God Em Man Bilong “Mekim Ol Strongpela Wok Tru” Olsem Wanem Mi Bin Kisim Save Long En?
Stori bilong Maurice Raj
Famili bilong mi na planti tausen manmeri bilong ol narapela kantri, mipela i ranawe long wanpela bikpela pait long taim bilong Wol Woa 2. Inap planti de, mipela i wokabaut insait long bikbus bilong Bema, na long nait mipela i slip aninit long ol diwai. Mi gat 9-pela krismas tasol. Mi karim wanpela liklik beg long baksait bilong mi na olgeta samting bilong mi i stap insait long en. Dispela em i kirap tasol bilong ol samting bai painim mi.
EM YIA 1942. Woa i stap long olgeta hap bilong graun, na mipela i ranawe long ami bilong Japan i wok long i kam klostu. Nau tasol ol i kam insait long Bema, nau ol i kolim Mianma, na ol i kisim ol hap graun i gat oil long Yenangyaung. Paslain long mipela i go kamap long boda bilong India, ol soldia bilong Japan i kisim mipela na i subim mipela long i go bek long ples.
Taim mi pikinini, mipela i sindaun long Yenangyaung, na papa bilong mi i wok long Burmah Oil Company. Bihain long ol Japan i kisim dispela hap, ol woa balus bilong Inglan i wok long tromoi planti bom long ol hap graun i gat planti oil long Yenangyaung. Wanpela taim famili bilong mipela i hait insait long wanpela baret inap 3-pela de, na ol bom i pundaun na pairap klostu long mipela. Bihain mipela i kalap long bot na ranawe i go long Sale, wanpela liklik taun long wara Ayeyarwady, olsem Irrawaddy. Mipela i amamas olsem mipela i stap laip, na mipela i stap long dispela hap inap long woa i pinis.
Hevi i Opim Rot na Mipela i Kisim Tok i Tru
Mama i karim liklik brata bilong mi long 1945, em yia we Wol Woa 2 i pinis. Papa bilong mi i amamas tru olsem em i gat narapela pikinini long taim em i lapun pinis. Tasol amamas bilong em i stap sotpela taim tasol. Inap 3-pela mun bihain, brata bilong mi i dai. Bikpela bel hevi i mekim na liklik taim bihain Papa tu i dai.
Sampela pren i laik mekim gut bel bilong mi na ol i tokim mi olsem God i kisim papa na brata bilong mi bambai ol i ken stap wantaim Em long heven. Mi gat laik tru long i stap wantaim ol! Famili bilong mipela i save go long Misin Katolik, we ol i skulim mi long ol samting bilong lotu taim mi liklik yet. Ol i skulim mi olsem ol pris na ol sister i save go stret long heven, na ol narapela i mas i stap long klinpaia, em ples we ol i mas pilim pen inap sampela haptaim bilong rausim sin bilong ol. Mi tingting strong long bung gen wantaim papa na brata bilong mi, olsem na mi laik go long wanpela Katolik semineri long Maymyo, nau ol i kolim Pyin Oo Lwin, em ples i stap longwe inap 210 kilomita long hap mipela i stap long en.
Ol man i mas skul gut pastaim bambai ol i ken insait long semineri. Tasol mi bilong narapela kantri, na mi bin skul inap tupela yia tasol. Long taim bilong woa, olgeta skul i pas. Tru ol skul i op gen, tasol famili bilong mipela i no gat mani. Mama i lukautim mi na tupela brata bilong mi, na tu, em i lukautim 3-pela liklik pikinini bilong susa bilong em i dai pinis. Em i no gat mani bilong salim mipela ol mangi i go long skul.
Bikbrata bilong mi i mekim wok mani, tasol mi gat 13 krismas tasol, olsem na i no gat wok mi inap mekim. Brata bilong papa bilong mi, Manuel Nathan, em i sindaun long Chauk, em wanpela taun klostu long Sale. Mi tingting olsem, ‘Sapos mi lusim famili, bai mama i no gat wok long givim kaikai long mi.’ Olsem na mi go long Chauk bilong stap wantaim ankol bilong mi.
Mi no bin save olsem ankol bilong mi i bin kirap bung wantaim ol Witnes Bilong Jehova na em i amamas long tokim mi long ol nupela save em i kisim long Baibel. Em i wok long autim tok long mi, na em i kirap stori long insait bilong beten em ol Katolik i save kolim olsem Papa Bilong Mipela. Beten i kirap olsem: “Papa bilong mipela, yu stap long heven, nem bilong yu i mas i stap holi.”—Matyu 6:9, 10.
Ankol bilong mi i tok: “Olsem na God i gat nem. Nem bilong em Jehova.” Orait nau em i soim mi long nem bilong God long Baibel. Mi laik kisim sampela save moa long en. Tasol mi no save rit gut, na tokples bilong mi Tamil tu, mi no save rit gut, na Baibel na ol buk na nius bilong Baibel em ankol i bin givim mi, ol i raitim long tok Inglis na mi no save gut long en. Maski mi no bin skul gut, isi isi mi kisim save long ol tok bilong Baibel. (Matyu 11:25, 26) Mi kisim save olsem Baibel i no as bilong planti bilip misin i bin skulim mi long en. Mi tok: “Ankol, dispela em tok i tru!”
