Bölüm 20
Nasihat Bina Eder
1, 2. Neden nasihat ararız? Nasihati nasıl alırız?
1 Hakiki Tanrı’nın tapıcıları, Yehova’nın bütün yollarında kendilerine rehberlik etmesini her zaman, tereddüt etmeden dilemişlerdir. Mukaddes Kitabın mezmur yazarlarından biri güvenle şöyle yazmıştır: “Öğüdünle bana yol gösterirsin.” (Mezmur 73:24) İçtenlikle dua eden Yeremya: “Senin için yapılamaz şey yoktur . . . . büyük ve kudretli Allahsın, ismin orduların RABBİDİR; öğütte büyük ve işte kuvvetlisin” sözlerini kullanmıştır.—Yeremya 32:17-19.
2 Günümüzde Yehova’nın tapıcıları O’nun nasihatlerini yazılı Sözü ve hakiki hizmetçilerinden oluşan teşkilatı vasıtasıyla alırlar. Bundan ötürü Konuşma Yeteneğini Geliştirme programına yazılanlar, aldıkları nasihatin ve onun verilişindeki ruhun, Mukaddes Kitabın mükemmel prensiplerine dayandığını kısa zamanda fark ederler.
3-5. “Konuşmalar için Nasihat” fişinin, 21-37 bölümlerindeki malzemelerle birlikte kullanılmak üzere nasıl hazırlandığını anlat.
3 İlerler nitelikteki nasihatler. Bu ibadete katılanlara ve idareciye yardımcı olmak amacıyla “Konuşmalar İçin Nasihat” fişi hazırlanmıştır. Bu fişte, her konuşmacının hakikati etkili bir şekilde sunma yeteneğini geliştirmesine katkıda bulunabilecek otuz altı nokta sıralanmaktadır. Her nokta hakkında yardımcı bilgiler bu kitapta 21’den 37’ye kadar numaralanmış bölümlerde kısaca verilmiş bulunmaktadır; her bölümün numarası “Konuşmalar İçin Nasihat” fişindeki numara ile aynıdır. Bu bölümler özellikle nasihat fişi ile birlikte kullanılmak üzere hazırlanmıştır. Çoğu kere birbirine yakından bağlı olan iki veya üç nitelik, beraberce ele alınmalarının daha iyi olacağı gerekçesiyle, bir tek bölümde birleştirilmiş bulunmaktadır.
4 Bu programa yeni yazılanların “Konuşmalar İçin Nasihat” fişinde yer alan noktaları düşünerek iyi hazırlık yapmaları yararlı olacaktır. Konuşma Yeteneğini Geliştirme programında verecekleri ilk konuşma ile ilgili olarak nazır (veya katılanların sayısı fazlaysa başka bir nasihat eden) sadece konuşmacıyı başardığı noktalar için övecektir. Daha sonra nasihat eden, konuşmacının sunuş tarzını geliştirmek üzere en çok dikkat edilmesi gereken noktalardan biri üzerinde ilerler biçimde duracaktır ve konuşmacının daha sonraki konuşmasıyla ilgili olarak o nokta üzerinde belirli bir çalışma yapmasını sağlayacaktır. Programı idare eden, her konuşmacıya daha sonraki noktalara ne zaman geçebileceğini bildirecektir.
5 Bazı konuşmacılar oldukça çabuk ilerleyebilir, fakat başkalarının bir bölümde ele alınan tüm noktalar üzerinde çalışmaktansa bir tek nokta üzerinde durmaları gerekebilir. Bazı konuşmacıların, güç bir nokta üzerinde çalışırken, bu noktayı yeterince geliştirebilmeleri için; başka bir noktaya geçmeden, bu tek nokta üzerinde birkaç konuşma vermeleri iyi olur.
6, 7. Programı idare eden, hangi noktalar üzerinde nasihat verecektir?
6 Verilen her konuşmadan sonra konuşma yeteneğini geliştirmesine yardım amacıyla kişiye nezaketle nasihat verilecektir. Bununla beraber, öğretim konuşmasını ve Mukaddes Kitaptan önemli noktaları sunan kimseye de gerekirse ibadetten sonra özel olarak nasihat verilecektir. Özellikle kendisine ayrılan vakti aşarsa nasihat edilmelidir. Öğretim konuşmasını veren zaten her hususta örnek bir konuşma vermeye çalışmalıdır. Böyle yaparsa, özel nasihatlere belki gerek kalmayacaktır.
