Yu Ting Dispela Em i Pasin Giaman?

“Putim sampela tok moa long ripot bilong eksiden na olgeta samting bai orait.”

“Ol lain bilong kisim takis i no gat wok long save long olgeta samting.”

“Bikpela samting em ol man i no ken painimaut.”

“Maski long baim sapos yu gat rot long kisim fri.”

ATING bai yu harim kain tok olsem sapos yu askim wanpela long givim gutpela tingting long yu long ol samting bilong mani. Sampela man i ting ol i gat save long rot bilong stretim gut olgeta hevi. Tasol askim i olsem: Ol dispela rot bilong stretim hevi, ol i stretpela rot bilong bihainim?

Long nau, planti manmeri tru i gat pasin giaman, olsem na planti taim ol man i ting tok giaman, pasin giaman, na pasin stil i orait long mekim bilong abrusim strafe, bilong kisim mani, o bilong kisim bikpela wok moa. Planti taim ol man i gat biknem na namba insait long kantri, ol i no stap olsem gutpela piksa long bihainim stretpela pasin. Long 2005 i go 2006, pasin stil na pasin giaman i go antap inap 85 pesen long wanpela kantri long Yurop. Ol liklik pasin giaman i no insait long dispela namba. Olsem na yumi no kirap nogut taim ol man i gat nem long wok bisnis na wok politik long dispela kantri, ol i yusim ol giaman diploma bilong kisim wok i gat namba.

Maski ol manmeri i giaman long kain kain samting, planti i gat laik long bihainim stretpela pasin. Ating yu wanpela bilong ol. Yu mekim olsem, long wanem, yu laikim God na yu laik bihainim pasin i stret long ai bilong em. (1 Jon 5:3) Ating yu gat wankain tingting olsem aposel Pol, em i tok: “Mipela i pilim olsem bel bilong mipela i stap stret long ai bilong God. Na mipela i laik wokabaut stret long olgeta taim.” (Hibru 13:18) Em as na mipela i laik kirapim yu long tingim sampela samting i kamap na dispela i ken traim laik bilong man long “wokabaut stret long olgeta taim.” Bai yumi skelim tu ol stiatok bilong Baibel em ol inap helpim man long kain taim olsem.

Husat i Mas Baim Bagarap Bilong Eksiden?

Wanpela taim, yangpela meri Lisaa i draiv na em i popaia na bamim narapela ka. I no gat man i kisim bagarap, tasol tupela ka wantaim i kisim sampela bagarap. Long kantri bilong em, ol yangpela draiva i save baim bikpela mani long insurens bilong ka, na olgeta taim i gat eksiden i kamap ol i save apim pe bilong insurens. Taim Lisa i eksiden, bikpela kasen brata bilong em Gregor i bin stap wantaim em, olsem na wanpela pren bilong ol i tokim ol long putim ripot olsem Gregor i bin draivim ka. Long dispela rot Lisa i no ken baim bikpela mani long insurens. I luk olsem dispela em i gutpela rot bilong stretim hevi. Lisa bai mekim wanem?

Ol insurens kampani i save yusim mani em ol memba bilong kampani i givim long ol bilong baim ol bagarap bilong eksiden samting. Olsem na sapos Lisa i bihainim tok bilong pren bilong em, i olsem Lisa i subim ol narapela memba bilong insurens kampani long putim bikpela mani moa bilong baim ol bagarap em eksiden bilong em i bin kamapim. Taim em i mekim olsem, em i no putim ripot giaman na em tasol, nogat, em i stil tu long ol narapela. Na i wankain tu long pasin bilong putim ol ripot giaman bilong kisim bikpela mani moa long insurens.

Sapos gavman i makim strafe bilong man i mekim kain pasin giaman, orait dispela bai pasim ol man long mekim dispela pasin. Tasol as tru na yumi laik abrusim pasin giaman em tok i stap long Baibel. Wanpela bilong ol Tenpela Lo i tok: “Yupela i no ken stil.” (Kisim Bek 20:15) Aposel Pol i kolim gen dispela lo long ol Kristen olsem: “Ol stilman i no ken stil moa.” (Efesus 4:28) Taim yu bihainim tok bilong Baibel long ol samting bilong insurens, yu mekim samting em God i laikim. Yu soim tu olsem yu laikim na rispek long ol lo bilong God na ol narapela manmeri.​—Song 119:97.

