Garantinizin Ne Olduğunu Bilmekte Yarar Var

“MEMNUNİYETİNİZ GARANTİLİDİR.” “Parayı iade garantisi.” “Ömür boyu garanti.” “Sınırsız garanti.” Bunlar, pazarlanmaya çalışılan mal ve ürünlerin reklam sloganlarından bazılarıdır. Bu gibi sözler sizi etkiliyor mu? Öyle ise, dikkatli olun!

Lynne Gordon, The Consumer’s Handbook adlı kitapta bunun nedenini şöyle açıklıyor: “Böyle sözlerin öylesine sağlam ve güvenilir bir havası var ki, pek az müşteri, belirli bir alışverişte bulunurken, onların gerçek anlamına bakar. Ancak sonra, garanti belgesinden yararlanmak istediğinde, söylenenin bulunmadığını ya da gerekli tamirat ve yedek parçaların garantinin kapsamına alınmadığını öğrenir.” Bir şey satın almadan veya garanti belgesinin altına imzanızı atmadan önce, nelerin garantilendiğini bilmek, sonradan kaygı ve üzüntü çekmenizi ve boşa para harcamanızı önleyecektir.

Garanti Nedir?

Okyanus Türkçe Sözlük’e göre bir garanti, “bir işten doğabilecek zararı ödemek üzere bir tarafın diğer tarafa gösterdiği kuvvetli karşılık”tır. Başka sözlerle ‛bir şey hakkında teminat vermek.’ Böyle bir teminat veya garanti genellikle belirli bir zaman için verilir.

Böylece garanti, şüpheli veya hileli iş yapma yöntemlerinden ve dürüst olmayan satıcılardan sizi koruyabilir. Örneğin, araba alım-satımı yapan biri kullanılmış bir arabayı çok iyi durumdaymış gibi sattı. Tüketici arabanın aslında bir döküntü olduğunu öğrendikten sonra satıcıyı mahkemeye verdi. Alıcı kapalı bir garanti tarafından korunduğundan hâkim, satıcının alış fiyatının iki katını geri ödemesine karar verdi.

Garantinizi Bilin!

Garantiler, bir malın etiketinde veya beraberinde gelen yazılı bir belgede kayıtlı bulunabilir. Sık sık kullanılan terimlerin bazıları şunlardır:

SÖZLÜ BİR GARANTİ, yazılı bir garantiden çok daha zor uygulanır. Bu nedenle, satıcı dürüst olarak tanınmış olsa bile, tüm garantileri yazılı olarak almak en iyisidir.

SATICININ GARANTİSİ. Sattığı malın kalitesi veya malın iş görmesi için sorumluluk kabul edeceğine dair satıcının sözüdür. Bu tür garantiler genellikle kapalı veya sözlü garantilerdir.

KAPALI GARANTİLER, aslında tüketici ile yapılan bütün anlaşmaların içinde var olduğu kabul edilir. You and the Law (Kanun ve Siz) kitabında denildiği gibi, kapalı bir garanti, “tüccarın malı satmaya hakkı olduğunu, malın genelde verilen tarife uyduğunu ve kendisinden beklenilen işi iyi bir şekilde yapacak durumda olduğunu temin eder.” Örneğin, bir tost makinesi, tost yapabilmelidir. Bu gibi vaatler, kapalı şekilde satışın içinde yer aldığından, birçok tüketici bunları bilmeyebilir. “Göründüğü gibi” satılan malın kapalı garantisi yoktur.

KESİN GARANTİLER, malın kalitesi ve iş görmesi hakkında açık vaatlerde bulunur. Genellikle yazılı olarak verilir. Kesin garantiler, yasalarla zorunlu kılınan kapalı garantileri iptal edemez. Consumer Rights and Responsibilities adlı kitapta açıklandığı gibi, “kesin bir şart veya garanti, üreticiyi veya satıcıyı, (vaadi kim yaptıysa) yaptığı vaadi kanunen zorunlu kılınan vaatlerin yerine değil, onlara ek olarak tutmak zorunda bırakır.”

ÜRETİCİ GARANTİSİ, malın genel durumunu garantiler ve genellikle belli bir süre içinde meydana gelebilecek herhangi bir arızanın, üreticinin hesabına tamir edileceğine dair bir anlaşmayı kapsar. You and the Law adlı kitapta açıklandığı gibi, şu nokta unutulmamalıdır: “Mahkemeler, yazılı bir garantide ayrıntılı ve açıkça dile getirilmeyen bir arıza veya servis hizmeti için üreticiyi sorumlu tutmaktan çekinirler.” Şunu da unutmayın, çoğu malın garantisi, sadece en dayanıklı parçalarıyla ilgilidir. Kolay aşınabilen parçalar genellikle garantinin kapsamına alınmaz. Nelerin garantilendiğinden emin olun.

Bazılarına göre, ŞARTSIZ GARANTİ en iyi korumayı sağlar. Sözde, bu garantinin hiçbir koşulu yoktur. Başka kişiler ise, tüm garantilerin belli koşullara bağlı olduğu görüşündedir.

Hazırlıklı Olun

Bir garanti belgesi kolayca yanlış anlaşılabilir. Örneğin, bir “ömür boyu garanti”, hayatınız boyunca geçerli olacağı anlamına gelmez. Genellikle, sözü edilen ömür, sahip olduğunuz malın ömrüdür. “Memnuniyetiniz garantilidir” terimi için ne denilebilir? Bu, gerçek bir garanti sayılamayacak kadar belirsizdir.

KÜÇÜK YAZILARI okumayı unutmayın. Çoğu kez, bir anlaşmanın baş tarafında büyük harflerle garanti edildiği izlenimi verilen şey, belgenin arka sayfasında küçük harflerle yazılanlarla iptal edilebilir veya değiştirilebilir. Evet, garantiler hakkında bilgi sahibi olmakta fayda vardır; çünkü The Consumer’s Handbook’un uyardığı gibi, “büyük harfler verir, küçük harfler geri alır.”

[Sayfa 21’deki çerçeve]

Garantiyi Kontrol Edin

◻ Sözlü mü yoksa yazılı mıdır?

◻ Tam olarak hangi şeyleri kapsamaktadır?

◻ Süre sınırı nedir?

◻ Kefil kimdir ve onun nasıl bir namı var?

◻ Tamirat masraflarını kim ödeyecektir?

◻ Arıza halinde kime başvurulacaktır?

◻ Garantiden yararlanabilmek için özel bir şey mi yapılmalıdır?

◻ Bakım ve kullanım açısından sizin hangi sorumluluğunuz var?