Stori Bilong Wanpela Meri
Mi No Painim Planti Samting Bilong Skin Bambai Mi Ken Mekim Wok Bilong Jehova
EM STORI BILONG CLARA GERBER MOYER
Mi gat 92 krismas na mi no inap wokabaut gut, tasol tingting bilong mi i klia yet na i wok gut. Mi tenkyu tru long mi inap mekim wok bilong Jehova kirap long taim mi liklik yet. Mi no bin bungim planti samting bilong skin, na dispela i bin helpim mi long mekim dispela gutpela wok.
MAMA i karim mi long Ogas 18, 1907, long Alaiens, Ohaio, long Amerika, na mi namba wan bilong 5-pela pikinini. Taim mi gat 8-pela krismas, wanpela man i save autim tok long olgeta de, em i raun long wilwil na i kam long fam bilong mipela. Em i wanpela Sumatin Bilong Baibel, em nem bilong ol Witnes Bilong Jehova long dispela taim. Long dua bilong haus em i bungim mama bilong mi, em Laura Gerber, na em i askim mama, em i save long as na God i larim pasin nogut i stap o nogat. Mama i bin tingting long dispela samting inap longtaim pinis.
Bihain long mama i kisim tok orait long papa—em i stap long haus bulmakau—mama i putim oda bilong kisim 6-pela buk (Studies in the Scriptures). Em i givim bel long ritim ol dispela buk, na em i pilim tru ol tok i tru bilong Baibel em i kisim save long en. Em i stadi long buk namba 6 (The New Creation), na em i kisim save olsem man i mas kisim baptais Kristen long wara. Em i no save olsem wanem em inap painim ol Sumatin Bilong Baibel, olsem na em i askim papa long baptaisim em long wanpela hanwara i stap long fam, maski em taim bilong kol long Mas 1916.
I no longtaim bihain long dispela na mama i lukim tok long niuspepa i toksave long wanpela tok bai kamap long wanpela haus bung (Daughters of Veterans Hall) long Alaiens. Nem bilong tok em “The Divine Plan of the Ages.” Wantu mama i laik go harim dispela tok, long wanem, nem bilong tok i wankain olsem nem bilong namba wan buk bilong ol buk Studies in the Scriptures. Ol i redim karis em hos i save pulim, na famili olgeta i go long namba wan miting bilong mipela. Kirap long dispela taim, mipela i go long ol miting long haus bilong ol brata long ol Sande na Trinde apinun. Bihain liklik, mama i kisim baptais gen. Wanpela brata bilong kongrigesen Kristen em i baptaisim em. Papa i wok strong long fam long olgeta taim, tasol bihain em i laik stadi long Baibel, na sampela yia bihain em i kisim baptais.
Bungim Ol Brata i Go Pas Long Wok
Long Jun 10, 1917, J. F. Rutherford, em presiden bilong Sosaiti Was Taua long dispela taim, em i kam long Alaiens bilong mekim wanpela tok, nem bilong en: “Bilong Wanem Ol Lain Man i Pait?” Mi gat 9-pela krismas na mi go harim dispela tok wantaim papamama na tupela brata bilong mi, em Willie na Charles. Winim 100 manmeri i bung. Bihain long Brata Rutherford i mekim tok bilong em long wanpela haus piksa (Columbia Theater), klostu olgeta man i kam bung ol i sanap long ai bilong dispela haus bilong man i ken kisim piksa bilong ol. Long wik bihain long wankain haus, A. H. Macmillan i mekim tok, nem bilong en, “Kingdom Bilong God i Laik Kamap.” Em i wanpela gutpela samting tru long ol dispela brata i kam long liklik taun bilong mipela.
Ol Bikpela Kibung Bilong Bipo
Namba wan kibung mi go long en i kamap long 1918 long Atwota, Ohaio, em longwe long Alaiens inap sampela kilomita. Long dispela kibung mama i askim wanpela mausman bilong Sosaiti, sapos mi yangpela tumas long kisim baptais o nogat. Mi pilim olsem mi bin dediket tru long God bilong mekim laik bilong em, olsem na ol i orait long mi kisim baptais long wanpela hanwara klostu long bikpela gaden apel. Mi senisim klos bilong mi long wanpela haus sel em ol brata i bin sanapim, na mi putim wanpela olpela strongpela dres bilong slip na kisim baptais.
