Ating Yu Inap Kisim Bek Brata Bilong Yu
“Sapos brata bilong yu em i mekim rong long yu, orait . . . taim yutupela tasol i stap, yu mas traim stretim tok wantaim em. Sapos em i harim tok bilong yu, orait bai yu kisim bek brata bilong yu.”—MATYU 18:15.
1, 2. Jisas i givim wanem gutpela tok long yumi long pasin bilong stretim rong wanpela i mekim long yumi?
JISAS i gat olsem wanpela yia tasol i stap bilong mekim wok bilong em, olsem na i gat sampela bikpela samting em i mas skulim ol disaipel long en. Yu inap kaunim ol dispela samting long Matyu sapta 18. Wanpela samting, em yumi mas mekim pasin daun olsem ol pikinini i save mekim. Narapela, em yumi no ken pundaunim “wanpela bilong ol dispela liklik pikinini,” na yumi mas wok strong long kisim bek ol “liklik pikinini” i bin lusim rot na bai ol i no ken bagarap. Orait nau Jisas i kamapim sampela gutpela tok moa long pasin bilong stretim ol hevi i save kamap namel long ol Kristen.
2 Tingim dispela tok bilong em: “Sapos brata bilong yu em i mekim rong long yu, orait yu go lukim em, na taim yutupela tasol i stap, yu mas traim stretim tok wantaim em. Sapos em i harim tok bilong yu, orait bai yu kisim bek brata bilong yu. Na sapos em i no harim tok bilong yu, orait yu mas kisim wanpela o tupela man moa i go wantaim yu. Olsem na bai i gat tupela o tripela man bilong strongim tok. Tasol sapos em i no laik harim tok bilong ol, orait yu mas tokim ol manmeri bilong sios. Na sapos em i no laik harim tok bilong ol tu, orait yu mas lukim em i olsem wanpela haiden na olsem man bilong kisim takis.” (Matyu 18:15-17) Orait wanem taim yumi mas bihainim dispela tok bilong Jisas? Na yumi mas i gat wanem kain tingting taim yumi mekim olsem?
3. Yumi mas ting olsem wanem long ol popaia bilong ol narapela?
3 Stori i kamap paslain long dispela i tok, yumi olgeta i gat sin i stap long skin bilong yumi na yumi save popaia, olsem na yumi mas wok strong long kisim pasin bilong lusim ol popaia bilong ol narapela. Na em i bikpela samting tru long mekim olsem sapos wanpela Kristen i mekim wanpela tok o wanpela samting i bagarapim bel bilong yumi. (1 Pita 4:8) I gutpela sapos yumi lusim rong bilong em na lusim tingting long en. Yumi ken tingim dispela pasin i olsem rot bilong helpim kongrigesen Kristen long i stap wanbel. (Song 133:1; Sindaun 19:11) Tasol ating wanpela taim bai yu pilim olsem yu mas stretim wanpela hevi wantaim brata o sista bilong yu em i bin bagarapim bel bilong yu. Long kain taim olsem, ol dispela tok bilong Jisas i stap long Matyu 18:15 inap soim rot long yu.
4. Olsem wanem yumi inap bihainim tok bilong Matyu 18:15 taim wanpela i mekim rong long yumi?
4 Jisas i tok yu mas i “go lukim em, na taim yutupela tasol i stap, yu mas traim stretim tok wantaim em.” Dispela em i savepasin. Sampela Baibel Jeman i bin tanim dispela tok olsem “4-pela ai i mas skelim,” olsem ai bilong yu na ai bilong em. Taim yutupela tasol i stap na yu kamapim dispela hevi, i no hatwok tumas long stretim. Sapos brata i bin mekim wanpela tok o wanpela samting i sutim bel bilong yu, sapos yutupela tasol i stap ating i no hatwok long em i tokaut olsem em i bin mekim dispela rong. Sapos sampela moa i stap na ol i harim ol tok bilong yutupela, ating em bai tok em i no bin mekim dispela rong, o em bai strong long kamapim olsem i gat as na em i bin mekim dispela samting. Tasol taim yutupela tasol i stap na toktok wantaim, olsem i gat “4-pela ai” i skelim, ating bai yu lukim olsem yu bin kisim tingting kranki long wanpela tok o pasin bilong em na i no olsem em i bin mekim wanpela rong. Orait taim yutupela wantaim i save pinis long dispela samting, orait nau yupela inap stretim, nogut yu larim wanpela liklik samting i go bikpela na bagarapim pasin wanbel i stap namel long yutupela. Olsem na yumi inap mekim wok long dispela lo i stap long Matyu 18:15 bilong stretim ol liklik hevi tu i save kamap namel long yumi na ol narapela.
