pris em i man holi, olsem mausman bilong God. Tasol bihain, tingting bilong mipela i senis.
Painim Samting i Gutpela Moa
Taim mipela i no baim takis bilong misin, pris i no tingim i stap bilong mipela olsem mipela i stap rabis tru. Dispela i mekim na mipela i bel hevi. Tingting bilong mi long misin i senis tru, olsem na taim mi gat 18 krismas, mi lusim famili bambai mi ken kisim save, i gat sampela gutpela samting i winim wok gaden na pasin bilong tok pait wantaim misin, o nogat. Long 1936, mi kam long Lisbon, em biktaun bilong Potugal.
Long dispela hap mi bungim Edminia. Maski mi pilim olsem lotu i bin giamanim mi, mipela i bihainim pasin bilong ples bilong mipela na marit long Misin Katolik. Long 1939, Namba Tu Pait i kirap. Long taim bilong pait, mi lukautim 18 bakstua, na long olgeta de mipela i salim inap 125 trak i pulap long ol samting bilong pait i go long ol hap ol i pait long en.
Ol samting nogut tru bilong pait na pasin bilong Misin Katolik long insait long en i bagarapim tru tingting bilong mi. Mi tingting, ‘God i save tingim ol manmeri o nogat? Yumi mas lotu long em olsem wanem?’ Sampela yia bihain, long 1954, wanpela lapun man, em wanpela Witnes Bilong Jehova, em i toktok wantaim mi long ol askim bilong mi. Dispela samting i senisim tru i stap bilong mi.
Amamas Long Ol Gutpela Samting Baibel i Tok Promis Long En
Dispela gutpela man, Joshua, em i tokim mi olsem Kingdom bilong God tasol inap stretim ol hevi bilong graun, na bel isi na gutpela sindaun bai kamap taim Kingdom i bosim graun. (Matyu 6:9, 10; 24:14) Mi amamas long tok bilong em, tasol mi no bilip hariap long tok bilong em, long wanem, lotu i bin mekim ol samting nogut long mi. Taim em i tokim mi long stadi long Baibel wantaim em, mi orait long mekim olsem sapos em i no singaut long mani, na sapos em i no toktok long ol samting bilong wok politik. Em i orait long dispela, na em i tok dispela stadi i no gat pe.—KTH 22:17.
Kwiktaim bilip bilong mi long tok bilong Joshua i go bikpela. Olsem na mi askim em long wanpela samting mi bin i gat laik long kisim kirap long taim mi yangpela yet. “Olsem wanem? Mi inap kisim wanpela Baibel bilong mi yet?” Taim mi kisim wanpela Baibel, mi amamas tru long ritim namba wan taim long Tok bilong God yet ol gutpela tok promis olsem: “God yet bai i stap wantaim ol, . . . Em bai i mekim drai wara i stap long ai bilong olgeta bilong ol. Na ol manmeri bai i no i dai moa, na ol bai i no bel hevi moa na krai moa, na ol bai i no inap kisim pen gen. Ol dispela samting bilong bipo ol i pinis olgeta”!—KTH 21:3, 4.
Ol tok promis bilong Baibel olsem pasin bilong i stap rabis na ol sik bai pinis i mekim gut bel bilong mi. Gutpela man Elihu i tok long God olsem: “Em i save mekim ol kaikai i kamap gut long ol gaden, na ol manmeri i gat planti kaikai.” (Jop 36:31) Na taim Kingdom bilong God bai bosim graun long stretpela pasin, Baibel i tok, ‘i no gat man bai tok olsem, “Mi gat sik.” ’ (Aisaia 33:24) God Jehova i save tingim tru ol manmeri! Na laik bilong mi long save long ol tok promis bilong em i go bikpela!
Long Epril 17, 1954, em namba wan taim bilong mi long i go long miting bilong ol Witnes Bilong Jehova. Em i wanpela bikpela bung—em Memorial bilong tingim i dai bilong Krais. Kirap long dispela taim, mi save go oltaim long ol miting. I no longtaim na mi kirap autim tok long ol narapela man long ol samting mi lainim. Long dispela taim, mipela ol Witnes long Potugal i mekim wanpela piknik klostu long nambis long olgeta mun, na mipela i baptaisim ol man. Inap 7-pela mun bihain long Joshua i toktok wantaim mi long namba wan taim, mi kisim baptais long solwara bilong makim olsem mi dediket pinis long God Jehova.
Long kirap bilong yia 1954, i gat wan handet Witnes tasol long Potugal. Olsem na ol i sot tru long ol man i go pas long wok autim tok. Mi kamap strong hariap long ol samting bilong spirit, na i no longtaim na mi kisim sampela wok insait long kongrigesen. Long 1956, ol i makim mi long kamap wasman bilong kongrigesen bilong namba tu kongrigesen bilong ol Witnes long Lisbon, long dispela taim ol i kolim ol wasman siaman olsem. Long nau, winim wan handet kongrigesen i stap long dispela biktaun na long ol hap klostu long en.