Long Septemba 1919, mi wantaim papamama i raun long tren na go long Sandaski, Ohaio, long raunwara Iri. Long dispela hap mipela i kalap long wanpela bot, na bihain liklik mipela i kamap long Sida Poin, na long dispela hap bikpela kibung i kamap. Taim mipela i lusim bot, i gat wanpela liklik tebol kaikai i stap long bris. Mi kisim wanpela hambega, long dispela taim mi inap kaikai hambega long wan wan taim tasol. Em i swit tru! Inap 7,000 manmeri ol i bung long dispela kibung i gat 8-pela de bilong en. Ol i no gat ol bikmaus samting, olsem na mi mas putim gut yau long ol tok.
Long dispela kibung ol i kamapim poroman bilong nius Was Taua, nem bilong en The Golden Age (nau em Kirap!). Bilong go long dispela kibung, mi no skul long namba wan wik bilong skul, tasol mi kisim planti gutpela samting long kibung. Sida Poin em i wanpela ples ol man i save kam malolo long en, na ol man bilong kukim kaikai long haus kaikai ol i redim kaikai bilong lain i kam long kibung. Tasol wanpela samting i kamap na ol wokman bilong haus kuk ol i straik, olsem na ol brata Kristen i gat save long kukim kaikai ol i redim kaikai bilong lain i kam long kibung. Inap planti yia bihain long dispela, lain bilong Jehova yet ol i kukim kaikai long ol kibung.
Long Septemba 1922, mipela i go gen long Sida Poin long 9-pela de kibung na winim 18,000 manmeri i bung. Long dispela kibung Brata Rutherford i kirapim mipela long “autim tok, autim tok, autim tok long King na Kingdom bilong em.” Tasol inap sampela yia paslain long kibung, mi bin kirap mekim wok autim tok na tilim ol liklik nius na nius The Golden Age.
Laikim Tru Wok Autim Tok
Long 1918, mi insait long wok bilong tilim wanpela liklik nius (The Fall of Babylon) long ol fam i stap klostu. Em taim bilong kol, olsem na long haus mipela i hatim wanpela kain ston long stov, na kisim dispela ston i raun wantaim mipela long karis bambai lek bilong mipela i no ken kol. Mipela i pasim ol strongpela saket na hat, long wanem, karis i gat rup tasol na laplap long tupela sait bilong en, tasol i no gat samting bilong hatim karis. Tasol em taim bilong amamas.
Long 1920 ol i wokim buk The Finished Mystery i kamap olsem nius, na ol i kolim dispela nius ZG.a Mi na papamama i kisim dispela nius na go autim tok long Alaiens. Long dispela taim olgeta i raun wanpis na go long haus bilong ol man, olsem na mi pret liklik taim mi go klostu long wanpela veranda em planti manmeri i sindaun long en. Taim mi mekim pinis tok bilong mi, wanpela meri i tok: “Em i mekim naispela tok,” na em i kisim dispela nius. Mi tilim 13 nius ZG long dispela de, na em i namba wan taim bilong mi long mekim longpela tok long ol haus.
Taim mi stap long gret 9, mama i kisim sik numonia na em i slip long bet inap wanpela mun samting. Liklik susa bilong mi, em Hazel, em i bebi yet, olsem na mi lusim skul bambai mi ken helpim wok bilong fam na lukautim ol pikinini. Tasol famili bilong mipela i ting tok i tru bilong Baibel em i bikpela samting, na oltaim mipela i go long ol miting bilong kongrigesen.
Long 1928, long Memorial bilong tingim indai bilong Krais, ol i givim wanpela liklik nius long olgeta i kam long dispela bung, nem bilong nius em “Nainpela i Stap We?” Nius i toktok long Luk 17:11-19, em Baibel i stori long 10-pela man em Jisas i oraitim sik lepra bilong ol, na wanpela tasol i tok tenkyu long Jisas long dispela mirakel em i bin mekim. Dispela i kirapim tru bel bilong mi. Na mi askim mi yet, ‘Mi save tok tenkyu long ol gutpela samting mi kisim?’
