Taim Wanpela i Bagarapim Bel Bilong Yu

PLANTI man i save tok, pasin bilong bekim rong em i swit moa. Long wanem, yumi save kros taim wanpela i bagarapim bel bilong yumi o nogutim yumi long sampela kain rot. Taim man i rongim yumi, yumi save pilim olsem yumi mas stretim dispela rong. Tasol bai yumi stretim olsem wanem?

I gat kain kain pasin we i save bagarapim bel bilong man, olsem solapim pes bilong em, subim em, tok bilas long em, toknogutim em, paitim em, stilim mani samting bilong em, na kain samting olsem. Orait taim wanpela i mekim olsem long yu, yu save pilim olsem wanem? Long nau tingting bilong planti man i olsem, ‘Bai mi bekim bek dispela pasin ol i bin mekim long mi!’

Long Amerika, sampela sumatin bilong haiskul i putim ol giaman ripot long polis olsem ol tisa i bin mekim nogut long ol. Ol i mekim olsem, long wanem, ol i laik bekim bek pasin bilong ol tisa husat i bin stretim ol. Brenda Mitchell, presiden bilong Yunion Bilong Ol Tisa long New Orleans, em i tok: “Taim ol sumatin i kotim tisa long samting ol i tok em i bin mekim, dispela i save bagarapim gutnem bilong tisa.” Na maski sapos tok giaman bilong ol sumatin i kamap ples klia, dispela i no inap stretim kwik gutnem bilong tisa.

Long ples wok, planti moa wokman i no amamas long bos na ol i painim rot bilong bekim bek pasin bilong bos. Bilong mekim olsem, ol i save rausim sampela bikpela tok long kompiuta bilong kampani. Sampela i save stilim ol pepa i gat ol tok hait bilong kampani na salim long ol narapela na kisim mani long en o givim nating long ol man. Na wanpela ripot long The New York Times i tok: “Ol man i mekim yet dispela pasin bilong stilim ol samting long ples wok bilong bekim bek pasin bilong bos.” Bilong daunim dispela pasin, planti kampani i gat ol sekiuriti, na taim ol i pinisim wanpela wokman, sekiuriti i save bringim em i go long ofis bilong em, na wetim em long kisim ol samting bilong em, na wokabaut wantaim em i go ausait olgeta long ples wok.

Planti pasin bilong bekim rong i save kamap namel long ol pren, wantok, na famili. Taim wanpela i mekim tok o pasin i sutim bel bilong narapela, dispela narapela bai kirap bekim wanpela tok o pasin bilong sutim bel bilong em. Sapos wanpela pren i mekim hatpela tok long yu, yu save kirap kwik na bekim hatpela tok long em? Sapos wanpela long famili i bagarapim bel bilong yu, yu painim rot bilong bekim long em? Yumi save tingting kwik long mekim olsem taim wanpela long famili yet i bagarapim bel bilong yumi!

Bekim Rong Em Pasin Kranki

Planti taim ol man i laik bekim bek pasin nogut long narapela, long wanem, em i bin bagarapim bel bilong ol. Baibel i tok, taim ol pikinini man bilong Jekop i harim olsem wanpela man Kenan, em Sekem, i reipim susa bilong ol, Daina, dispela i mekim “ol i belhat na ol i kros nogut tru.” (Stat 34:​1-7) Bilong bekim rong em Sekem i bin mekim long susa bilong ol, tupela pikinini man bilong Jekop i tingim rot bilong mekim nogut long Sekem wantaim lain bilong em. Simeon na Livai i mekim pasin giaman na ol i go insait long dispela taun bilong Kenan na kilim i dai olgeta man, na Sekem tu wantaim.​—Stat 34:​13-27.

Yu ting pasin bilong kilim i dai ol dispela man i bin stretim dispela rong? Taim Jekop i kisim save long samting ol pikinini bilong em i bin mekim, em i krosim ol na i tok: “Yupela i givim bikpela hevi long mi. Olgeta manmeri long dispela hap . . . ol bai i lukim mi olsem man nogut tru. . . . Na sapos ol dispela lain i bung na ol i laik pait long mi, bai ol i pinisim mi wantaim olgeta famili bilong mi.” (Stat 34:30) Tru tumas, pasin bilong bekim rong i no bin stretim dispela hevi​—em i kamapim sampela hevi moa; nau famili bilong Jekop i mas was gut oltaim, long wanem, ol lain i stap klostu ol i belhat na nogut ol i kam pait na bekim rong long ol. Ating long dispela as na God i tokim Jekop long kisim famili na lusim dispela hap na i go sindaun long Betel.​—Stat 35:​1, 5.