Pasin Bilong Lukautim Ol Narapela i Helpim Mipela
Maski mitupela Edminia i no gat planti mani, oltaim mipela i redi long lukautim ol brata Kristen long haus bilong mipela. Long 1955, wanpela painia—em nem bilong ol Witnes Bilong Jehova i autim tok long olgeta de—em i kamap long Potugal taim em i lusim ples bilong em long Brasil bilong i go long “Kingdom i Win” Kibung Intenesenel long Jemani. Em i no inap i go hariap, olsem na em i stap wantaim mipela inap wanpela mun, na em i strongim tru mipela long ol samting bilong spirit!
Sampela narapela brata i kam long haus bilong mipela long dispela taim, em ol brata bilong hetkota bilong ol Witnes long Bruklin, Nu Yok, olsem Hugo Riemer na poroman bilong em long rum slip em Charles Eicher. Ol i kaikai wantaim mipela na mekim ol tok long ol brata bilong Potugal. Olsem ol yangpela pisin i laik kisim kaikai, mipela i wet long kisim ol gutpela kaikai bilong spirit long ol kain brata olsem.
Ol wasman bilong raun bilong ol Witnes, ol tu i bin i stap wantaim mipela taim ol i kam lukim kongrigesen. Mi inap tingim Álvaro Berecochea, em i bin i stap wantaim mipela long 1957. Em i wasman bilong brens long Moroko, na ol i bin makim em long kam long Potugal bilong strongim ol brata. Em i kam long Buk-Stadi long haus bilong mipela, na mipela i strong olsem em i mas i stap wantaim mipela long ol dispela de em i stap yet long Potugal. Mipela i kisim bikpela blesing, na strong long ol samting bilong spirit taim em i stap wantaim mipela inap wanpela mun, na skin bilong Álvaro i go bikpela, long wanem, gutpela meri bilong mi Edminia i kukim kaikai i swit tru.
Pasin bilong i stap rabis olgeta, olsem mi bin i stap taim mi liklik yet, dispela inap bagarapim bel bilong man. Tasol mi kisim save olsem, taim yumi givim planti samting long Jehova na long ol gutpela wokboi bilong em, em bai blesim yumi moa yet. Planti taim mi pilim tru dispela samting taim rot i op long mipela long lukautim ol man i kam long haus bilong mipela.
Long kibung bilong mipela long Poto long 1955, ol i toksave olsem kibung intenesenel bilong ol Witnes bai kamap long Yanki Stediam long Nu Yok, long 1958. Ol i putim wanpela bokis kontribusen long olgeta Haus Kingdom long Potugal—i no gat planti Haus Kingdom long dispela taim—bilong helpim sampela brata bilong Potugal long baim rot bilong i go long kibung. Olsem wanem? Yu inap tingim bikpela amamas bilong mipela, taim ol i makim mi na meri bilong mi long i go long dispela kibung? Taim mipela i stap long Amerika bilong i go long dispela kibung, mipela i amamas tru long i go lukim hetkota bilong ol Witnes long Bruklin.
Karim Hevi Bilong Pasin Birua
Long 1962, gavman i tambuim wok autim tok bilong ol Witnes Bilong Jehova long Potugal, na ol i rausim ol misineri, olsem Eric Britten, Domenick Piccone, Eric Beveridge, na ol meri bilong ol. Bihain, ol i no larim mipela long mekim ol miting long ol Haus Kingdom, olsem na mipela i mekim ol miting long pasin hait long haus bilong ol brata. Na tu, mipela i no inap mekim moa ol bikpela kibung long Potugal. Olsem na ol i makim mi long stretim rot bilong ol brata sista Kristen bambai ol i ken i go long ol bikpela kibung long ol narapela kantri.
I hatwok long stretim rot bilong planti Witnes long i go long ol narapela kantri. Tasol dispela hatwok i no lus nating, long wanem, ol brata bilong Potugal ol i kisim planti gutpela samting bilong spirit. Taim ol i go long ol kibung long Swiselan, Inglan, Itali, na Frans, dispela i strongim ol tru! Ol dispela kibung i opim rot tu long ol i kisim ol buk na nius i kam long Potugal. Insait long ol dispela yia, planti taim mipela i askim gavman long rejistaim lotu bilong mipela long Potugal, tasol olgeta taim gavman i tok nogat.
