Long Raunwara Galili
STORI i stap long Mak 4:35-41 i kamapim olsem Jisas na ol disaipel bilong em i kalap long wanpela bot na ol i laik brukim raunwara Galili. Baibel i tok: “Traipela win i kirap, na si i kalap i go insait long bot, na wara i laik pulap long bot. Na Jisas i stap long stan bilong bot, na em i slip long wanpela pilo.”
Long dispela ves tasol Baibel i mekim wok long dispela tok Grik ol i tanim olsem “pilo.” Olsem na ol saveman i no save gut long mining bilong dispela tok long dispela ves. Planti Baibel i tanim olsem “pilo.” Tasol em i wanem kain pilo? Long tok ples bilong bipo, Mak i stori long pilo olsem em i wanpela samting bilong bot yet. Wanpela bot ol i painim long raunwara Galili long 1986 i givim sampela save long yumi long dispela tok Grik em Mak i mekim wok long en long dispela ves.
Wok painimaut i kamapim olsem ol i yusim ol sel na pul bilong stiaim ol bot i longpela inap 8-pela mita. Ol i yusim ol dispela bot bilong painim pis na ol dispela bot i gat dek long stan bilong holim ol bikpela umben i gat ol hevipela samting long en. Ol hap bilong dispela bot ol i painim long 1986 ol i bilong ol yia namel long 100 B.C.E. na 70 C.E., na ating Jisas na ol disaipel bilong em ol i bin mekim wok long kain bot olsem. Shelley Wachsmann, em i insait long wok bilong painim ol samting bilong dispela bot, na em i bin raitim buk The Sea of Galilee Boat—An Extraordinary 2000 Year Old Discovery. Em i tok dispela “pilo” Jisas i bin slip long en em wanpela bek wesan ol i yusim bilong helpim bot long slip gut long solwara. Wanpela man bilong Jaffa, em man i save gut long painim pis, em i tok: “Taim mi yangpela, long ol bot mi bin wok long en long solwara Mediterenian, long olgeta taim mipela i bin karim wanpela o tupela bek wesan. . . . Mipela i karim ol dispela bek bilong helpim bot long slip gut long solwara. Tasol taim mipela i no mekim wok long ol, mipela i putim ol aninit long dek bilong stan. Taim wanpela i laik slip, em i go aninit long dek bilong stan, yusim bek wesan olsem pilo, na slip.”
Planti saveman i ting stori bilong Mak i kamapim olsem Jisas i slip long wanpela bek wesan aninit long dek bilong stan, em wanpela gutpela hap bilong bot bilong lukautim man long taim bilong strongpela win na ren. Maski dispela pilo i wanem kain, bikpela samting em ol samting i bin kamap bihain. God i helpim na strongim Jisas, na em i mekim win i dai na wara i no meknais liklik. Na ol disaipel i askim: “Dispela man em i husat tru, na win wantaim wara i harim tok bilong em?”