Wanem Insait Bilong Tok Bilong Em?
5, 6. Ol tok i stap klostu long Matyu 18:15 i soim yumi olsem em i toktok long wanem kain rong? Wanem samting i makim olsem?
5 Tru, dispela tok Jisas i mekim em i bilong stretim ol bikpela rong. Jisas i tok: “Sapos brata bilong yu em i mekim rong.” Dispela tok “rong” em inap makim wanpela popaia o pasin kranki. (Jop 2:10; Sindaun 21:4; Jems 4:17) Tasol ol tok i stap klostu long dispela ves i makim olsem dispela rong Jisas i toktok long en em i wanpela bikpela rong, long wanem, dispela rong inap mekim na ol brata i mas tingim dispela man “i olsem wanpela haiden na olsem man bilong kisim takis.” Wanem insait bilong dispela tok?
6 Ol disaipel i harim dispela tok ol i save olsem ol wantok bilong ol i no save poroman wantaim ol man bilong ol narapela lain. (Jon 4:9; 18:28; Aposel 10:28) Na ol i save abrusim tru ol man bilong kisim takis, em ol man i bin kamap insait long lain Juda yet tasol ol i kamap man bilong paulim mani bilong ol man. Olsem na tok bilong Jisas long Matyu 18:15-17 i makim ol bikpela rong, na i no ol popaia o pasin kranki wanpela i bin mekim long yu na yu inap lusim dispela popaia bilong em na lusim tingting long en.—Matyu 18:21, 22.a
7, 8. (a) Wanem kain rong em ol elda yet i mas stretim? (b) Wanem kain rong em tupela Kristen tasol inap stretim, olsem Matyu 18:15-17 i makim?
7 Aninit long Lo Bilong Moses, i gat sampela rong i no olsem rong ol i mekim long narapela na em i ken lusim dispela rong na em tasol, nogat. Ol kain rong olsem tok bilas long God, lusim bilip tru na givim baksait long God, lotuim god giaman, pasin pamuk, bagarapim marit, man i slip wantaim man, ol i mas kamapim ol dispela kain rong long ol elda (o pris) na ol i mas stretim. Na i wankain tu long kongrigesen Kristen. (Wok Pris 5:1; 20:10-13; Namba 5:30; 35:12; Lo 17:9; 19:16-19; Sindaun 29:24) Tasol ol dispela kain rong em Jisas i toktok long en, tupela man inap stretim. Olsem: Wanpela man i belhat o bel nogut long narapela na i bagarapim gutnem bilong em. Wanpela Kristen i mekim kontrak bilong wokim haus na em i makim stret ol samting em bai wokim haus long en na wanem taim em bai pinisim dispela wok. Wanpela Kristen i tok promis long bekim dinau bilong em long taim stret olsem em i bin makim. Wanpela Kristen i tok promis olsem sapos bos i skulim em long mekim wanpela wok, orait maski bihain em i lusim dispela wok, em i no ken traim long pulim ol man em ol i save go long bisnis bilong bos, inap long pinis bilong hap taim em wantaim bos i bin makim, na em i no ken wokim bisnis insait long wanpela hap em tupela i bin makim.b Sapos brata i no bihainim tok promis bilong em, na em i no pilim rong bilong em na tanim bel, dispela em i bikpela samting. (KTH 21:8) Tasol ol kain rong olsem, em tupela man i insait long en ol yet inap stretim.
8 Tasol bai yu mekim wanem bilong stretim dispela hevi? Yumi ken tingim dispela tok bilong Jisas i gat 3-pela hap bilong en. Orait nau yumi ken toktok long ol wan wan hap. Tasol yu no ken tingim ol dispela samting i olsem ol lo bilong haus kot em yumi no inap senisim liklik, nogat. Yu mas wok strong long pilim gut as bilong ol dispela tok bilong Jisas, na tingting oltaim long gutpela mak yu laik winim, olsem helpim brata bilong yu.