Famili i stap orait na mi no gat sik o narapela wok samting i pasim mi, olsem na mi lusim haus na kirap mekim wok painia, olsem ol i save kolim wok bilong autim tok long olgeta de. Papamama i strongim mi long mekim olsem. Olsem na Sosaiti i toksave long mi na wanwok bilong mi, em Agnes Aleta, long hap mipela bai wok long en. Long Ogas 28, 1928, mipela i kalap long tren long 9 klok long nait. Mipela wan wan i gat wanpela switkes tasol na paus bilong karim ol buk bilong Baibel long en. Long tren-stesin, ol susa na papamama bilong mi ol i krai, na mipela tu i krai. Mi ting mi no inap lukim ol gen, long wanem, mipela i bilip olsem Armagedon i klostu pinis. Long de bihain long moningtaim, mipela i kamap long hap mipela bai wok long en, em Bruksvil, Kentaki.
Mipela i rentim wanpela liklik rum long wanpela haus pasindia, na mipela i baim ol tin i gat spageti long en na wokim ol sanwis bilong mipela. Long olgeta de mipela i raun, wanpela i go long wanpela hap na narapela long narapela hap, na mipela i tilim 5-pela buk wantaim long ol man em pe bilong ol buk em 1 dola 98 sen. Isi isi mipela i autim tok i go long olgeta hap bilong taun, na mipela i bungim planti manmeri i laik harim tok bilong Baibel.
Insait long 3-pela mun, mipela i bin autim tok long haus bilong olgeta man i stap long Bruksvil na Ogasta, na long ol ples i stap klostu long dispela tupela taun. Olsem na mipela i kirap autim tok long taun Meisvil, Paris, na Rismon. Insait long 3-pela yia, mipela i autim tok long planti hap bilong Kentaki i no gat kongrigesen long en. Planti taim ol pren na sampela famili bilong Ohaio ol i kam long ka long hap mipela i stap long en, na ol i autim tok wantaim mipela inap wanpela wik samting.
Ol Narapela Bikpela Kibung
Kibung i kamap long Kolambas, Ohaio, long Julai 24-30, 1931, em i wanpela bikpela kibung mi no inap lusim tingting long en. Long dispela kibung ol i toksave long nupela nem bilong mipela em Baibel i as bilong en, em ol Witnes Bilong Jehova. (Aisaia 43:12) Paslain long dispela, taim ol man i askim mipela long mipela i bilong wanem lotu, mipela i bin tok, ol “Intenesenel Sumatin Bilong Baibel.” Tasol dispela nem i no kamapim klia olsem mipela i narapela kain, long wanem, insait long planti narapela lotu i gat ol sumatin bilong Baibel.
Wanwok bilong mi, Agnes, em i marit pinis na mi stap wanpis, olsem na mi amamas tru taim ol i toksave olsem ol brata sista i laik painim poroman bilong mekim wok painia wantaim ol, ol i mas kam long wanpela hap. Long dispela hap mi bungim Bertha na Elsie Garty, na Bessie Ensminger. Ol i gat tupela ka na ol i wok long painim namba 4 sista bilong mekim wok painia wantaim ol. Mipela olgeta wantaim i lusim kibung, maski mi no bin bungim ol bipo.
Long taim bilong san mipela i autim tok long olgeta hap bilong provins Pensilvenia. Bihain, long taim bilong kol, mipela i askim Sosaiti long salim mipela i go long ol hap bilong saut i no kol tumas, em long Not Karolaina, Vejinia, na Merilan. Long mun Epril samting mipela i go bek long hap not. Long dispela taim ol painia i save mekim olsem. John Booth na Rudolph Abbuhl, ol tu i save bihainim dispela pasin, na long 1934, ol i kisim Ralph Moyer na liklik brata bilong em Willard i go wantaim ol long Hasat, Kentaki.
Mi bin bungim Ralph planti taim, tasol long bikpela kibung long Wosington, D.C. i kamap long Me 30 i go inap Jun 3, 1935, narapela i kisim gut save long narapela. Mitupela Ralph i sindaun wantaim long taim tok i kamap long “planti manmeri tru.” (KTH 7:9-14) I kam inap long dispela taim, mipela i bin bilip olsem dispela bikpela lain manmeri ol i bilong lain i go long heven, tasol ol i no stap gut tru long God olsem lain 144,000. (KTH 14:1-3) Olsem na mi no laik stap long dispela lain!