‘Samting Bilong Sisar Givim Long Sisar’

Peter em wanpela bisnisman. Akaunten bilong em i tokim em long askim gavman long katim takis long sampela kompiuta em i bin baim. Ol wok bisnis olsem bilong Peter i save baim ol kain samting olsem. Tru Peter i no bin baim dispela samting, tasol gavman bai i no mekim wok painimaut long en. Sapos gavman i katim takis, Peter inap seivim bikpela mani. Em bai mekim wanem? Wanem samting inap stiaim em long wokim disisen bilong em?

Aposel Pol i tokim ol Kristen long taim bilong em olsem: “Olgeta man i mas i stap aninit long ol gavman. . . . Wanem samting yupela i mas givim long gavman, orait yupela givim long ol. Yupela i mas givim ol kain kain takis long man bilong kisim takis. Na sapos yupela i stap aninit long wanpela man, orait yupela i mas harim tok na soim gutpela pasin long em.” (Rom 13:​1, 7) Ol manmeri i laik bai God i orait long ol, ol i save baim olgeta takis em gavman i tok long ol i mas baim. Tasol sapos lo bilong gavman i tok long katim takis long sampela manmeri o sampela bisnis, i no gat rong long askim gavman long bekim dispela mani em yu gat rait long kisim bek.

Orait tingim narapela rot we pasin bilong baim takis i insait long en. David i mekim wok kapenta long wanpela kampani. Tasol ol pren na ol neiba bilong em i askim em long wokim sampela kabot o sia samting bilong haus bilong ol, na em i save mekim olsem bihain long wok. Ol i baim em long bikpela mani, winim pe em i kisim long wok, tasol ol i laik bai em i no ken wokim risit bilong ol dispela samting. Long dispela rot, i no gat rekod long wok David i mekim, na tu, David i no gat wok long baim takis. Planti man i ting i orait long mekim olsem, long wanem, dispela i helpim olgeta i insait long en. Tasol David i gat laik long mekim ol samting God i orait long en, olsem na em i mas i gat wanem tingting long kain wok em i mekim we em i no baim takis?

Tru, man i mekim kain wok olsem ating gavman i no inap painimaut, tasol em i no baim takis em gavman i gat rait long kisim. Jisas i tok: “Samting bilong Sisar, em yupela i mas givim long Sisar. Na samting bilong God, em yupela i mas givim long God.” (Matyu 22:​17-21) Jisas i mekim dispela tok bilong stretim tingting bilong ol man i harim tok bilong em long ol samting bilong baim takis. Gavman, em Jisas i kolim olsem Sisar, i gat rait long kisim takis. Olsem na ol disaipel bilong Krais i tingim pasin bilong baim takis olsem wanpela wok em Baibel i tok ol i mas mekim.

Lukstil Long Ol Eksem

Wanpela sumatin long haiskul, nem bilong em Marta, em i wok long redi long mekim ol fainol eksem bilong em. Bilong kisim gutpela wok mani em i mas kisim ol gutpela mak long eksem, olsem na em i lusim planti aua long stadi. Sampela wanklas bilong em ol tu i bin redi long eksem, tasol ol i mekim long narapela kain pasin. Ol bai yusim ol kain samting olsem kalkuleta ol i putim sampela program long en na ol mobail fon bilong lukstil bambai ol i ken kisim ol mak i antap moa. Olsem wanem? Marta i mas mekim wankain pasin olsem “ol narapela” i mekim bilong kisim ol gutpela mak?

Planti man i save lukstil long ol eksem samting, olsem na planti i pilim olsem i no gat rong long mekim olsem. Ol i ting ‘bikpela samting em ol man i no ken painimaut.’ Kain tingting olsem i no stret long ol Kristen tru i kisim. Maski tisa i no lukim ol sumatin i lukstil, tasol i gat wanpela man husat i lukim dispela samting. God Jehova i save long ol samting yumi mekim na em bai skelim yumi long pasin yumi mekim. Pol i tok: “I no gat wanpela samting God i bin wokim, em inap hait long pes bilong God. Nogat tru. Olgeta samting i op olgeta na i stap ples klia tru long ai bilong God. Na God tasol bai i skelim olgeta pasin yumi mekim.” (Hibru 4:13) Yumi save God i lukluk long yumi bikos em i laik bai yumi mekim stretpela pasin, dispela i as na yumi gat strongpela laik long mekim pasin i tru taim yumi mekim tes.

