Vantshwa Va Vutisa . . .

Xana Ndzi Nga Hanyisana Njhani Ni Loyi Hi Tshamaka Swin’we eKamareni?

“A ndzi lava khixi leri baseke. Kambe lava ndzi tshamaka na vona a va nga ri na mhaka loko swibya swi nga vekiwanga laha swi faneleke swi tshama kona, hambiloko mapoto ma tshikiwe ma ri exitofini. A swi nga vuli nchumu eka vona.”—Lynn.a

LAVA TSHAMAKA SWIN’WE EKAMARENI. “Va nga ha va bandhi ni buruku kumbe kondlo ni ximanga,” ku vula mutsari, Kevin Scoleri. Swi nga ha endleka wena u nga titwisi xisweswo, kambe ntiyiso hileswaku ku tshama ni munhu un’wana ku nga ha va ntlhontlho hakunene.b Hi ku ya hi U.S.News & World Report, ku holova, ko va tshamelo maxelo eka swichudeni swa le yunivhesiti, swikolo swo tala swi endla “matshalatshala lamakulu” leswaku swi pfuna lava tshamaka swin’we leswaku va kota ku hanyisana, swi simeke ni “minongonoko yo tlhantlha swiphiqo” ni minkanerisano yo dyondzisa swichudeni.

Ku tshama swin’we ekamareni swi nga va xiphiqo ni le ka vantshwa lava nga Vakreste lava sukeke emakaya va ya entirhweni wa nkarhi hinkwawo wa vavuri va evhangeli. Lexi tsakisaka hileswaku, timholovo ti nga tlhantlhiwa nkarhi ni nkarhi loko ku tirhisiwa misinya ya milawu ya Bibele ni “vutlhari lebyi pfunaka.”—Swivuriso 2:7.

Tolovelanani

Loko ntsako lowu a wu ri na wona loko u suka ekaya wo kala wu hunguteka, u nga ha ehleketa ku muka. (Tinhlayo 11:4, 5) Hambiswiritano, ku anakanyisisa hi swa nkarhi lowu nga hundza, a swi nge ku pfuni ha nchumu leswaku u pfumelelana ni swiyimo. Eklesiasta 7:10 yi nyika xitsundzuxo: “U nga vuli u ku: ‘Swi endlekisa ku yini leswaku masiku yo sungula ma antswa ku tlula lawa?’ hikuva leswi a wu swi vutisanga hi vutlhari.” Ina, swa antswa ku endla leswi ku tsakisaka evuton’wini bya wena.

Sungula hi ku endla matshalatshala ya ku tolovela munhu loyi u tshamaka na yena. I ntiyiso, a swi bohi leswaku vanhu lava tshamaka swin’we va va vanghana lavakulu. Kahle-kahle, swi nga ha endleka u tshama ni munhu loyi a nga ku tsakisiki ngopfu. Hambiswiritano, xana a hi swa nkoka leswaku loko u lava ku hanya ni munhu yoloye, mi fanele mi tsakelana hilaha mi nga kotaka hakona?

Vafilipiya 2:4 yi hi byela leswaku hi nga veki tihlo “etimhakeni ta [hi]na ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.” Ematshan’weni ya ku vulavula ni munhu yoloye onge wa n’wi konanisa, hikwalaho ka yini u nga n’wi vutisi hi ta ndyangu wa ka vona, leswi a swi tsakelaka, tipakani takwe ni leswi a swi rhandzaka? N’wi byele leswi u swi tsakelaka. Loko mi ya mi tolovelana, swi ta mi olovela leswaku mi twisisana.

Minkarhi yin’wana, bohani makungu ya ku endla swin’we swilo swo karhi. Lee u ri: “Minkarhi yin’wana mina ni loyi ndzi tshamaka na yena hi famba swin’we hi ya dya exitolo, kumbe hi endzela etindhawini ta swilo leswi endliweke hi mavoko.” Eka vanhu lava tshamaka swin’we va ri Vakreste, ku endla swin’we mintirho ya swa moya, yo fana ni ku lunghiselela minhlangano ya vandlha kumbe ku chumayela swin’we, i ndlela yin’wana leyi humelelaka ngopfu eku endleni ka vunghana.

David u ri: “Loko munghana wa mina a ya nyikela nkulumo leyi sekeriweke eBibeleni, ndzi endzele vandlha leri a hlanganyelaka eka rona leswaku ndzi ta n’wi tiyisa nhlana.” Hambileswi va nga rhandziki swilo swo fana loko swi ta eka mintlango ni vuyimbeleri, kambe rirhandzu ra vona ra swilo swa moya ra va hlanganisa. David u ri: “Hi ni swilo swo tala swa moya leswi hi bulaka ha swona. Kahle-kahle hi heta nkarhi wo leha hi ri karhi hi bula ha swona.”