Taim mi gat 16 krismas, mi kirap tokim ol narapela long ol samting mi lainim. Long dispela taim i gat 77 Witnes Bilong Jehova long Mianma. I no longtaim bihain long dispela, wanpela Witnes misineri, nem bilong em Robert Kirk, husat i save stap long biktaun Rangoon, nau ol i kolim Yangon, em i kam lukim ankol bilong mi long Chauk. Mi tokim Robert olsem mi dediketim pinis laip bilong mi long Jehova. Olsem na long Disemba 24, 1949, mi kisim baptais long wara Ayeyarwady, bilong soim olsem mi dediket pinis long God.
Winim Ol Hevi
I no longtaim bihain, mi go sindaun long Mandalay bilong painim wok mani. Mi putim mak long kamap wanpela painia, em nem bilong ol Witnes Bilong Jehova husat i save autim tok fultaim. Wanpela taim mi wok long lukim wanpela soka gem, na skin bilong mi i guria na mi pundaun. Mi kisim sik epilepsi na mi mas i go bek na sindaun wantaim famili bilong mi na bai ol i ken lukautim mi.
Sik epilepsi i bin stap wantaim mi inap 8-pela yia. Taim skin bilong mi i kamap strong liklik, mi inap kisim sampela wok mani. Mama i no laik mi insait long wok autim tok fultaim, long wanem, skin bilong mi i no strong tumas, tasol wanpela taim mi tokim em: “Mi no inap wet longpela taim moa. Mi mas mekim wok painia. Jehova bai lukautim mi!”
Long 1957, mi go sindaun long Yangon na mi kirap mekim wok painia. Mi kirap nogut, sik i no kam bek gen long mi inap long 50 yia bihain, long 2007. Nau i gat ol marasin bilong daunim dispela sik. Long 1958, ol i makim mi olsem painia salim na mi save autim tok inap 150 aua long olgeta mun.
Namba wan ples mi mekim wok autim tok long en em Kyonsha, em wanpela liklik ples i stap long hap notwes bilong Yangon inap olsem 110 kilomita. Wanpela liklik lain i bin ritim ol buk na nius bilong Baibel bilong mipela na ol i laik kisim sampela save moa. Taim mitupela Robert i go kamap, bikpela lain manmeri i bung. Mipela i bekim planti askim bilong ol long Baibel na soim ol long pasin bilong mekim ol miting bilong Baibel. I no longtaim na sampela bilong ol i go autim tok wantaim mipela. Nupela asainmen bilong mi em long stap long dispela ples. Insait long sampela mun, dispela liklik lain i kamap wanpela kongrigesen. Long nau, i gat winim 150 Witnes long dispela hap.
Bihain ol i makim mi long mekim wok olsem wasman raun bilong i go lukim ol kongrigesen na ol grup i stap longwe long olgeta hap bilong Mianma. Mi save raun antap long ol trak inap planti kilomita long ol rot i gat das, wokabaut long ol bikbus, raun long kanu long ol wara, na wokabaut brukim ol maunten. Maski skin bilong mi i no strong tumas, mi pilim olsem Jehova i givim strong long mi long mekim dispela wok.—Filipai 4:13.
“Jehova Bai Helpim Yu”
Long 1962, ol i salim mi i go long brens ofis bilong ol Witnes Bilong Jehova long Yangon, na Robert i skulim mi long sampela wok. I no longtaim na ol bikman bilong gavman i tok long olgeta misineri bilong ol narapela kantri i mas lusim Mianma, na insait long sampela wik tasol olgeta i go pinis. Mi kirap nogut olsem ol i makim mi long lukautim brens ofis.
Mi tingting planti: ‘Olsem wanem mi inap mekim dispela wok? Mi no skul gut na mi no gat save long mekim wok.’ Sampela lapun brata i lukim olsem mi tingting planti na ol i tokim mi: “Maurice, no ken tingting planti. Jehova bai helpim yu. Na mipela tu i stap wantaim yu.” Tok bilong ol i strongim mi tru! Sampela mun bihain, mi bungim ripot bilong yia bilong wok autim tok long Mianma bilong ol i ken kamapim long 1967 Yearbook of Jehovah’s Witnesses. Inap 38 yia bihain, mi save raitim yet ripot bilong kantri long olgeta yia. Planti taim, ol samting i kamap na i soim klia long mi olsem Jehova i stiaim ol wok bilong mipela.
Olsem, bipo taim mi aplai long kamap sitisen bilong Mianma, mi no gat 450 kyata bilong baim buk bilong sitisen, olsem na mi tingting long wet. Orait wanpela taim, mi wokabaut i go abrusim ofis bilong kampani em mi bin wok long en bipo, na bos bilong mi long bipo i lukim mi. Em i singaut na i tok: “Raj, kam kisim mani bilong yu. Yu bin lusim tingting long kisim pinis pe bilong yu taim yu lusim wok.” Em i givim mi 450 kyat.
