Wanem Samting i Kamap Long Ol Pasin Bilong Lotu?
“Long apinun, 30 manmeri i tingting long marit ol i go long wanpela bung [Katolik] bilong kisim sampela gutpela tok. Long dispela 30 manmeri, tripela tasol i tok ol i bilip.”—La Croix, nius Katolik bilong Frans.
OL SAMTING bilong lotu ol man i bin tingim i bikpela samting tru, em i wok long senis. Long fran pes bilong Newsweek bilong Julai 12, 1999, i gat askim: “God i Dai Pinis?” Nius i bekim tok, long ol man bilong westen Yurop i olsem God i dai pinis. Wanpela nius bilong Frans, Le Monde, i stori long wanpela bung bilong Misin Katolik i bin kamap long Rom long Oktoba 1999 na i tok: “Sios i hatwok tru long kirapim ol man long bihainim ol tok bilong en, long wanem, ol man i wok long sakim. . . . Long Itali, ol Katolik i no save wanbel long ol bilip na pasin bilong Misin Katolik. . . . Long Jemani, i gat ol ples we ol manmeri i ken go bilong kisim save long pasin bilong rausim bel, tasol tok pait i bin kamap long dispela samting i mekim na nau planti man moa yet i laik bihainim laik bilong ol yet na bilong pop nogat. Wantu senis i bin kamap na kantri Netelan i no stap Kristen moa, na sampela i tok dispela samting em i as na ol Netelan i bin lusim stretpela pasin bilong marit samting na ol i orait long ol sikman i ken kilim i dai ol yet.”
Kain samting olsem i bin kamap long ol narapela hap tu. Long 1999, Asbisop bilong Canterbury, George Carey, i tok Sios Bilong Inglan “bai pinis insait long liklik hap taim.” Wanpela nius bilong Frans, Le Figaro, i kamapim wanpela stori, nem bilong en “Yurop i No Stap Kristen Moa,” na i tok: “Yumi inap lukim wankain pasin long olgeta hap. . . . Ol man i gat tupela tingting long ol bilip bilong Misin na ol lo bilong stiaim ol samting ol i mekim.”
Planti i No Go Moa Long Lotu
Long Yurop, planti man moa yet i wok long lusim pasin bilong go long lotu. Ten pesen tasol bilong ol Katolik long Frans i save go long Misa long olgeta Sande, na long Paris, 3 i go 4 pesen tasol i save go oltaim long lotu. Na i wankain tu long Yunaitet Kingdom, Jemani, na ol kantri bilong Skandinevia.
Wanpela bikpela samting ol bikman bilong lotu i save tingting planti long en i olsem: I no gat planti man i laik kamap pris. Insait long 100 yia tasol, namba bilong ol pris long Frans i go daun—pastaim i gat 14 pris long olgeta 10,000 manmeri, tasol long nau i gat wanpela pris tasol long olgeta 10,000. Long olgeta hap bilong Yurop, averes krismas bilong ol pris i wok long go antap, na planti kantri, Aialan na Beljam tu, i sot tru long ol pris. Na tu, namba bilong ol pikinini insait long ol klas bilong katekismo i wok long go liklik, na ating dispela em wanpela hevi Misin Katolik i hatwok long stretim.
Na tu, planti man i lusim pinis pasin bilong bilip. Siks pesen tasol bilong ol man long Frans i bilip olsem yumi “inap painim tok i tru long wanpela lotu tasol,” tasol long 1981, 15 pesen i bin bilip olsem, na long 1952, 50 pesen. Planti man tru i les long lotu. Namba bilong ol man i tok ol i no gat lotu i bin i go bikpela—long 1980 i gat 26 pesen i bin tok olsem, na long yia 2000, 42 pesen.—Buk Les valeurs des Français—Évolutions de 1980 à 2000.
Bikpela Senis Long Ol Stretpela Pasin
Bikpela senis tru i bin kamap long ol samting bilong stretpela pasin. Olsem yumi stori pinis, planti man i save go long lotu, ol i save sakim ol pasin em lotu bilong ol i tok ol i mas bihainim. Ol i no wanbel long ol bikman bilong lotu i gat rait long makim ol pasin ol i mas bihainim. Ol man i amamas tru long pop i helpim wok bilong human raits, tasol planti i no laik tru long bihainim tok bilong em long ol samting bilong ol yet. Olsem: Planti Katolik marit i sakim tok bilong pop long ol samting bilong pasim bel.
Dispela kain tingting i wok long painim planti man, maski ol i man bilong lotu o nogat. Ol i orait long ol pasin em Baibel i no orait long en. Inap 20 yia i go pinis, 45 pesen bilong ol man long Frans ol i no orait long pasin sodom. Long nau, 80 pesen ol i orait long en. Tru, klostu olgeta man i wanbel long pasin bilong stap gut long poroman marit bilong ol, tasol planti i ting olsem sampela taim i stret long man o meri marit i ken prenim narapela—36 pesen tasol i no orait tru long dispela.—Rom 1:26, 27; 1 Korin 6:9, 10; Hibru 13:4.
Kain Kain Bilip
Long hap bilong Wes, wanpela kain lotu i wok long kamap we ol man i save makim wanem wanem bilip ol yet i laik bihainim. Ol i kisim ol bilip ol yet i laikim, na sakim ol narapela. Sampela i tok ol i Kristen, tasol ol i bilip olsem taim ol man i dai, ol i save kamap nupela gen long narapela bodi, na sampela i bihainim 2-pela o tripela lotu long wankain taim. (Saveman 9:5, 10; Esekiel 18:4, 20; Matyu 7:21; Efesus 4:5, 6) Buk Les valeurs des Français i tok, planti bilipman long nau ol i no wokabaut moa long rot em misin i makim.
Tasol dispela pasin we ol man i save makim wanem wanem bilip ol yet i laik bihainim, dispela i no inap helpim tru ol. Saveman Jean Delumeau bilong Institut de France i bilip strong olsem man i no inap sakim ol bilip bilong misin na kamapim wanpela lotu bilong em yet. Em i tok: “Bilip i no inap stap strong sapos wanpela strongpela lotu i no as bilong en.” Insait long bilip bilong yumi i mas i gat ol gutpela lo bilong stiaim wokabaut bilong yumi. Nau long dispela taim we ol samting i wok long senis senis, yumi inap painim we ol gutpela lo bilong stiaim yumi long ol samting bilong spirit?
I gat planti tok long Baibel i soim yumi olsem em wok bilong God yet long makim wanem ol pasin i stret long bihainim, tasol em i no subim ol man long bihainim, nogat—em i givim rot long ol long bihainim o nogat. Planti milion manmeri long olgeta hap ol i save olsem dispela buk, em longtaim tru ol man i bin litimapim, em inap helpim tru ol long nau, na ‘i olsem lam bilong helpim ol long wokabaut stret na i olsem lait bilong soim rot long ol.’ (Song 119:105) Olsem wanem ol i bin kisim dispela tingting? Stori i kamap bihain long dispela bai toktok long dispela samting.