Yu Save Long Pasin Bilong Wet i Stap?
OL MANMERI i save tromoi hamas aua long olgeta wan wan yia long wetim ol samting i kamap? Yu save? Ol i sanap long lain na wet long baim kaikai o bensin. Ol i wetim ol wokman bilong ol haus kaikai long givim kaikai long ol. Ol i wetim dokta o dentis. Ol i wetim ol bas na tren. Tru tumas, ol manmeri i save tromoi bikpela hap taim bilong ol long wetim ol samting. Sampela i tok, ol manmeri bilong Jemani i lusim 4.7 bilion aua long olgeta wan wan yia long wet i stap long ka taim planti ka tumas i raun long rot na ol i pas pas! Wanpela man i skelim dispela samting na i tok, sapos yumi bungim ol dispela aua i lus nating, em inap olsem ol aua long laip bilong 7,000 manmeri.
Pasin bilong wet i stap em inap mekim yumi bel hevi stret. Long nau i olsem yumi no gat taim bilong mekim olgeta samting yumi laik mekim, na taim yumi tingting long ol narapela samting yumi mas mekim, dispela bai mekim na pasin bilong wet i stap i hatwok tru. Alexander Rose, wanpela man bilong raitim ol buk, em i tok: “Wanpela bikpela hevi long i stap bilong man em pasin bilong wet wet long ol samting.”
Wanpela bikman bilong Amerika, em Benjamin Franklin, em i bin luksave olsem mani inap lus taim man i lusim nating taim bilong wetim ol samting. Inap 250 yia i go pinis em i bin tok: “Taim i olsem mani.” Olsem na ol wok bisnis i wok long painim rot bambai taim bilong ol wokman long mekim ol wok i no lus nating. Pasin bilong wokim planti samting insait long liklik hap taim, em inap kamapim bikpela winmani moa. Ol kampani i save mekim wok bilong helpim ol man ol i traim long mekim wok kwiktaim—sampela haus kaikai na haus beng ol i gat wanpela windo bambai ol man i ken draivim ka klostu long en na baim kaikai o kisim mani kwiktaim na i no gat wok long lusim ka. Ol i save olsem ol man i kam long baim samting o kisim mani long beng ol bai amamas moa sapos ol i no gat wok long wet longpela taim.
Taim Bilong Yumi i Lus Nating
Wanpela man bilong raitim stori long Amerika, em Ralph Waldo Emerson (1803-1882), em i toktok planti olsem: “Bikpela hap taim bilong i stap bilong ol man i lus nating long wetim ol man o ol samting!” I no longtaim i go pinis na man bilong raitim stori, em Lance Morrow, em i toktok planti olsem pasin bilong wet i stap em i save mekim man i les. Tasol bihain em i stori long narapela hevi bilong wetim samting na dispela hevi i stap hait. Em i wanem samting? Em i tok: “Yu save olsem nambawan gutpela samting bilong yu, olsem hap taim bilong laip bilong yu, em i lus. I olsem wanpela man i stilim taim bilong yu na yu no inap kisim bek.” Sori tru. Hap taim i lus nating, long wanem, yumi wetim ol samting, dispela hap taim i lus oltaim oltaim.
Tasol sapos yumi stap laip longpela taim, ating bai yumi no tingting planti long lusim sampela hap taim long wetim ol samting. Tasol i stap bilong yumi em i sotpela. Sampela tausen yia i go pinis, man bilong raitim Song long Baibel em i tok: “Mipela i save stap inap 70 yia tasol. Na sapos mipela i gat strong, mipela i ken i stap inap 80 yia. Tasol long olgeta dispela yia mipela i stap, mipela i save hatwok na painim hevi tasol. Dispela olgeta yia i pinis kwiktaim, na mipela tu i go pinis.” (Song 90:10) Maski yumi stap we na maski yumi husat, i stap bilong yumi—olsem ol de, na ol aua, na ol minit long i stap bilong yumi, kirap long taim mama i karim yumi na i go inap long taim yumi dai—em i gat pinis bilong en. Tasol yumi no inap abrusim ol samting i save kamap na yumi mas lusim nating sampela hap taim bilong yumi long wetim ol samting o ol manmeri.
