Langutelo Ra Bibele

Xana U Nga Xi Chava Njhani Xikwembu Xa Rirhandzu?

“KU KATEKILE MUNHU L’A TŠHAV̌AKA YEHOVA.”—Pisalema 112:1.

LOKO “Xikwembu [xi ri] rirhandzu,” hilaha Bibele yi xi hlamuselaka hakona, ha yini swi fanerile ku xi chava? (1 Yohane 4:16) Rirhandzu ni ku chava i swilo leswi hi ntolovelo swi nga fambisaniki. Hikwalaho, xana ku chava ku hlangana njhani ni vuxaka bya hina ni Xikwembu? Ha yini hi fanele hi chava Xikwembu xa rirhandzu? Ku kambisisa ndlela leyi rito “chava” ri tirhisiwaka ha yona eBibeleni swi nga hi endla hi twisisa mhaka leyi.

Eka tindzimi tin’wana rito rin’we ntsena ri nga va ni tinhlamuselo to tala, hi ku ya hi mongo. Hi xikombiso, eka tindzimi tin’wana munhu a nga ha ku: “Ndzi rhandza lamula” naswona a nga ha ku, “ndzi rhandza vana va mina.” Ku ni ku hambana lokukulu eka ntikelo ni muxaka wa rirhandzu leri ku vulavuriwaka ha rona. Hilaha ku fanaka, Bibele yi vulavula hi mixaka leyi hambaneke ya ku chava. Loko yi tirhisa rito leri malunghana ni ku gandzela Xikwembu, a yi vulavuli hi ku tsemeka nhlana, ku chuha kumbe ku chava nxupulo lowu tshinelaka. Ematshan’weni ya sweswo, ku chava Xikwembu swi vula ku va ni langutelo lerinene—xichavo, ku xixima ni xichavo lexi enteke. Mintlhaveko leyi leyinene yi fambisana ni rirhandzu ni ku tshinelela Xikwembu, ku nga ri ku chava ka rintumbuluko ko lava ku xi balekela.

Ku chava Xikwembu swi sivela ku chava loku hundzeletiweke, ku va ni rhumbu. Malunghana ni munhu la chavaka Xikwembu, mupisalema u tsarile: “A nga ka a nga tšhav̌i mpfumawulo lo’wo biha; mbilu ya yena yi tiyile, yi tiṭhembela Yehova.” (Pisalema 112:7) Ku hava nxungeto lowu humaka eka vanhu lavo homboloka kumbe eka Sathana hi byakwe lowu nga hlulaka xichavo xa hina lexi enteke ni ku xixima Yehovha. (Luka 12:4, 5) Naswona a hi fanelanga hi chava ku tshinelela Xikwembu hi xikhongelo. Ematshan’weni ya sweswo, emhakeni leyi, ‘rirhandzu ri susa ku chava.’—1 Yohane 4:18.

Matilo Ni Vukulukumba Bya Xikwembu

Hosi Davhida wa le minkarhini ya khale a a ri munhu la chavaka Xikwembu. U hlamale ngopfu loko a anakanyisisa hi vuxongi ni ku hlamarisa ka ntumbuluko. U te: “Nḍa ku nkhensa hikwalaho ka mahlori ya šiv̌umbeko ša mina. Mitiro ya wena ya hlamarisa.” (Pisalema 139:14) Loko a langute empfhukeni nivusiku, u te: “Matilo ma v̌ula ku kwetsima ka Šikwembu.” (Pisalema 19:1) Xana u anakanya leswaku Davhida a a chavisiwile hi leswi a swi voneke? Ku hambana ni sweswo, swi n’wi susumetele ku yimbelelela Yehovha swidzuniso.

Namuntlha vutivi lebyi engetelekeke bya matilo byi hi nyika xivangelo lexi tiyeke xo kombisa xichavo. Sweswinyana, vativi va tinyeleti lava tirhisaka Hubble Space Telescope va langutisise ematilweni ya le henhla-henhla ku tlula munhu un’wana ni un’wana la tshameke a swi endla. Va hlawule xiphemu xa le mpfhukeni lexi kotaka ku voniwa hi theleskopu leyi nga emisaveni ivi hi ku tirhisa Hubble va vona ndhawu leyi hi vukulu yi ringanaka ni ndzoho ya sava leyi nga evokweni leri tshambulutiweke. Xifaniso lexi va xi humeseke a xi ri ni swilo swo tala, ku nga ri hi tinyeleti ntsena, kambe ni swirimele—ntlawa lowukulu wa tinyeleti ta ntsandza vahlayi—leti a ti nga si tshama ti voniwa hi vanhu!

Vukulu, masingita ni ku hlamarisa ka vuako swi endla leswaku muhlaleri lonene a va ni xichavo. Hambiswiritano, swihlamariso swo tano ko va swikombiso ntsena swa ku kwetsima ni matimba ya Xikwembu. Bibele yi ri Yehovha Xikwembu i “Muvumbi wa leswi voningaka” naswona yi hi byela leswaku u “pima nṭengo wa tinyeleti, o ti v̌ita hikwato hi mav̌ito ya tona.”—Yakobo 1:17; Pisalema 147:4.