Wok Strong Long Kisim Bek Brata
9. Taim yumi laik mekim ol samting olsem Matyu 18:15 i toktok long en, yumi no ken lusim tingting long wanem samting?
9 Namba wan samting long dispela tok bilong Jisas i olsem: “Sapos brata bilong yu em i mekim rong long yu, orait yu go lukim em, na taim yutupela tasol i stap, yu mas traim stretim tok wantaim em. Sapos em i harim tok bilong yu, orait bai yu kisim bek brata bilong yu.” Em nau, dispela i kamapim klia olsem yu no ken tingting tasol olsem em i bin mekim rong long yu. I mas i gat sampela samting i kamapim klia dispela rong, o yu save gut long sampela samting na yu inap mekim wok long en bilong helpim brata bilong yu long lukim olsem em i bin mekim rong na em i mas stretim. I gutpela sapos yu kirap hariap long stretim dispela rong, nogut yu larim i stap na i go bikpela, o dispela pasin bilong em i kamap strong tru long bel bilong em. Na yu mas save, sapos yu wok long tingim tingim dispela rong, dispela inap nogutim yu. Dispela hevi em i bilong yu na dispela brata tasol long stretim, olsem na yu no ken kamapim tok bilong dispela long ol narapela pastaim bambai ol i ken sambai long yu na helpim yu, o bilong mekim olsem yu yet yu no gat rong. (Sindaun 12:25; 17:9) Bilong wanem yu no ken mekim olsem? Long wanem, yu mas tingim dispela mak yu laik winim.
10. Wanem samting bai helpim yumi long kisim bek brata bilong yumi?
10 Bikpela tingting bilong yu em bilong kisim bek brata bilong yu—i no bilong givim strafe long em, o semim em, o bagarapim em, nogat. Sapos tru em i bin mekim rong, nogut dispela i mekim na em i no ken pas gut moa wantaim Jehova. Yu laik bai em i ken i stap yet olsem brata Kristen bilong yu. Yu inap winim dispela mak sapos bel bilong yu i stap isi taim yutupela tasol i stap na toktok wantaim, na yu no mekim sampela hatpela tok na i olsem yu sutim tok long em. Yu no ken lusim tingting olsem yutupela wantaim i gat sin. (Rom 3:23, 24) Taim em i luksave olsem yu no bin mekim sampela tok baksait long em na em i lukim olsem yu gat laik tru long helpim em, ating i no hatwok long stretim dispela hevi. Taim yu mekim gutpela pasin olsem, dispela em i pasin bilong gutpela tingting, na dispela gutpela tingting bai kamap klia tru sapos tok yupela i mekim i kamapim olsem yutupela wantaim i gat asua, o yu bin kisim tingting kranki long wanpela tok bilong em na dispela tasol i as bilong hevi.—Sindaun 25:9, 10; 26:20; Jems 3:5, 6.
11. Maski em i no harim tok bilong yumi, yumi ken mekim wanem?
11 Sapos yu helpim em long lukim olsem em i bin mekim wanpela rong na dispela rong em i bikpela samting, ating dispela bai kirapim em long tanim bel. Tasol yumi save, pasin antap inap pasim em long mekim olsem. (Sindaun 16:18; 17:19) Olsem na maski em i no tokaut kwik olsem em i bin mekim rong na em i tanim bel, yu ken wet liklik na no ken kirap kwik long mekim namba tu samting. Jisas i no tok ‘go lukim em wanpela taim tasol na traim stretim tok wantaim em,’ nogat. Em i wanpela rong yu inap stretim, olsem na yu ken tingting long i go lukim em gen na mekim long pasin em Galesia 6:1 i makim, na “4-pela ai” i ken skelim. Ating gutpela samting bai kamap. (Skelim wantaim Jut 22, 23.) Tasol olsem wanem sapos yu bilip tru olsem em i bin mekim wanpela rong, tasol em i no laik harim tok bilong yu?
Kisim Strongpela Brata
12, 13. (a) Jisas i kolim wanem namba tu samting bilong stretim ol kain rong olsem? (b) Taim yumi mekim dispela namba tu samting, nogut yumi mekim wanem?
12 Sapos yu bin mekim wanpela bikpela rong, yu laik bai ol narapela i les kwik long helpim yu? Nogat, a? Olsem tasol, Jisas i soim olsem taim yu mekim pinis namba wan samting, yu no ken les kwik long traim long kisim bek brata bilong yu na bai em i ken i stap wanbel wantaim yu na ol narapela long lotuim God long pasin Em i laikim. Jisas i kolim namba tu samting, olsem: “Sapos em i no harim tok bilong yu, orait yu mas kisim wanpela o tupela man moa i go wantaim yu. Olsem na bai i gat tupela o tripela man bilong strongim tok.”