7 Nasihat verilecek noktalar genellikle konuşmacıya önceden üzerinde çalışması bildirilen noktalar olacaktır. Tabii, konuşmanın başka bir yönü özellikle iyiyse, nasihat eden onu da muhakkak övebilir, fakat nasihat fişinde o noktaya işaret koymayacaktır. Kullanılacak işaretler şunlardır: “Ç” (Çalışılacak nokta): Bu konuşma niteliği üzerinde daha fazla çalışmak yararlı olacaktır; “G” (Gelişme): Öğrenci zaten daha önce hiç değilse bir defa belirli bir nokta üzerinde çalışmış ve şimdi o noktada ilerlediğini göstermiştir, fakat bu nokta üzerinde bir kez daha çalışması yararlı olacaktır; “İ” (İyi): Söz konusu nitelik iyi bir şekilde gösterildiğinden gelecek tahsise hazırlanırken başka bir konuşma niteliğini incelemek yerinde görülür. Bir konuşmacının okuma tahsisi varsa, programı yöneten, bu tür tahsislere en uygun olan noktalar üzerinde nasihat verecektir.
8-10. Programı idare eden nasihat fişini işaretlerken ilerlemeyi teşvik etmek için neyi zihninde tutmalıdır?
8 Programı idare eden, iyi nasihatler verebilmek için ayırt etme yeteneğini önemli ölçüde kullanmalıdır. Konuşmacı çok yeni ise, her şeyden önce teşvike muhtaçtır. Ayrıca bu programa uzun bir süreden beri katılan bazı kimselerin de, konuşmalarını hazırlarken gayret göstermelerine ve üzerinde durmaları istenilen konuşma niteliklerine iyice dikkat etmelerine rağmen, yetenekleri sınırlı olabilir. Bu gibi durumlarda belirli bir konuşma niteliği, sınırlı ölçüde belirtilirse de, idare eden nasihat fişine “İ” işaretini koyabilir ve konuşmacının dikkat etmesini gerektiren başka bir niteliğe geçmesine izin verebilir.
9 Öte yandan diğer bir konuşmacı daha geniş tecrübeye veya daha büyük doğal yeteneğe sahip olmasına rağmen, belki başka işlerin baskısı yüzünden, ele alması gereken konuşma niteliklerini incelemeye yeterince vakit ayırmamış, dolayısıyla konuşmasında kendisinden bekleneni gösterememiş olabilir. Böyle bir durumda idare eden, fişine “İ” işareti koyup başka bir noktaya geçmesini söylerse, aslında konuşmacının ilerlemesini engellemiş olur. Eğer verilen konuşmada, incelenip hazırlanması gereken nitelik iyi geliştirilmemişse, nasihat eden buna “Ç” (Çalışılacak nokta) işaretini koyacak ve ilerlemesine katkıda bulunmak için konuşmacıya şahsen yardım edecektir. Böylelikle kardeşler her konuşmaya sadece yerine getirmeleri gereken bir tahsis değil, daha çok, konuşmacılar olarak ilerlemelerinde yeni bir hedef gözüyle bakmaya teşvik edilecekler.
10 Konuşma Yeteneğini Geliştirme programının ilerler nitelikte olduğunu unutmayalım. Bir günde başarılı bir konuşmacı olmayı bekleme. Bu yolda aşamalı olarak ilerlenir, fakat gelişme yoğun çabalarla hızlandırılabilir. Eğer Konuşma Yeteneğini Geliştirme programında verilen tavsiyeleri derinlemesine düşünüp, sana verilen tahsisleri hazırlamaya kendini tam olarak verecek olursan, seni izleyen herkes çok zaman geçmeden sağladığın ilerlemeleri görecektir.—I. Timoteos 4:15.
11-16. Nasihat eden, yapıcı nasihatler vermek üzere hangi ana noktaları takip etmeye çalışır?
11 Nasihat eden. Programı idare eden, her hafta incelenecek tüm malzemeyi titizlikle tetkik etmelidir. Bu sayede tahsis olarak verilen malzemenin iyice ele alınıp alınmadığını saptayabilecektir. Yapılan herhangi bir yanlışlık varsa bunu düzeltecektir. Bununla beraber, malzemenin sunuluşuyla ilgili aşırı eleştirici bir tutuma sahip olarak konuşmalardan hoşlanamayacak duruma asla gelmemelidir. Kendisi de ifade edilen güzel hakikatlerden yarar görmelidir.