Vukulu bya vuako byi tlhela byi voniwa eka nkarhi lowu hetiwaka hi swilo swa le matilweni. Ku vonakala loku humaka eka swirimele loku xifaniso xa kona xi tekiweke hi Hubble Space Telescope a ku ri karhi ku famba empfhukeni ku ringana malembe ya ntsandza-vahlayi! Xana leswi ku nga riki khale hi tumbuluxiwile ni vutsongo bya hina loko hi ringanisiwa ni matilo lama tshamaka ma ri kona a swi fanelanga swi hi endla hi va ni xichavo ni ku n’wi xixima ngopfu Loyi a endleke tinyeleti? (Esaya 40:22, 26) Loko hi xiya leswaku Xikwembu lexi vumbeke swilo leswi hinkwaswo xi tlhela xi ‘tsundzuka munhu la faka ni ku n’wi khathalela’ swi kurisa xichavo xa hina eka Mutumbuluxi ni ku endla leswaku hi lava ku n’wi tsakisa. (Pisalema 8:3, 4) Ku kombisa xichavo ni ku tlangela ko tano hi leswi Bibele yi swi vulaka ku chava Xikwembu.

Xikwembu Lexi Rivalelaka

Hinkwerhu a hi hetisekanga. Hambiloko hi ringeta ku endla leswi lulameke, ha dyoha hi nga tiyimiselanga. Loko sweswo swi humelela, xana hi fanele hi chavisiwa hi ku lahlekeriwa hi ku amukeriwa hi Xikwembu? Mupisalema u tsarile: “Loko ngi u hlayisa ku ṭunḍuka ka ŝidyoho, Yehova, ku ta hanya mani, wee Hosi? Hikuv̌a ku riv̌alela ku le ka wena, leŝaku u tšhav̌iwa.” (Pisalema 130:3, 4) Leswaku ‘Muendli Lonkulu’ u ni tintswalo ni ku rivalela swi endla vagandzeri vakwe va n’wi tlangela ni ku n’wi xixima.—Esaya 54:5-8.

Ku chava Xikwembu swi hi susumetela ku endla leswinene ni ku papalata ku endla leswi Xikwembu xi nge swi bihile. Vuxaka bya hina ni Tata wa hina la nge matilweni byi nga ha fanisiwa ni bya munhu la nga tatana lonene eka vana va yena. Minkarhi yin’wana, vana va nga rivala leswaku ha yini tata wa vona a va arisa ku tlangela exitarateni. Hambiswiritano, loko va navela ku ya rahela bolo exitarateni, ivi va tsundzuka leswaku tata wa vona a nga swi lavi, a va nga yi va ya tlangela kona—kutani va pona ku fa. Hilaha ku fanaka, loko munhu lonkulu a chava Yehovha swi nga ha n’wi sivela ku endla xiendlo lexi nga lovisaka vutomi—bya yena ni bya van’wana.—Swivuriso 14:27.

Ku Chava Ku Avanyisa Ka Xikwembu

Hi hala tlhelo, munhu loyi ripfalo ra yena ri nga n’wi siveriki ku khunguvanyisa Xikwembu u ni xivangelo xo xi chava hi ndlela leyi hambaneke. Tanihi leswi tihulumendhe ta vanhu ti xupulaka vaendli va leswo biha, Xikwembu xi ni mfanelo yo xupula vaendli va leswo biha lava va nga kombisiki ku hundzuka hi vomu. Ku pfumelela ka Xikwembu vuhomboloki swa xinkarhana swi endle leswaku van’wana va tinonon’hwisa endleleni yo biha. Kambe Bibele yi kombisa kahle leswaku ku nga ri khale xi ta susa swilo hinkwaswo swo biha emisaveni. (Pisalema 37:9, 10; Eklesiasta 8:11; 1 Timotiya 5:24) Vanhu lava endlaka swo homboloka lava nga hundzukiki swi fanerile leswaku va chava ku xupuriwa hi Xikwembu. Kambe, muxaka lowu wa ku chava a hi wona muxaka wa ku chava lowu Bibele yi wu bumabumelaka.

Ematshan’weni ya sweswo, Bibele yi vula leswaku ku chava Yehovha ku fambisana ni swilo leswo xonga evuton’wini—ku yimbelela, ntsako, ku tshemba, vutlhari, ku hanya nkarhi wo leha, ku tiyiseka, ku humelela, ntshembo ni ku rhula, ku hlaya i ku xurha.a Loko hi hambeta hi famba hi ku chava Yehovha, hi ta kuma mikateko yo tano hilaha ku nga heriki.—Deteronoma 10:12-14.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Picture Credit Line on page 26]

Courtesy of Anglo-Australian Observatory, photograph by David Malin