13 Jisas i tok long kisim “wanpela o tupela man moa.” Em i no tok, taim yu mekim pinis namba wan samting, nau yu ken i go toktok wantaim planti ol narapela brata long dispela hevi, o salim tok i go long wasman bilong raun, o raitim pas i go long ol brata na kamapim dispela hevi long ol. Maski yu bilip tru olsem dispela rong i bin kamap, em i no kamap ples klia yet olsem samting i bin kamap tru tru, nogat. Nogut yu go toktok nabaut na kamapim sampela tok i kranki na long dispela pasin yu bagarapim gutnem bilong em. (Sindaun 16:28; 18:8) Tasol Jisas i tok long kisim wanpela o tupela i go wantaim yu. Bilong wanem? Na yu ken kisim husat?
14. Bilong mekim namba tu samting, yumi ken kisim husat?
14 Yu laik kirapim dispela brata long bilip tru olsem em i bin mekim wanpela rong na yu laik kirapim em long tanim bel bambai em i ken i stap wanbel gen wantaim yu na God, na long dispela rot yu inap kisim bek brata bilong yu. Bilong mekim olsem, i gutpela sapos dispela “wanpela o tupela man” ol i bin lukim dispela rong i kamap o ol i save tru tru long samting brata i bin mekim (o i no bin mekim) long wok bisnis. Sapos yu no inap painim tupela man olsem, orait kisim tupela man i gat save long kain samting olsem yupela i gat wok long stretim, olsem na bai ol inap skelim gut olsem samting i bin kamap em i wanpela rong tru o nogat. Na sapos bihain i gat wok long mekim, tupela inap i stap olsem man i bin harim ol tok i kamap long dispela taim, na ol inap strongim ol tok i bin kamap na strongim tok olsem yu bin wok strong long stretim dispela hevi. (Namba 35:30; Lo 17:6) Olsem na tupela i no stap olsem lain bilong harim nating o lain bilong skelim ol samting na kamapim ripot bilong en, nogat; ol i stap bilong helpim yu long kisim bek brata bilong yu na bilong ol.
15. Olsem wanem ol elda Kristen inap helpim gut yumi sapos yumi mas mekim namba tu samting?
15 Yu no ken ting dispela tupela man i mas i stap elda insait long kongrigesen. Tasol ol strongpela man em ol i elda, ating ol inap helpim yu, long wanem, ol i winim pinis ol mak bilong spirit. Ol dispela elda ol i stap “olsem ol ples hait ol manmeri i ken i go na hait long en long taim bilong bikpela win na ren. Na . . . ol i stap tu olsem wara i ran i go long ples drai na olsem bikpela ston i haitim san long ples drai na ol man i kam sindaun long ples kol bilong en na malolo.” (Aisaia 32:1, 2) Ol i gat save long toktok gut wantaim ol brata sista na helpim ol long stretim sampela tingting na pasin bilong ol. Na man bilong mekim rong em inap bilip tru long ol dispela man i stap olsem “presen.”c (Efesus 4:8, 11, 12) Taim yutupela i toktok wantaim long dispela hevi na dispela tupela man i stap na harim, na yutupela i beten wantaim ol, dispela inap helpim yutupela long i stap bel isi na stretim dispela bikpela tok em yupela i bin ting yupela i no inap stretim.—Skelim wantaim Jems 5:14, 15.
Laspela Samting Bilong Kisim Bek Em
16. Wanem namba 3 samting Jisas i kolim?
16 Orait sapos yu mekim pinis namba tu samting na dispela i no bin stretim hevi, em nau, ol wasman bilong kongrigesen ol i mas insait long namba 3 samting. “Sapos em i no laik harim tok bilong [dispela wanpela o tupela man], orait yu mas tokim ol [man] bilong sios [olsem kongrigesen]. Na sapos em i no laik harim tok bilong ol tu, orait yu mas lukim em i olsem wanpela haiden na olsem man bilong kisim takis.” Bilong bihainim dispela tok, yu mas mekim wanem?
17, 18. (a) Wanem samting i bin kamap bipo na i helpim yumi long kisim gut dispela tok olsem ‘yu mas tokim ol man bilong kongrigesen’? (b) Long nau yumi save bihainim dispela tok olsem wanem?