Lain Long Pasin Bilong Wet
Planti bilong yumi i bin stap pinis long wanpela ka o bas taim draiva i laik go pas long ol narapela ka. Planti taim i no olsem dispela draiva i mas kamap long wanpela hap long wanpela taim stret. Nogat. Tasol em i no laik bai draiva bilong narapela ka i pasim em long go het. Em i no gat pasin bilong i stap isi na wet, na dispela i kamapim ples klia olsem em i no lain yet long pasin bilong wet. Olsem wanem? Em inap lainim dispela pasin? Tru tumas, pasin bilong wet em i wanpela samting yumi mas lainim. I no gat wanpela man i gat dispela pasin taim mama i karim em, nogat. Taim ol liklik bebi i hangre o ol i no amamas wantu ol i save singaut. Bihain taim ol i bikpela liklik ol i save olsem sampela taim ol i mas wet long kisim samting ol i laik kisim. Tru tumas, long i stap bilong yumi planti taim yumi mas wet, olsem na pasin bilong i stap isi na no ken les kwik taim yumi wet em i wanpela mak bilong man i bikpela pinis.
Tru, i gat sampela samting i save kamap na yumi inap save i gat as na man i no stap isi na em i les kwik. Wanpela yangpela man marit inap les kwik long ol samting i laik pasim em taim em i hariap long kisim meri bilong em i go long haus sik, long wanem, klostu tru em bai karim pikinini. Ol ensel i wok long hariapim Lot long lusim Sodom ol i no laik wetim em long mekim sampela samting. Klostu nau bagarap i laik kamap, na laip bilong Lot wantaim famili bilong em inap lus. (Stat 19:15, 16) Tasol klostu olgeta taim laip bilong ol manmeri i no inap lus taim ol i mas wet i stap. Long kain taim olsem sapos olgeta inap lain long i stap isi na no ken les kwik ol man inap amamas i stap—maski ol i wet, long wanem, wanpela man i no mekim gut wok bilong em o em i les long mekim. Na tu, em bai i no hatwok tumas long i stap isi na no ken les kwik sapos olgeta man i kisim save long mekim gutpela wok long dispela hap taim ol i lusim bilong wetim ol samting. Blok long pes 5 i stori long sampela samting yu inap mekim taim yu wet i stap na bai hap taim bilong yu i no lus nating.
Man i gat pasin antap, ating em i no inap stap isi na em i les kwik long wet—em i pilim olsem em i bikpela man tumas long wet i stap. Em i gutpela sapos ol manmeri i gat kain tingting olsem ol i skelim dispela tok bilong Baibel: “Man i bihainim pasin isi, dispela man i winim man bilong hambak.” (Saveman 7:8, NW ) Pasin antap em i wanpela pasin nogut tru, na Baibel i tok: “Bikpela i no laikim tru ol man i save hambak na litimapim nem bilong ol yet.” (Sindaun 16:5) Bilong lain long pasin bilong stap isi yumi mas skelim yumi yet na pasin yumi save mekim long ol manmeri i stap klostu long yumi.
Kisim Gutpela Pe
Taim yumi save olsem samting yumi wetim em i gutpela samting na bihain em bai kamap tru tru, em i no hatwok tumas long wet i stap. Olsem na em i gutpela long tingim olsem ol manmeri i givim bel tru long lotuim God ol i wet i stap long lukim truim bilong ol gutpela tok promis bilong em i stap long Baibel. Olsem: “Ol stretpela man bai i kisim graun God i givim ol, na bai ol i stap oltaim long en.” Na aposel Jon i bin mekim wankain tok olsem: “Man i bihainim tok bilong God, em bai i stap oltaim.” (Song 37:29; 1 Jon 2:17) Sapos yumi inap i stap oltaim, em i no hatwok tumas long wetim wanpela samting. Tasol long nau yumi no save stap oltaim. Olsem wanem? Yumi inap bilip tru olsem yumi inap i stap oltaim?