Taim ol i rausim ol misineri long kirap bilong 1962, lain polis i save wok hait ol i strong moa long pasim mipela long autim tok. Ol i holim na kotim planti brata na sista. Sampela ripot bilong ol dispela samting i bin kamap i bin i stap long dispela nius na long nius Kirap! tu.a
Wanpela bilong ol brata ol i bin kalabusim, em wanpela painia mi bin autim gutnius bilong Kingdom bilong God long em. Ol polis i painim atres bilong mi long ol kago bilong em, olsem na ol i singautim mi long kam long polis-stesin na ol i sutim planti askim long mi.
Bihain, tupela polisman i kam long haus bilong mi. Ol i kisim 13 Baibel na ol buk bilong helpim ol man long stadi long Baibel. Ol i wok long mekim nogut long mipela, na inap 7-pela taim ol i kam long haus bilong mipela bilong painim painim ol samting. Long olgeta wan wan taim ol i sutim planti askim long mipela.
Planti taim ol i singautim mi long kam long kot bilong mekim sampela tok bilong helpim ol narapela Witnes. Maski mi no bin skul planti yia, Jehova i givim gutpela tingting long mi na ‘ol lain i laik kotim mipela i no inap sakim o daunim dispela tok mi mekim.’ (Luk 21:15) Wanpela taim jas i kirap nogut long tok mi mekim, olsem na em i askim mi long hamas yia mi bin skul. Olgeta man i stap long haus kot ol i lap taim mi tok olsem mi bin skul inap long gret 4 tasol.
Taim pasin bilong birua long mipela i go bikpela, planti man moa i laik harim tok bilong Kingdom. Olsem na namba bilong ol Witnes long Potugal i go antap. Long 1962 i gat 1,300 Witnes, na long 1974 i gat 13,000 Witnes! Long Me 1967, ol i singautim mi long mekim wok wasman sekit. Taim mi mekim dispela wok, mi raun long ol kongrigesen bilong ol Witnes bilong strongim ol long ol samting bilong spirit.
Mipela i Kisim Ol Gutpela Samting Tru
Long Disemba 1974, mi amamas tru long insait long wok bilong rejistaim wok bilong ol Witnes Bilong Jehova long Potugal, na nau lo bilong gavman i orait long wok bilong mipela. Long yia bihain, mi na meri bilong mi i go wok long Betel bilong ol Witnes long Estoril. Na tu, ol i makim mi long kamap memba bilong Komiti Bilong Brens bilong Potugal.
Mipela i amamas tru long lukim wok autim tok i go bikpela long Potugal na long ol hap brens-ofis bilong mipela i lukautim! Ol dispela hap em Angola, Asores, Kep Vet, Madera, na Sau Tome na Prinsipi. Inap planti yia, mipela i bin amamas long lukim ol misineri bilong Potugal i go long ol dispela ailan, na planti man long ol dispela hap ol i gat laik long harim tok bilong Kingdom. Tingim bikpela amamas bilong mipela, long wanem, nau i gat 88,000 pablisa bilong autim tok bilong Kingdom long ol dispela hap, na 47,000 bilong ol i stap long Potugal! Long 1998, inap 245,000 manmeri i kam long Memorial long ol dispela kantri, tasol taim mi bin kamap wanpela Witnes long 1954, inap 200 manmeri tasol i bin bung long en.
Mitupela Edminia i wanbel wantaim man bilong raitim Song, em i tok, “sapos mi stap wanpela de tasol long haus bilong yu, em i winim tru 1000 de long narapela ples.” (Song 84:10) Taim mi tingim i stap bilong mi long bipo taim mi stap rabis na mi skelim dispela wantaim ol gutpela samting bilong spirit mi bin kisim, mi pilim wankain olsem profet Aisaia. Em i tok: “Bikpela, yu God bilong mi, na mi laik litimapim nem bilong yu. Yu save mekim ol narakain samting tru bilong helpim mipela. . . . Yu bin i stap olsem strongpela ples hait bilong ol rabisman i sot long ol samting.”—Aisaia 25:1, 4.
[Futnot]
a Lukim Kirap! (tok Inglis) bilong Me 22, 1964, pes 8-16, na Wastaua (tok Inglis) bilong Oktoba 1, 1966, pes 581-592.
[Ol Piksa long pes 24]
Antap: Long Lisbon brata Almeida i toksave olsem sampela brata bai i go long kibung long Nu Yok long 1958
Namel: Mekim soim bilong wanpela miting bilong ol elda na wokman long “Gutaim Long Graun” Kibung Intenesenel long Paris
Daunbilo: Ol bas ol i bin baim i redi long i go long kibung distrik long Frans
[Piksa long pes 25]
Mi lukautim bung bilong lotu long moningtaim long brens bilong Potugal
[Piksa long pes 25]
Brens bilong Potugal, ol i dediketim long 1988
[Piksa long pes 26]
Ol tok bilong brata Hugo Riemer bilong Betel long Bruklin i strongim mipela taim em i kam lukim mipela
[Piksa long pes 26]
Mi na meri bilong mi