Xitsundzuxo hi lexi: U nga n’wi toloveli ngopfu munhu loyi u tshamaka na yena, loyi u hlulekaka ku endla vuxaka na yena eka swilo swin’wana leswi akaka. Loko loyi u tshamaka na yena a vona onge u fanele a ku rhamba nkarhi wun’wana ni wun’wana loko a ya endhawini yo karhi, a nga ha titwa a tsoniwa ntshunxeko. Bibele yi nyika xitsundzuxo xa leswaku u ‘ndlandlamuxa’ eka vunghana bya wena.—2 Vakorinto 6:13.

Ku Landzela Nawu Wa Nsuku

Ina, loko mi ri karhi mi tolovelana, mi ta swi vona leswaku mi hambane njhani emhakeni ya mahanyelo, eka swilo leswi mi swi rhandzaka ni le ka mavonelo ya n’wina. Hilaha muntshwa la vuriwaka Mark a tsundzuxaka hakona, “u fanele u swi tiva leswaku ku hava munhu wo hetiseka.” Loko u nga pfumelelani ni swiyimo kumbe u ri ni vutianakanyi, a mi nge vi na vuxaka lebyinene. Nakambe a mi nge vi ni vuxaka lebyinene loko u langutela leswaku loyi u tshamaka na yena a endla leswi rhandziwaka hi wena ntsena.

Fernando u lemuke leswi malunghana ni ku tshama ni munhu un’wana: “U fanele u ehleketelela van’wana naswona u nga vi na vutianakanyi.” Leswi a swi vuleke swi fambisana ni Nawu wa Nsuku lowu nge: “Swilo hinkwaswo, leswi mi lavaka vanhu va swi endla eka n’wina, na n’wina mi fanele mi swi endla eka vona.” (Matewu 7:12) Hi xikombiso, hi ku hatlisa Fernando u kume leswaku yena ni loyi a a tshama na yena a va lwa loko swi ta emhakeni ya ndlela leyi kamara ri faneleke ri titimela kumbe ri kufumela ha yona; yena a a lava leswaku ri tshama ri kufumela kambe loyi a a tshama na yena a lava leswaku loko va etlela, ri titimelanyana. Xana va xi tlhantlhe njhani xiphiqo lexi? Fernando u ri: “Ndzi lo engetela nkumba wun’wana.” Ina, hilaha Mark a swi vekaka hakona, “pfumelelana ni swiyimo. A wu fanelanga u cinca mahanyelo ya wena hi ku helela.”

Ndlela yin’wana ya ku tirhisa Nawu wa Nsuku hi leyi: Dyondza ku amukela leswi rhandziwaka hi loyi u tshamaka na yena. Hi xikombiso, xana a wu byi rhandzi vuyimbeleri byakwe? Kumbexana na yena a nga byi rhandzi bya wena. Kutani, loko vuyimbeleri lebyi rhandziwaka hi loyi u tshamaka na yena byi nga bihanga, u nga ha timiyelela. Fernando u ri: “A ndzi ta swi tsakela loko loyi ndzi tshamaka na yena a a rhandza vuyimbeleri byin’wana. Kambe ni lebyi, ndzi karhi ndza byi tolovela.” Kasi hi hala tlhelo, munhu a nga ha yingisela vuyimbeleri byakwe hi ku tirhisa swipikara swo tlhoma etindleveni leswaku a nga kavanyeti la tshamaka na yena, loyi swi nga endlekaka a ri eku hlayeni.

Ku tirhisa Nawu wa Nsuku swi nga tlhela swi sivela ku lwa swi nga fanelanga hi swilo leswi mi nga na swona. Hi xikombiso, loko u ri ni mukhuva wa ku titekela xin’wana ni xin’wana lexi nga exigwitsirisini kambe u nga titoloveti ku xava swin’wana kumbe ku swi tatisa loko swi herile, u nga ha hlundzukisa loyi u tshamaka na yena. Nakambe, loko u hlundzuka kumbe u vondzokela leswi loyi u tshamaka na yena a swi xaveke, vuxaka bya n’wina byi nga ha kavanyeteka. Bibele yi hi khutaza ku va ‘lava hananaka, ni ku tiyimisela ku avelana ni van’wana.’ (1 Timotiya 6:18) Loko u vona onge wa dyeleriwa, u nga miyeli. Boxa xivilelo xa wena hi moya wo rhula ni hi tintswalo.