12 Verilen nasihat, genellikle konuşmacının gösterdiği çabalara övgüyle başlar. Devamen konuşmacının çalıştığı noktalar nasihat fişinden ele alınır. Bir noktaya daha fazla dikkat edilmesi gerekiyorsa, konuşmacının zayıflığı üzerinde durmaktansa nasıl ilerleyebileceği konusuna önem verilmelidir. Böylece verilen nasihatler konuşmacıyı ve diğer hazır bulunanları bina edecektir.
13 Konuşmacıya sadece iyi çalıştığını veya belirli bir konuşma niteliği üzerinde yine durması gerektiğini söylemek yeterli değildir. Nasihat edenin, bir noktanın neden iyi olduğunu veya üzerinde neden daha fazla durulması gerektiğini ve nasıl ilerlenebileceğini açıklaması hazır bulunan herkese yardımcı olacaktır. Ayrıca söz konusu niteliğe sahip olmanın tarla hizmetinde veya cemaat ibadetlerinde neden çok gerekli olduğuna dair sebepler ileri sürmesi de çok faydalı olacaktır. Bunu yapması, tüm cemaatin bu noktaya karşı takdirini geliştirecek ve konuşmacıyı buna devamlı şekilde dikkat etmeye teşvik edecektir.
14 Verilen konuşmanın bir özetini çıkarmak nasihat edenin görevi değildir. Her konuşma için verdiği nasihatte iki dakikayı aşmamaya dikkat ederek az ve öz konuşmalıdır. Böylece verilen öğüt ve tavsiyeler söz kalabalığı içinde kaybolmayacak. Ayrıca, konuşmacıya ele alınan konu hakkında bu kitabın hangi sayfalarında daha fazla bilgi bulabileceğini söylemek uygundur.
15 Küçük dilbilgisi veya telaffuz hataları dikkat edilmesi gereken önemli noktalar değildir. Bunun yerine nasihat edenin, konuşmacının konuşmasını sunuş tarzıyla ilgilenmesi gerekir. Kullandığı malzeme değerli ve bilgilendirici midir? Konuşmanın sunuluş planı iyi ve izlenmesi kolay mıdır? Konuşma tarzı samimi, ciddi ve ikna edici midir? Yüz ifadeleri ve jestleri, söylediklerine inandığını ve dinleyicileri üzerinde bırakacağı izlenimden çok, onlara mükemmel hakikatleri iletmekle ilgilendiğini gösteriyor mu? Eğer bu hayati noktalara iyice dikkat edilmişse dinleyiciler bazı telaffuz ve dilbilgisi hatalarını kolayca fark edemeyeceklerdir.
16 Konuşma Yeteneğini Geliştirme İbadetlerinde nasihat daima nazik bir şekilde ve yardım amacıyla verilmelidir. Konuşmacıya yardım etmek üzere büyük bir arzu duyulmalıdır. Nasihat edilecek kimsenin kişiliği göz önünde tutulmalıdır. Hassas mıdır? Az tahsilli midir? Zayıflıklarına anlayış göstermek için özel nedenler var mıdır? Verilen nasihat, nasihat alana eleştirildiği değil, yardım edildiği duygusunu vermelidir. Nasihat eden, nasihatin ve onun akla yakınlığının konuşmacı tarafından anlaşıldığından emin olmalıdır.
17-19. Bir konuşmacı her konuşmasında büyük bir ilerleme olması için konuşmayı hazırlamadan önce ve verdikten sonra ne yapmalıdır?
17 Nasihatten yararlanmak. Konuşma Yeteneğini Geliştirme İbadetinde bir tahsis verilirse, bu konuşmanın sadece hazır bulunanlara öğretici bir malzeme sunman için değil, aynı zamanda konuşma yeteneğini geliştirmen için sana verildiğini zihninde tut. Bu yönde başarılı olabilmek için, üzerinde çalışman istenen konuşma niteliklerini incelemeye biraz vakit ayırmalısın. Bu kitaptan, çalışacağın nokta hakkındaki bölümü dikkatle oku. Böylece bu bölümün, yapacağın hazırlıkları nasıl etkileyeceğini ve konuşmanda bu niteliği nasıl göstermen gerektiğini öğrenebileceksin. Sana yardım amacıyla konuşma niteliklerinin bir anahattı bu kitapta kalın harflerle basılmıştır. Bunlar, göz önünde tutulması gereken en önemli etkenlerdir.