17 Yumi ken ting dispela tok i no makim olsem yumi mas kamapim dispela rong long wanpela miting bilong kongrigesen o putim wanpela miting bilong kongrigesen bilong kamapim dispela rong. Taim yumi lukim ol tok bilong Baibel, yumi inap skelim wanem pasin i stret long mekim. Yumi ken lukim ol samting ol i bin mekim long Israel bilong bipo long wanpela man bilong bikhet, na man bilong kaikai planti oltaim, na man bilong spak: “Sapos wanpela man i gat wanpela pikinini man na oltaim dispela pikinini i save bikhet na sakim tok bilong papamama, na sapos ol i wok long givim stik long em, tasol em i no save harim tok yet bilong papamama, orait papamama bilong en i mas kisim em i go long ol hetman bilong taun bilong ol na ol i mas kotim em. Papamama i mas tokim ol hetman olsem, ‘Pikinini bilong mitupela i man bilong bikhet, na i save sakim tok. . . . Em i man bilong spak na i save tromoi nabaut mani bilong mitupela.’ Orait nau ol man bilong taun i mas tromoi ston long em.”—Lo 21:18-21.
18 I no lain Israel olgeta i bin harim na skelim long kot ol rong bilong dispela man, na i no olgeta long lain bilong em stret i bin mekim, nogat. Ol dispela “hetman” i stap olsem maus bilong kongrigesen na ol yet i stretim dispela rong long kot. (Skelim Lo 19:16, 17 i stori long “ol pris na ol jas i holim wok long dispela taim” long skelim ol rong i kamap.) Long nau tu, taim i gat wok long mekim namba 3 samting, ol elda, em ol i stap olsem maus bilong kongrigesen, ol yet bai mekim wok bilong stretim dispela rong. Mak ol i laik winim, em i wankain—ol i laik kisim bek dispela brata Kristen sapos ol inap. Ol i kamapim dispela tingting bilong ol long pasin ol i mekim taim ol i harim dispela kot, olsem ol i mekim wankain pasin long tupela brata wantaim, na ol i no helpim wanpela na tingting nogut long narapela, nogat.
19. Ol elda i gat wok long harim ol samting bilong dispela rong, ol bai wok strong long mekim wanem?
19 Ol bai wok strong long skelim gut ol samting i bin kamap, na harim gut tok bilong tupela man i bin lukim o save gut long samting i kamap na bai ol i ken skelim olsem dispela brata i bin mekim wanpela rong tru (o em i wok long mekim yet) o nogat. Ol i laik lukautim kongrigesen na bai pasin nogut i no ken bagarapim, na ol i laik pasim ol tingting na pasin bilong dispela graun na bai i no ken kam insait long kongrigesen. (1 Korin 2:12; 5:7) Ol i winim pinis ol mak em Baibel i kolim bilong man i laik kamap elda, na ol i wok strong long “skulim ol manmeri long olgeta tok tru ol i mas bilip long en, na . . . tok strong long ol man bilong sakim tok, bai ol i pilim tru rong bilong ol.” (Taitus 1:9) Ol i laik bai dispela man bilong mekim rong i no ken bihainim pasin bilong ol Israel em profet bilong God i tok long ol olsem: “Mi bin singaut long yupela na yupela i no bin bekim singaut bilong mi. Na tu mi bin autim tok bilong mi long yupela, tasol yupela i no bihainim. Nogat. Yupela i sakim tok bilong mi na mekim ol pasin nogut tasol long ai bilong mi, em ol pasin mi no laikim tru.”—Aisaia 65:12.
20. Jisas i tok wanem samting i mas kamap sapos man bilong mekim rong i no laik harim tok na tanim bel?
20 Tasol long wan wan taim, man bilong mekim rong em i kamapim wankain tingting na pasin olsem ol dispela Israel. Sapos olsem, orait tok Jisas i mekim i klia tru, em i tok: “Yu mas lukim em i olsem wanpela haiden na olsem man bilong kisim takis.” Bikpela i no tok long ol i mas mekim pasin i no gat sori long en o ol i mas laik long em bai kisim nogut. Tasol yumi no inap kisim tupela tingting long tok bilong aposel Pol, em i tok long rausim ol man nogut long kongrigesen em ol i no laik tanim bel. (1 Korin 5:11-13) Ating bihain dispela tu bai kamapim samting ol i gat laik long en, olsem ol inap kisim bek dispela man i bin mekim rong.