Taim Brata Rutherford i tok, dispela bikpela lain manmeri i abrusim Armagedon ol i bilong kisim laip long graun, planti ol i kirap nogut long dispela. Em i tokim olgeta bilong dispela bikpela lain long sanap. Mi no sanap, tasol Ralph i sanap. Bihain, tingting bilong mi i klia long ol dispela samting, olsem na long 1935 em laspela yia bilong mi long kisim bret na wain long Memorial bilong tingim indai bilong Krais. Tasol mama i wok long kisim bret na wain i go inap long taim em i dai long Novemba 1957.
Poroman Bilong Olgeta Taim
Mitupela Ralph i wok long raitim pas i go i kam. Mi mekim wok painia long Lek Plasit, Nu Yok, na em i mekim wok painia long Pensilvenia. Long 1936, em i wokim wanpela liklik haus ka em inap pulim raun wantaim ka bilong em. Long Potstaun, Pensilvenia, em i kisim dispela haus ka i go long Niuak, Nu Jesi, long kibung i kamap long dispela hap long Oktoba 16-18. Bihain long program long wanpela apinun, mipela sampela painia i go lukim nupela haus ka bilong Ralph. Mitupela Ralph i sanap insait long haus ka klostu long ples bilong wasim ol plet samting, na em i askim mi olsem, “Yu laikim dispela haus ka?”
Taim mi meknaisim het bilong makim olsem mi laikim dispela haus ka, em i askim mi, “Yu laik sindaun long en?”
Mi tok, “yes,” na em i kis long mi na mi no inap lusim tingting long dispela samting. Sampela de bihain, mipela i kisim pepa bilong marit. Long Oktoba 19, em de bihain long kibung, mipela i go long Bruklin na raun lukim ol haus bilong prinim ol buk samting bilong Sosaiti Was Taua. Mipela i askim ol long makim teritori mipela bai mekim wok painia long en. Grant Suiter i lukautim ol samting bilong teritori, na em i askim mipela long husat bai wok long dispela teritori. Ralph i tok, “Mitupela sapos mipela inap marit.”
Brata Suiter i tok: “Sapos yupela i kam bek long 5 klok long apinun, mipela i ken stretim dispela samting.” Olsem na long dispela apinun mipela i marit long haus bilong wanpela Witnes long Bruklin Haits. Mipela i kaikai wantaim sampela pren long wanpela haus kaikai, na bihain mipela i kalap long bas na go long haus ka bilong Ralph long Niuak, Nu Jesi.
Bihain liklik, mipela i go long Hitsvil, Vejinia, em namba wan hap bilong mipela long mekim wok painia wantaim. Mipela i autim tok long hap bilong Notambelan, na bihain mipela i raun long hap bilong Fulton na Franklin long Pensilvenia. Long 1939, ol i singautim Ralph long mekim wok sekit. Long dispela wok mipela i raun lukim planti kongrigesen na bihain go lukim ol gen. Mipela i bin raun lukim ol kongrigesen long provins Tenesi. Long yia bihain, mi karim pikinini man bilong mipela, em Allen, na long 1941 mipela i lusim wok sekit. Ol i makim mipela long mekim wok painia salim long taun Marion, Vejinia. Long dispela taim, ol painia salim i lusim 200 aua long olgeta mun long mekim wok autim tok.
Mekim Sampela Senis
Long 1943, mi mas lusim wok painia salim. Mipela i sindaun long liklik haus ka, na mi lukautim liklik pikinini, kukim kaikai, wasim ol klos, na autim tok inap 60 aua long olgeta mun—dispela em skel bilong mi. Tasol Ralph i mekim yet wok painia salim.
Mipela i go bek long Alaiens, Ohaio, long 1945, na mipela i salim haus ka em mipela i bin sindaun long en inap 9-pela yia, na mipela i go sindaun wantaim papamama long haus bilong ol long fam. Long veranda bilong dispela haus mi karim Rebekah, em pikinini meri bilong mipela. Ralph i kirap mekim liklik wok mani long taun, na em i mekim wok painia oltaim. Mi wok long fam na helpim em long mekim wok painia. Famili bilong mi ol i laik givim nating wanpela hap graun na haus long mipela, tasol Ralph i no laik kisim. Em i no laik ol samting bilong skin i pasim rot bilong mipela long mekim bikpela wok bilong Kingdom.