18 Nasihat edenin sana kürsüden verdiği nasihatleri dikkatle dinle. Bunları takdirle kabul et. Ondan sonra çalışılması gereken noktalar üzerinde çalış. İlerlemeni hızlandırmak istersen, sana başka bir konuşma verilene kadar bekleme. Bu kitapta, üzerinde çalışman gereken noktaları ele alan malzemeyi incele. Verilen tavsiyeleri günlük konuşmalarında uygulamaya çalış. Böylece bir sonraki konuşmanı, bu niteliklere sahip olarak sunman mümkün olacaktır.
19 Her konuşmacı, Konuşma Yeteneğini Geliştirme programında vereceği her konuşma ile ilerleme sağlamayı hedef almalıdır. Tabii bu devamlı çaba göstermek anlamına gelir. Bu çabalar Yehova tarafından muhakkak bereketlenecektir. Konuşma Yeteneğini Geliştirme İbadetinden azami derecede yararlanmak isteyenler için, Süleymanın Meselleri 19:20’deki şu sözler özellikle anlam taşımaktadır: “Öğüt dinle ve terbiye (disiplin) al ki, kendi sonunda hikmetli olasın.”
[Sayfa 104, 105’teki şema]
KONUŞMALAR İÇİN NASİHAT
Konuşmacı ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
(Adı ve Soyadı)
İşaretler: Ç - Çalışılacak nokta
G - Gelişme
İ - İyi
Tarih Konuşma No.
Bilgilendirici malzeme (21)*
Net, anlaşılır (21)
İlgi uyandıran giriş (22)
Temaya uygun giriş (22)
Uygun uzunlukta giriş (22)
Ses kuvveti (23)
Aralar vermek (23)
Dinleyicileri Mukaddes Kitabı kullanmaya teşvik etmek (24)
Ayetlere uygun şekilde dikkat çekmek (24)
Ayetleri vurgu ile okumak (25)
Ayetin uygulanma nedeninin açıklanması (25)
Tekrarlama yoluyla vurgu (26)
Jestler (26)
Temayı belirtmek (27)
Ana noktaları ortaya çıkarmak (27)
Dinleyicilerle ilişki, notların kullanılışı (28)
Anahattın kullanılışı (28)
Düşünceler: ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
* Parantez içindeki her sayı, Konuşma Yeteneğini Geliştirme Rehberi’nde söz konusu konuşma niteliğini ele alan bölümü gösterir.
Tarih Konuşma No.
Akıcılık (29)
Sohbet niteliği (29)
Telaffuz (29)
Bağlantılar yoluyla tutarlılık (30)
Mantıklı ve tutarlı gelişme (30)
İkna edici deliller (31)
Muhakeme edebilmeleri için dinleyicilere yardım etmek (31)
Anlama göre vurgu (32)
Ses değişimi (32)
Coşku (33)
Hararet, duygu (33)
Malzemeye uygun tasvirler (34)
Dinleyicilerle uygun tasvirler (34)
Malzemeyi tarla hizmetine uyarlamak (35)
Uygun ve etkili kapanış (36)
Uygun uzunlukta kapanış (36)
Vakit ayarlaması (36)
Güven ve denge (37)
Kişisel görünüş (37)
NOT: Nasihat eden, konuşmacının gelecek konuşması için Nasihat Fişinde sırası gelen ve Konuşma Yeteneğini Geliştirme Rehberi’nde bir tek bölümde gruplaştırılmış bulunan noktaları işaretleyecektir. Herhangi bir zaman bu hususta bir değişiklik yapmak gerekirse, bunu önceden “düşünceler” satırına not edecek. Fişteki boş bırakılmış satırlar, ihtiyaç olursa, kaydedilmemiş noktalar üzerinde nasihat etmek için kullanılabilir. Meselâ beyanların doğrulugu, seçkin konuşma, kürsüde duruş, kelime seçimi, gramer, kendine özgü hareketler, uygunluk, öğretme teknikleri ve ses niteliği.
