Yu Save Long Dispela?
Sik lepra Baibel i stori long en, yu ting em i wankain long sik lepra bilong nau?
Long nau, ol i save yusim dispela tok “lepra” bilong makim wanpela kain sik em sampela kain binatang jem i kamapim long skin bilong man. Dokta G. A. Hansen em i namba wan man long painimaut dispela binatang jem (Mycobacterium leprae) long 1873. Ol saveman i bin painimaut olsem dispela binatang jem inap i stap laip inap 9-pela de long kus em man i gat sik lepra i rausim. Ol i bin painimaut tu olsem ol man husat i stap klostu long man i gat sik lepra, ol inap kisim dispela sik, na tu, dispela binatang jem inap pas long ol klos bilong man i gat dispela sik. Wol Helt Oganaisesen i tok olsem, long yia 2007, winim 220,000 manmeri i kisim sik lepra.
Dispela sik lepra i bin bagarapim skin bilong ol man long Midel Is long taim bilong ol man i bin raitim Baibel, na Lo Bilong Moses i tok man i gat sik lepra em i mas i stap wanpis. (Wok Pris 13:4, 5) Long tok Hibru dispela tok tsa·raʹʽath em ol i tanim olsem “lepra” i no makim tasol sik i kamap long skin bilong man, nogat. Dispela tok tsa·raʹʽath i makim tu sik lepra i kamap long ol klos na haus. Dispela kain sik lepra inap kamap tu long ol klos ol i bin wokim long gras bilong sipsip o long laplap ol i wokim long gutpela tret o long ol kain kain samting em ol i wokim long skin bilong animal. Sampela taim ol inap pinisim dispela sik taim ol i wasim klos samting, tasol sapos i gat “grinpela o retpela” mak i kamap gen, orait ol i mas kukim dispela laplap samting long paia. (Wok Pris 13:47-52) Long banis bilong sampela haus, dispela sik inap kamapim “grinpela na retpela” mak. Na ol ston o simen samting we i pas long hap bilong haus i gat dispela mak, ol i mas rausim na tromoi i go longwe. Sapos sik lepra i kamap gen, orait ol i mas brukim haus na rausim olgeta ston na diwai na simen bilong haus na tromoi ausait long taun long hap we i no gat man long en. (Wok Pris 14:33-45) Sampela man i tok olsem dispela sik lepra i kamap long ol klos samting o long ol haus, ating em i makim samting long nau em yumi kolim mosong. Tasol i no gat wanpela samting i strongim dispela tok.
Bilong wanem wok autim tok bilong Pol long Efesus i kirapim ol man bilong wokim ol samting long silva long belhat?
Ol man bilong wokim ol samting long silva long Efesus i kamap maniman long rot bilong wokim ol “liklik piksa bilong haus lotu bilong god meri Artemis long silva,” em wanpela god meri bilong painim abus na kamapim planti pikinini. (Aposel 19:24) Ol man i lotuim em, ol i tok imis bilong em i bin “pundaun long skai” na ol i lukautim long tempel bilong Artemis long Efesus. (Aposel 19:35) Ol man i tingim dispela tempel olsem wanpela bilong ol 7-pela samting bilong bipo i gat biknem tru long graun. Long olgeta yia, long mun Mas na Epril, planti manmeri i save go long Efesus bilong insait long bikpela de bilong givim biknem long Artemis. Planti man i kam long ol dispela bung, ol i laik kisim ol samting bilong lotu long dispela ples na yusim olsem paspas, o bilong mekim ofa long dispela god meri, o bilong famili i lotu long en long taim ol i go bek. Ol olpela rait long Efesus i stori long wok bilong wokim ol imis bilong Artemis long gol na silva, na ol narapela rait i kolim stret dispela lain bilong wokim ol samting long silva.
Pol i bin skulim ol man olsem ol imis ol i “wokim long han, ol i no god tru.” (Aposel 19:26) Dispela i mekim na ol dispela man bilong wokim ol samting long silva i luksave olsem rot bilong ol long kisim mani i laik bagarap olsem na ol i kirapim ol man long birua long wok autim tok bilong Pol. Demitrius, em wanpela bilong ol dispela man bilong wokim ol samting long silva, em i tok: “Dispela tok bilong Pol em inap bagarapim nem bilong wok bisnis bilong yumi. Na narapela samting moa i olsem. Tok bilong en em inap mekim haus lotu bilong bikpela god meri Artemis i kamap olsem samting nating long tingting bilong ol manmeri. Pastaim olgeta manmeri bilong provins Esia na bilong olgeta hap bilong graun i save lotu long dispela god meri. Tasol tok bilong Pol i laik bagarapim biknem bilong em.”—Aposel 19:27.