Taim mi lusim ofis, mi tingim ol samting mi inap mekim long dispela 450 kyat. Tasol mak bilong mani i stret tru long pe bilong baim buk bilong sitisen, olsem na mi pilim olsem em laik bilong Jehova long mi mas yusim dispela mani bilong baim buk. Na dispela disisen i kamapim planti gutpela samting. Nau mi sitisen bilong dispela kantri, na mi inap stap insait long en, mi fri long raun, kisim ol buk samting long narapela kantri i kam insait, na mekim ol narapela wok bilong sapotim wok autim tok long Mianma.
Wanpela Kibung Long Hap Not
Long 1969, wok bilong mipela i wok long i go bikpela hariap long taun Myitkyina long hap not bilong Mianma, olsem na mipela i laik mekim wanpela kibung long dispela taun. Tasol wanpela bikpela hatwok bilong mipela em long painim trenspot bilong ol Witnes i stap long hap saut bilong ol i ken kam. Mipela i beten na bihain mipela i askim lain i bosim ol tren long Mianma long mipela i laik rentim 6-pela haus ka bilong tren. Mipela i kirap nogut tru taim ol i givim tok orait long dispela samting.
I no longtaim na mipela i redim olgeta samting bilong mekim kibung bilong mipela. Long de ol i makim bilong ol Witnes long kam, mipela i go long tren stesin long belo na wetim tren long kam kamap long 2:30 long apinun. Taim mipela i wet i stap, bos bilong tren stesin i givim wanpela telegram long mipela i gat tok olsem: “Mipela i rausim 6-pela haus ka bilong Was Taua Sosaiti.” Em i tok, tren i no inap pulim planti haus ka moa i go antap long maunten.
Bai mipela i mekim wanem? Namba wan tingting bilong mipela em long senisim taim bilong kibung. Tasol dispela i makim olsem mipela i mas kisim gen ol tok orait, na dispela bai kisim planti wik! Orait taim mipela i beten yet long Jehova, tren i wok long i kam long stesin. Mipela i kirap nogut tru—6-pela haus ka i pulap long ol Witnes! Ol i smail na tromoi han. Taim mipela i askim ol long wanem samting i kamap, wanpela bilong ol i tok: “Ol i bin rausim 6-pela haus ka, tasol ol i no rausim 6-pela haus ka bilong mipela!”
Namel long 1967 na 1971, namba bilong ol Witnes long Mianma i go antap klostu long 600. Orait long 1978, ol i muvim brens ofis i go long wanpela haus i gat 2-pela plua. Inap 20 yia bihain, namba bilong ol Witnes i go antap winim 2,500. Bihain ol i skruim haus brens gen, na long Janueri 22, 2000, John E. Barr, bilong lain Gavening Bodi Bilong Ol Witnes Bilong Jehova, em i kam long Amerika bilong mekim tok bilong dedikesen bilong dispela haus brens i gat 3-pela plua. I gat ol ofis na ples slip long en, na nau mipela i mekim yet wok long en.
Tingim Bek Ol Gutpela Samting
Long nau, inap 52 volantia i slip na wok long dispela brens ofis long Yangon, na i gat olsem 3,500 Witnes i mekim wok long 74 kongrigesen na grup long kantri olgeta. Mi amamas long tok olsem long 1969, paslain liklik long mama i dai em i kamap wanpela Witnes Bilong Jehova.
Doris Ba Aye, wanpela painia bilong Mianma, em i kirap mekim wok bilong tanim tok long brens ofis long 1965 samting. Paslain long dispela, long 1959, em i go long namba 32 klas bilong Wastaua Baibel Skul Bilong Gileat, em wanpela skul bilong skulim ol misineri bilong ol Witnes Bilong Jehova. Em i luk nais, em i meri bilong amamas, na em i save tingim tru ol samting bilong lotu, dispela i mekim na mi laikim em tru. Mipela i marit long 1970. I kam inap long nau, mipela i stap gut long Jehova na stap gut wantaim olsem marit.
Winim 60 yia, mi lukim olsem God i lukautim wok autim tok bilong mipela long dispela kantri. Tru tumas, Jehova em i nambawan tru na i stret yumi litimapim nem bilong em. Em i man bilong “mekim ol strongpela wok tru” olsem mi bin lukim long laip olgeta bilong mi.—Song 106:21.
[Futnot]
a Long dispela taim dispela i olsem 95 dola bilong Amerika, em bikpela mani.
[Piksa long pes 27]
Wok autim tok long Rangoon, Bema, long 1957
[Piksa long pes 28]
Mi go long wanpela kibung long Kaleymo, Bema, long 1978 samting
[Piksa long pes 29]
Nupela haus brens bilong mipela, em ol i bin skruim i go bikpela long 2000
[Piksa long pes 29]
Wantaim Doris long nau
[Piksa long pes 29]
Autim tok long ol haus wantaim Doris