Ol samting i bin kamap taim Sekem i reipim Daina i skulim yumi long wanpela bikpela samting. Pasin bilong bekim rong i save kirapim man long mekim wankain pasin olsem, na pasin bilong bekim rong bai i go i kam olsem.

Bekim Rong i Go i Kam

Taim yumi tingting strong long bekim rong long man i bin rongim yumi, dispela inap bagarapim tru yumi. Buk Forgiveness​​—How to Make Peace With Your Past and Get On With Your Life, i tok: “Belhat i save pinisim olgeta samting bilong yu. Em i pinisim taim na strong bilong yu taim yu tingim tingim ol samting nogut i bin painim yu, na long bel yu toknogutim ol man i bin mekim nogut long yu, na yu wok long tingim rot bilong bekim rong long ol.” Olsem Baibel i tok: “Sapos man i . . . bel nogut oltaim long ol arapela man, dispela pasin i olsem sik nogut i wok long bagarapim ol bun bilong en.”​—Sindaun 14:30.

Tru tumas, olsem wanem man i ken i stap amamas sapos pasin bilong bel nogut na tingting nogut i stap long bel bilong em? Wanpela niusman i tok: “Sapos yu ting ‘pasin bilong bekim rong em i swit moa,’ orait lukim pes bilong ol man i bin tingting oltaim inap planti yia long bekim rong long narapela.”

Long planti hap bilong graun, pasin birua i stap namel long sampela lain na sampela lotu tu. Taim ol i kilim i dai sampela man bilong wanpela lain, orait dispela lain bai bekim long ol, na pasin birua na kilim man bai kamap bikpela moa. Olsem: Taim bom bilong wanpela lain teroris i kilim i dai 18 yangpela man, wanpela meri i krai na singaut olsem, “Yumi mas bekim long ol inap wan tausen taim!” Em nau, dispela pasin i mekim na pasin bilong pait na bagarapim man i wok long i go bikpela, na i pulim planti man moa long insait long pait.

Ai Em Bekim Bilong Ai

Sampela i save kamapim tok bilong Baibel bilong helpim tingting bilong ol long bekim rong long man. Ol i save tok: “Baibel i tok, ‘Sapos man i bagarapim ai bilong narapela, ol i mas bagarapim ai bilong em. Na sapos em i brukim tit bilong narapela, orait ol i mas brukim tit bilong em.’ ” (Wok Pris 24:20) Ol man inap ting olsem dispela lo i strongim pasin bilong bekim rong, tasol nogat. Em i pasim ol man long bekim nating ol pasin em ol narapela i bin mekim long ol. Long wanem rot?

Sapos wanpela man Israel i paitim narapela man Israel na bagarapim ai bilong em, Lo i makim strafe i stret long dispela. Tasol i no wok bilong man i bin kisim nogut long givim strafe long man i bin paitim em o long famili bilong dispela man, nogat. Lo i tok em i mas i go long ol jas i gat namba long mekim dispela wok, na bai ol yet i stretim. Ol man i save olsem sapos wanpela man i paitim o bagarapim narapela, kot inap tok long ol i mas bekim wankain pasin long em. Olsem na dispela i pasim ol man long bekim rong. Tasol i gat sampela samting moa bilong tingim.

Paslain long taim God Jehova i bin kolim dispela lo bilong bekim rong, em i bin tokim lain Israel: “Yu no ken kros oltaim long [wantok] long tingting bilong yu. . . . Yu no ken bekim rong wanpela wantok bilong yu i mekim long yu, na yu no ken kros oltaim long em.” (Wok Pris 19:​17, 18) Tru tumas, dispela tingting olsem ‘man i bagarapim ai bilong yu o brukim tit bilong yu, orait yu mas bagarapim ai bilong em o brukim tit bilong em,’ yumi mas skelim wantaim olgeta tok insait long kontrak bilong Lo. Jisas i tok i gat tupela lo i inapim olgeta samting insait long Lo, olsem: “Yupela i mas laikim God, Bikpela bilong yumi . . . long bel bilong yupela na long spirit bilong yupela na long tingting bilong yupela,” na “Yu mas laikim ol wantok olsem yu laikim yu yet.” (Matyu 22:​37-40) Orait, ol Kristen tru i mas mekim wanem sapos wanpela i mekim nogut long ol?

Bihainim Pasin Bilong Bel Isi

Baibel i kolim Jehova olsem “God . . . bilong bel isi,” na i tokim ol manmeri i lotuim em olsem ol i mas stap bel isi wantaim ol narapela, na strong long bihainim dispela pasin. (Hibru 13:20; 1 Pita 3:11) Tasol dispela kain pasin i save wok gut o olsem wanem?