Paslain long bekim dispela askim, tingim dispela samting: God i wokim ol namba wan tumbuna bilong yumi bilong i stap oltaim. Ol i mekim sin na long dispela as ol i no inap i stap laip oltaim, na ol pikinini bilong ol na yumi tu i no inap kisim dispela laip. Tasol kwiktaim bihain long ol i mekim sin God i tokaut long laik bilong em long stretim ol samting em pasin bikhet bilong ol i bin mekim. Em i bin tok promis long wanpela pikinini bai kamap, em Jisas Krais.—Stat 3:15; Rom 5:18.
Yumi wan wan bai kisim ol gutpela samting God i bin tok promis long en o nogat, em samting bilong yumi wan wan long makim. Bilong mekim olsem yumi mas i stap isi na no ken les kwik. Bilong helpim yumi long lain long pasin bilong i stap isi na wet, Baibel i kirapim yumi long tingim pasin bilong wanpela fama. Taim em i planim pinis pikinini kaikai, em i mas i stap isi na wet na lukautim samting em i planim i go inap long taim bilong kamautim kaikai. Pasin bilong em long i stap isi na wet i karim kaikai na em i lukim gutpela samting i kamap long hatwok bilong em. (Jems 5:7) Aposel Pol i stori long narapela gutpela piksa bilong pasin bilong i stap isi na wet. Em i kirapim yumi long tingim ol manmeri bilong bipo em ol i bin stap gut long God. Ol i wetim taim God bai kamapim laik bilong em, tasol ol i mas wet inap long taim God i makim. Pol i kirapim yumi long “bihainim pasin bilong ol man i bilip tru na i no les kwik, na ol i kisim olgeta samting bipo God i tok long givim long ol pikinini bilong em.”—Hibru 6:11, 12.
Tru tumas, yumi mas wet long sampela taim—em samting yumi no inap abrusim. Tasol yumi no ken larim dispela i mekim na yumi bel hevi long olgeta taim. Bilong ol manmeri i wok long wetim God i truim ol tok promis bilong em, dispela hap taim inap kamapim amamas. Ol inap mekim wok long dispela hap taim long kam klostu long God na mekim ol wok i kamapim bilip bilong ol. Na long rot bilong beten, na stadi, na tingim tingim ol samting long bel, ol inap kisim strongpela bilip olsem olgeta samting God i bin promis long mekim em bai kamap long taim em i makim.
[Blok/Ol Piksa long pes 5]
DAUNIM BEL HEVI BILONG WET!
Redi gut pastaim! Sapos yu save yu mas wet i stap, kisim sampela samting i go wantaim yu olsem samting bilong ritim o raitim, o wokim bilum samting.
Mekim wok long dispela hap taim long tingim tingim ol samting long bel, em samting i hatwok long mekim long nau long dispela taim bilong mekim hariap ol samting.
Putim sampela buk samting bilong ritim klostu long telefon sapos yu ring long wanpela lain na ol i tokim yu long wet i stap, yu ken ritim sampela pes insait long 5-pela o 10-pela minit.
Sapos yu wet i stap wantaim sampela manmeri, mekim wok long dispela hap taim long toktok wantaim ol na stori long ol gutpela tok bilong strongim ol.
Putim wanpela notbuk o samting bilong ritim long ka bilong yu na bai yu inap mekim wok long dispela sapos yu mas wet i stap long ka.
Pasim ai bilong yu, malolo, o beten.
BILONG MEKIM GUTPELA WOK LONG TAIM YU MAS WET I STAP YU MAS I GAT GUTPELA TINGTING NA TINGTING GUT PASTAIM.