Xixima swilo swa loyi u tshamaka na yena. I ku tikurisa loko munhu a tirhisa nchumu wa munhu un’wana handle ka mpfumelelo. (Swivuriso 11:2) Nakambe, u nga rivali leswaku loyi u tshamaka na yena wa swi lava ku va yexe minkarhi yin’wana. Kombisa ku xixima hi ku gogondza u nga si nghena ekamareni. Loko loyi u tshamaka na yena u n’wi xixima na yena u ta ku xixima. David u ri: “Eka hina vambirhi, ku hlayela ekamareni a hi xiphiqo. Havumbirhi bya hina ha xiximana, naswona a hi belani pongo. Kambe minkarhi yin’wana ndzi ya elayiburari loko loyi ndzi tshamaka na yena a lava ku endla swin’wana.”

Nakambe ku tirhisa Nawu wa Nsuku swi katsa ku ka u nga yi bi hi makatla mhaka ya ku hakela rhente ka ha ri ni nkarhi kumbe ku pfunana hi swintirhwana swin’wana swa le kamareni.

Ku Tlhantlha Timholovo

Le minkarhini ya Bibele, “ku pfuke mholovo yo chavisa” exikarhi ka vavanuna vambirhi va Vakreste lava a va xiximiwa swinene, ku nga Pawulo na Barnaba. (Mintirho 15:39) Ku vuriwa yini hiloko ko pfuka mholovo leyi fanaka exikarhi ka n’wina? Kumbexana vumunhu bya n’wina a byi fani kumbe bya loyi u tshamaka na yena byi endla leswaku u hatla u hela mbilu. Xana ku nga twanani ko karhi kumbe ku phikizana swi fanele swi endla leswaku mi nga tshami swin’we? Doo! Swi le rivaleni leswaku Pawulo na Barnaba va hetelele va tlhantlhe timholovo ta vona. Kumbexana u nga endla leswi fanaka, u nga si teka goza lerikulu ra ku rhurha. Hi leyi misinya yin’wana ya milawu ya Bibele leyi nga ku pfunaka.

● “Mi nga endli nchumu hi ku kanetana kumbe hi ku tikurisa, kambe hi mianakanyo yo titsongahata mi teka van’wana va ri lava tlakukeke eka n’wina.”—Vafilipiya 2:3.

● “Ku leva hinkwako ni ku hlundzuka ni vukarhi ni huwa ni mavulavulelo ya nhlambha a swi susiwe eka n’wina swin’we ni vubihi hinkwabyo. Kambe kombanani musa, mi tsetselelana swinene, mi rivalelana hi ku ntshunxeka tanihi leswi Xikwembu na xona xi mi rivaleleke hi ku ntshunxeka hi Kreste.”—Vaefesa 4:31, 32.

● “Hikwalaho, loko u tisa nyiko ya wena ealitarini kutani u tsundzuka kwalaho leswaku ku ni mhaka leyi makwenu a ku hehlaka ha yona, siya nyiko ya wena kwalaho mahlweni ka alitari, u famba; u rhanga u ya endla ku rhula ni makwenu, kutani loko u vuya, u nyikela nyiko ya wena.”—Matewu 5:23, 24; Vaefesa 4:26.

Mimbuyelo

Vantshwa vo tala lava nga Vakreste, (kasi van’wana a va ha ri vantshwa) lava tshamaka ni van’wana ekamareni, va wu vonile ntiyiso wa marito ya vutlhari ya Hosi Solomoni, lama nge: “Vambirhi va antswa ku tlula un’we.” (Eklesiasta 4:9) Hakunene, vo tala va kume leswaku ku tshama ni munhu un’wana ekamareni swa vuyerisa. Mark u ri: “Ndzi dyondze ku hanyisana kahle ni vanhu van’wana ni ku pfumelelana ni swiyimo.” Renee wa engetela: “U dyondza swo tala hi wena n’wini. Hi nkarhi lowu fanaka, munhu loyi u tshamaka na yena ekamareni a nga ha ku pfuna leswaku u va ni mahanyelo lamanene.” Lynn u ri: “A ndzi ri ni vutianakanyi ngopfu loko ndzi sungula ku tshama ni munhu un’wana. Kambe ndzi dyondze leswaku a ndzi fanelanga ndzi tikisela loyi ndzi tshamaka na yena. Sweswi ndzi xiye leswaku loko munhu un’wana a endla swilo hi ndlela leyi hambaneke ni ya mina, a swi vuli swona leswaku u hoxile.”

I ntiyiso, ku hanyisana ni munhu loyi u tshamaka na yena ekamareni swi lava u endla matshalatshala naswona u tiyimisela ku lahlekeriwa hi swin’wana. Kambe loko u tikarhata leswaku u tirhisa misinya ya milawu ya Bibele, a wu nge hanyisani hi ku rhula ntsena ni munhu yoloye; u nga ha tlhela u tsakela ku tshama na yena ekamareni.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Ku tirhisa swilo leswi swi nga riki swa wena swi nga mi holovisa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Kombisanani xichavo