Taim Jisas i mekim wok bilong em long graun, ol birua i spetim em, wipim em, mekim nogut long em, na wanpela pren bilong em i putim em long han bilong ol birua, na ol disaipel bilong em yet i ranawe lusim em. (Matyu 26:​48-50; 27:​27-31) Orait em i mekim wanem? Aposel Pita i tok: “Ol i bin tok nogut long em, tasol em i no bekim tok nogut bilong ol. Em i karim pen, tasol em i no tok long bagarapim ol. Nogat. Em i putim em yet long han bilong God, em dispela Jas i save skelim stret olgeta samting.”​—1 Pita 2:23.

Pita i tok: “Krais . . . i bin karim pen bilong helpim yupela. Em i soim yupela pinis dispela pasin bilong em, bai yupela i ken bihainim.” (1 Pita 2:21) Em nau, Baibel i kirapim ol Kristen long bihainim pasin bilong Jisas, na pasin em i bihainim taim ol man i mekim nogut long em. Jisas i toktok long dispela samting taim em i mekim Bikpela Tok Long Maunten: “Yupela i mas laikim ol birua bilong yupela, na yupela i mas beten bai God i marimari long ol man i save mekim pasin nogut long yupela. Olsem bai yupela i stap pikinini bilong Papa bilong yupela em i stap long heven.”​—Matyu 5:​44, 45.

Ol man i gat pasin laikim olsem Krais, ol i save mekim wanem taim wanpela i rongim ol, o ol i ting em i bin rongim ol? Sindaun 19:11 i tok: “Man i gat gutpela tingting, em i no inap kros kwik. Nambawan pasin bilong en i olsem. Em i no save tingim rong narapela man i mekim long em.” Na ol i bihainim dispela tok: “Yu no ken larim pasin nogut i winim yu. Nogat. Yu mas mekim gutpela pasin na bai yu daunim pasin nogut.” (Rom 12:21) Man! Em i narapela kain tru long pasin bilong bekim rong em planti man i save mekim long nau! Pasin laikim bilong ol Kristen inap helpim yumi long daunim tingting bilong bekim rong, na yumi inap lusim rong bilong narapela, long wanem, man i laikim tru ol narapela, “em i no save tingim rong ol i mekim long em.”​—1 Korin 13:​1-5.

Yu ting dispela i makim olsem, sapos wanpela man nogut i bagarapim yumi o i laik mekim sampela samting nogut long yumi, yumi mas daun na larim em i mekim tasol? Nogat tru! Taim Pol i tok, “Yu mas mekim gutpela pasin na bai yu daunim pasin nogut,” dispela i no makim olsem ol Kristen i mas strong long larim ol man i mekim nogut long ol, nogat. Taim man i laik paitim na bagarapim yumi, i stret yumi ken mekim sampela samting bilong lukautim yumi yet. Sapos wanpela i bagarapim yu o sampela samting bilong yu, orait yu ken ringim polis. Sapos dispela hevi i kamap long ples wok o long skul, i gat ol lain bilong gavman samting em ol i stap bilong helpim yu.​—Rom 13:​3, 4.

Tasol yumi mas save, nau long taim bilong yumi, sampela taim i no gat stretpela kot bilong helpim yumi. Planti man i bin wok strong inap planti yia long painim stretpela kot, tasol ol i no painim, olsem na bel bilong ol i bagarap na ol i bel nogut stret.

Satan i laik tru long lukim ol lain man i stap birua birua na narapela i bekim rong long narapela, na ol i no stap wanbel. (1 Jon 3:​7, 8) I gutpela moa long tingim gut dispela tok bilong Baibel: “Yupela yet i no ken bekim rong ol i mekim long yupela. Yupela i mas larim God i belhat long ol. . . . Buk bilong God i gat tok olsem, ‘Bekim rong, em i wok bilong mi. Mi yet bai mi bekim rong bilong ol na mekim save long ol.’ ” (Rom 12:19) Sapos yumi larim Jehova yet i stretim rong, bai yumi no bringim planti hevi, belhat, na pait samting i kam long yumi yet.​—Sindaun 3:​3-6.

[Rait long pes 22]

‘Yupela i mas laikim God, Bikpela bilong yumi long bel bilong yupela na long spirit bilong yupela na long tingting bilong yupela,’ na “Yu mas laikim ol wantok olsem yu laikim yu yet ”

[Piksa long pes 23]

Man i laikim tru ol narapela, “em i no save tingim rong ol i mekim long em.” ​—1 Korin 13:​1-5