Long 1950 mipela i go sindaun long Potstaun, Pensilvenia, na mipela i rentim wanpela haus long 25 dola long wan wan mun. Insait long 30 yia, pe bilong rent i go antap long 75 dola tasol. Mipela i pilim olsem Jehova i helpim mipela bambai mipela i no ken wok long painim planti samting bilong skin. (Matyu 6:31-33) Ralph i katim gras bilong ol man long 3-pela de long wik. Long olgeta wik mipela i stadi long Baibel wantaim tupela pikinini bilong mipela, na go long ol miting bilong kongrigesen, na autim gutnius bilong Kingdom olsem wanpela famili. Ralph em i wasman siaman bilong kongrigesen. Mipela i no painim planti samting bilong skin, olsem na mipela inap mekim planti samting long wok bilong Jehova.
Gutpela Poroman i Dai
Long Me 17, 1981, mipela i sindaun long Haus Kingdom na harim wanpela pablik tok. Ralph i sik na em i wokabaut i go long baksait bilong Haus Kingdom, na wanpela brata i bringim wanpela hap pepa i tok olsem Ralph bai go long haus. Dispela i no pasin bilong Ralph, olsem na mi askim wanpela brata long kisim mi i go stret long haus. Ralph i kisim bikpela sik strok na em i dai insait long wanpela aua. Long pinis bilong Stadi Wastaua long dispela moning, ol i toksave long kongrigesen olsem Ralph i dai pinis.
Long dispela mun Ralph i bin autim tok inap 50 aua. Em i bin mekim wok painia inap 46 yia. Em i bin stadi long Baibel wantaim 100 manmeri ol i kamap Witnes Bilong Jehova i baptais pinis. Insait long ol dispela yia mipela i bin daunim laik bilong mipela yet, tasol mipela i bin kisim planti gutpela samting bilong spirit.
Amamas Long Ol Gutpela Samting Mi Bin Kisim
Insait long 18 yia i go pinis, mi stap wanpis, na mi save go long ol miting, na autim tok long ol narapela inap long skel bilong mi, na stadi long Tok Bilong God. Nau mi stap long haus bilong ol lapun manmeri. Mi gat sia na tebol samting tasol, na mi no gat laik long kisim televisen. Tasol i stap bilong mi i gutpela na mi gat planti gutpela samting bilong spirit. Papamama na tupela brata bilong mi ol i stap gut long God i go inap long ol i dai, na tupela susa bilong mi ol i wok yet long bihainim tok i tru.
Mi amamas long pikinini man bilong mi, Allen, em i wanpela elda Kristen. Inap planti yia em i bin putim ol bikmaus samting long ol Haus Kingdom na Haus Kibung, na long ol bikpela kibung em i bin stretim ol samting bilong ol bikmaus na spika. Meri bilong em i wanpela gutpela wokmeri bilong God, na tupela pikinini man bilong ol i mekim wok elda. Pikinini meri bilong mi, em Rebekah Karres, em i bin mekim wok bilong God long olgeta de inap 35 yia, na em i bin stap 4-pela yia long hetkota bilong ol Witnes Bilong Jehova long Bruklin. Em wantaim man bilong em ol i bin mekim wok bilong raun long planti hap bilong Yunaitet Stets.
Jisas i tok, Kingdom i olsem wanpela bokis mani em man inap painim. (Matyu 13:44) Mi amamas tru long famili bilong mi ol i painim Kingdom inap planti yia i go pinis. Mi amamas long tingting long ol dispela 80 yia mi bin mekim wok bilong God, na mi no bel hevi liklik long wok mi bin mekim! Sapos mi inap kamap yangpela na kirap mekim gen ol samting, bai mi bihainim wankain pasin tasol, long wanem, ‘laip bilong dispela graun i gutpela, tasol marimari bilong God i nambawan tru.’—Song 63:3.
[Futnot]
a Buk The Finished Mystery em namba 7 buk bilong ol buk Studies in the Scriptures, na Charles Taze Russell i raitim 6-pela bilong ol dispela buk. Ol i kamapim buk The Finished Mystery taim Russell i dai pinis.
[Piksa long pes 23]
Long 1917, long Alaiens, Ohaio, mipela i harim tok bilong Brata Rutherford
[Piksa long pes 23]
Mi wantaim Ralph long ai bilong haus ka em i bin wokim
[Piksa long pes 24]
Mi wantaim tupela pikinini bilong mi long nau