21. Taim wanpela man i raus long kongrigesen, bihain em i gat rot long mekim wanem?
21 Yumi inap kisim dispela kain tingting long tok piksa bilong Jisas long pikinini i bin lusim papa. Olsem dispela tok piksa i stori long en, taim pikinini i lusim haus bilong papa i gat pasin sori na pasin wanbel long en na em i stap inap planti mun, nau “em i kisim stretpela tingting.” (Luk 15:11-18) Pol i bin tokim Timoti olsem sampela man bilong mekim rong, bihain bai ol i tanim bel na “tingting bilong ol [bai] kamap klia gen, na ol bai i lusim umben bilong Satan na i stap fri.” (2 Timoti 2:24-26) Ol man i bin mekim rong na ol i no tanim bel na nau kongrigesen i mas rausim ol, yumi laik bai ol i pilim tru ol samting ol i lus long en—olsem God i no orait long ol, na tu, ol i lus long gutpela pasin pren na pasin bilong bung wantaim ol Kristen i stap gut long God—em nau, taim ol i pilim pinis ol dispela samting, ol i ken kisim bek stretpela tingting.
22. Olsem wanem i gat rot yet long yumi ken kisim bek brata bilong yumi?
22 Jisas i no ting ol man bilong ol narapela lain na ol man bilong kisim takis ol i no inap tanim bel na bai God i ken kisim bek ol, nogat. Wanpela man bilong kisim takis, em Matyu Livai, em i bin tanim bel na em i “bihainim Jisas,” na Jisas i makim em long kamap wanpela aposel. (Mak 2:15; Luk 15:1) Olsem na sapos wanpela sinman long nau i “no laik harim tok bilong [kongrigesen] tu” na ol i rausim em long kongrigesen, yumi ken wet na lukim olsem bihain bai em i tanim bel na bihainim gen stretpela rot o nogat. Sapos em i mekim olsem na em i insait gen long kongrigesen, bai yumi amamas long yumi bin kisim bek brata bilong yumi na em i stap insait gen long lain sipsip i save lotu tru long God.
[Ol Futnot]
a Wanpela bikpela buk (Cyclopedia bilong McClintock na Strong) i tok: ‘Ol man bilong kisim takis em Nupela Testamen i stori long ol, ol man i tingim ol olsem man bilong givim baksait long lain bilong ol yet na helpim ol narapela lain, na man bilong lusim bilip, na ol i kamap doti long pasin bilong ol long poroman wantaim ol haiden, na ol i amamas long i stap olsem boi bilong ol narapela lain i save bosim lain bilong ol na daunim ol. Ol man i tingim ol i wankain olsem ol sinman. Ol man i bihainim pasin i stret ol i no save bung o toktok wantaim ol man bilong kisim takis, olsem na ol i mas prenim o poroman wantaim ol narapela em ol man i save givim baksait long ol.’
b Sampela samting bilong wok bisnis o bilong mani i gat pasin bilong giaman o trik o paulim mani i kamap insait long en, ol i insait long dispela kain rong Jisas i bin makim. Yumi inap save olsem, long wanem, taim Jisas i mekim ol tok bilong em long Matyu 18:15-17, bihain long en em i mekim wanpela tok piksa long tupela wokboi i gat dinau na ol i no bekim dispela dinau.
c Wanpela saveman bilong Baibel i tok: ‘Sampela taim man bilong mekim rong em bai harim gut tok bilong tupela o 3-pela man (na em bai harim moa yet sapos ol dispela man ol inap tru long yumi ken daun long ol), tasol ating em i no ken harim tumas tok bilong wanpela man tasol, na sapos kros i bin kamap namel long em na dispela man, ating em i no inap harim tok bilong em.’
Yu Inap Tingim?
◻ Matyu 18:15-17 i makim wanem kain rong tru?
◻ Sapos yumi yet i mas mekim namba wan samting, yumi no ken lusim tingting long wanem samting?
◻ Sapos yumi mas mekim namba tu samting, husat inap helpim yumi?
◻ Husat ol i gat wok insait long namba 3 samting? Olsem wanem i gat rot yet long yumi ken kisim bek brata bilong yumi?
[Piksa long pes 18]
Ol Juda i bin abrusim ol man bilong kisim takis. Matyu i bin tanim bel na lusim pasin nogut bilong em na em i bihainim Jisas
[Piksa long pes 20]
Sampela taim yumi inap stretim wanpela hevi long taim i gat “4-pela ai” bilong skelim