Yu Bai Mekim Wanem?

Lisa, Gregor, Peter, David, na Marta i luksave olsem pasin ol i bihainim i bikpela samting. Ol i mekim pasin i tru na dispela i mekim maus bilong bel bilong ol i stap klin na ol i bihainim yet stretpela pasin. Yu bai mekim wanem sapos kain samting olsem i painim yu?

Ating ol wanwok, wanklas, na ol neiba bilong yu i orait long pasin bilong tok giaman, lukstil, na pasin stil. Ol bai tok bilas long yu bilong subim yu long bihainim wankain pasin olsem ol i save mekim. Wanem samting inap helpim yu long mekim gutpela disisen maski ol narapela i subim yu long mekim pasin giaman?

Tingim, pasin bilong bihainim laik bilong God i save mekim na maus bilong bel bilong yumi i stap klin, na tu, God bai orait long yumi na i laikim yumi. King Devit i tok: “Bikpela, husat inap i stap long haus bilong yu? Husat inap sindaun long Saion, dispela maunten bilong yu yet? Man i bihainim laik bilong God long olgeta samting, na i mekim stretpela pasin oltaim, na i save tok tru oltaim, em bai i stap long haus bilong yu. . . . Man i bihainim ol dispela pasin, em i no inap pundaun.” (Song 15:​1-5) Maus bilong bel i stap klin na pasin bilong i stap pren bilong God em i gutpela samting tru, winim ol samting bilong skin em man inap kisim long rot bilong pasin giaman.

[Futnot]

[Rait long pes 12]

“Ol stilman i no ken stil moa.”

Pasin bilong rispek long ol lo bilong God na pasin bilong laikim ol neiba, dispela i kirapim yumi long mekim stretpela pasin long ol samting bilong insurens

[Piksa long pes 12]

‘Samting yupela i mas givim long gavman, orait yupela givim long ol; givim ol kain kain takis long man bilong kisim takis.’

Bilong God i ken orait long yumi, yumi mas baim olgeta takis em gavman i tok yumi mas baim

[Piksa long pes 13]

“Olgeta samting . . . i stap ples klia tru long ai bilong God. Na God tasol bai i skelim olgeta pasin yumi mekim.”

Maski tisa i no lukim yumi taim yumi lukstil long tes, yumi laik bihainim stretpela pasin long ai bilong God

[Blok/Piksa long pes 14]

Pasin Stil i No Gat Man i Save Long En

Pren bilong yu i baim wanpela nupela program bilong kompiuta na yu tu i laik kisim. Em i tok em bai mekim kopi bilong en na givim long yu, na long dispela rot yu no ken tromoi mani long baim. Olsem wanem? Dispela em i pasin giaman?

Taim ol man i baim ol program bilong kompiuta, ol i orait long bihainim ol lo bilong dispela samting, em ol lo i kam wantaim dispela program. Ating dispela lo i tok long man i baim program i mas yusim dispela program long wanpela kompiuta tasol. Sapos olsem, orait taim man i wokim kopi bilong dispela program na i givim long narapela, em i mekim pasin em kampani i tambuim na em i brukim lo. (Rom 13:4) Na tu, dispela kain pasin bilong wokim kopi, em pasin stil, long wanem, dispela i mekim na kampani i gat kopirait lo i lus long kisim mani we em i gat rait long kisim.​—Efesus 4:28.

Ating sampela bai tok, ‘No gat man bai save long dispela samting.’ Ating dispela em i tru, tasol yumi mas tingim tok bilong Jisas: “Olgeta pasin yupela i laik bai ol arapela manmeri i mas mekim long yupela, ol dispela pasin tasol yupela i mas mekim long ol.” (Matyu 7:12) Yumi olgeta i laik bai ol man i mas baim gut yumi long wok bilong yumi, na yumi laik bai ol narapela i rispek long ol samting bilong yumi. Olsem na yumi tu i mas mekim wankain pasin long ol narapela. Yumi laik abrusim pasin stil we no gat man i save long en, olsem pasin bilong kisim ol kompiuta programb samting i no bilong yumi.​—Kisim Bek 22:​7-9.

[Futnot]