[Sayfa 106, 107’deki şema]
KONUŞMA NİTELİKLERİNİN ÖZETİ
Bilgilendirici malzeme (21)
Belirli malzeme
Dinleyiciler için bilgilendirici malzeme
Uygulanabilir değerde malzeme
İfadelerin doğru ve tam olması
Aydınlatıcı ek malzeme
Net, anlaşılır (21)
Basit bir şekilde ifade etmek
Bilinmeyen terimlerin açıklanması
Fazla malzeme kullanmamak
İlgi uyandıran giriş (22)
Temaya uygun giriş (22)
Uygun uzunlukta giriş (22)
Ses kuvveti (23)
Rahatça işitilebilecek ölçüde kuvvetli
Durumlara uygun ses kuvveti
Malzemeye uygun ses kuvveti
Aralar vermek (23)
Noktalama işaretlerine göre aralar vermek
Fikir değişikliğini belirtmek üzere aralar vermek
Vurgu için aralar vermek
Durumlar gerektirdiği zaman aralar vermek
Dinleyicileri Mukaddes Kitabı kullanmaya teşvik etmek (24)
Teklif yoluyla
Ayeti bulabilmeleri için vakit vererek
Ayetlere uygun şekilde dikkat çekmek (24)
Ayet için merak uyandırmak
Ayetin kullanılma nedenine dikkat çekmek
Ayetleri vurgu ile okumak (25)
Gerekli sözcükleri vurgulamak
Etkili vurgulama yöntemi kullanmak
Ev sahibinin okuduğu ayetler
Ayetin uygulanma nedeninin açıklanması (25)
Uygulanacak sözcükleri ortaya çıkarmak
Uygulanma nedeninin anlaşılmasını sağlamak
Tekrarlama yoluyla vurgu (26)
Ana noktaların tekrarlanması
Anlaşılmayan noktaların tekrarlanması
Jestler (26)
Tarif edici jestler
Vurgulayıcı jestler
Temayı belirtmek (27)
Uygun bir tema
Temayı oluşturan sözcükleri veya fikri tekrarlamak
Ana noktaları ortaya çıkartmak (27)
Ana noktaların fazla olmamasına dikkat etmek
Ana fikirleri ayrı ayrı geliştirmek
Ana fikirleri ikincil noktalarla desteklemek
Dinleyicilerle ilişki, notların kullanılışı (28)
Dinleyicilere bakarak ilişki kurmak
Dinleyicilere doğrudan doğruya hitap ederek ilişki kurmak
Anahattın kullanılışı (28)
Akıcılık (29)
Sohbet niteliği (29)
Sohbet ifadeleri kullanmak
Konuşmayı sohbet şeklinde vermek
Telaffuz (29)
Bağlantılar yoluyla tutarlılık (30)
Geçiş sözleri kullanmak
Dinleyiciler için yeterli tutarlılık
Mantıklı ve tutarlı gelişme (30)
Malzemeyi makul bir şekilde sıralamak
Sadece konu ile ilgili malzeme kullanmak
Hiçbir kilit fikri atlamamak
İkna edici deliller (31)
Bir temel hazırlamak
Sağlam deliller vermek
Etkili özetleme
Muhakeme edebilmeleri için dinleyicilere yardım etmek (31)
Dinleyicilerle ortak bir seviyede kalmak
Noktaları yeterli ölçüde geliştirmek
Dinleyicilere noktaları nasıl uygulayabileceklerini göstermek
Anlama göre vurgu (32)
Cümlelerde düşünce taşıyan sözcükleri vurgulamak
Konuşmanın başlıca fikirlerini vurgulamak
Ses değişimi (32)
Kuvvet bakımından değişiklik
Hız bakımından değişiklik
Ses tonu bakımından değişiklik
Düşünce veya duygulara uymak üzere ses değişimi
Coşku (33)
Canlı bir konuşma tarzıyla coşku göstermek
Malzemeye uygun coşku göstermek
Hararet, duygu (33)
Yüz ifadeleriyle belli olan hararet
Ses tonuyla belli olan hararet ve duygu
Malzemeye uygun hararet ve duygu
Malzemeye uygun tasvirler (34)
Basit tasvirler
Tasvirlerin uygulanma nedeninin açıklanması
Önemli noktaları belirtmek
Dinleyicilere uygun tasvirler (34)
Bilinen durumlardan alınan tasvirler
Yakışır surette olan tasvirler
Malzemeyi tarla hizmetine uyarlamak (35)
İfadeleri herkes için anlaşılır kılmak
Uygun noktaları seçmek
Malzemenin uygulanabilir değerini belirtmek
Uygun ve etkili kapanış (36)
Konuşmanın teması ile doğrudan doğruya ilişkili kapanış
Dinleyicilere ne yapmaları gerektiğini gösteren kapanış
Uygun uzunlukta kapanış (36)
Vakit ayarlaması (36)
Güven ve denge (37)
Duruş tarzıyla gösterilen denge
Sesin kontrol edilmesiyle gösterilen denge
Kişisel görünüş (37)
Uygun ve düzenli görünüş
Uygun tarzda duruş
Temiz ve düzenli kitap, notlar v.b.
Uygun olmayan yüz ifadeleri kullanmamak